Impact of legal protection on the preservation of a historical rural structure on the example of Frydman

• Autorzy: Korzeniowska Agata

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK68SFRYDMAN

Warianty tytułu

PL

Wpływ prawnej ochrony na zachowanie historycznej struktury wsi na przykładzie Frydmana

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This paper discusses the functioning of the heritage of the village of Frydman, which is one of the most wellpreserved cases of Spisz layouts and features numerous architectural monuments. The layout, which persists in local natural conditions, appears unthreatened despite the occurrence of significant change in the cultural landscape in historical architecture. The discussion begins with an identification of surviving elements of Frydman’s structure and an investigation of the determinants of its origins, which were sequentially referenced to contemporary times and possible development trajectories. The research objective of the study was to answer the problem of the functioning of heritage in present-day legal conditions, specifically in terms of heritage conservation and spatial planning. This study clearly indicates the complexity of the problem, in which the synergy of legal provisions and the local community is a crucial area. To ensure it, both a systemic improvement of the regulation and the raising of public awareness on heritage conservation and management would be necessary.

PL

Artykuł dotyczy funkcjonowania dziedzictwa wsi Frydman, będącej jednym z najlepiej zachowanych przykładów układów spiskich, reprezentowanych przez liczne zabytki architektury. Trwające w uwarunkowaniach naturalnych, dziedzictwo to wydaje się niezagrożone podczas zmian krajobrazu kulturowego zachodzących w zabytkowej architekturze. Rozważania rozpoczyna zdefiniowanie zachowanych elementów struktury oraz uwarunkowań ich powstania, które kolejno zostają odniesione do czasów współczesnych i możliwych dróg rozwoju. Celem badawczym było znalezienie formy funkcjonowania dziedzictwa w ramach prawnych, m.in. z zakresu ochrony dziedzictwa oraz planowania przestrzennego. Badania jednoznacznie dowodzą złożoności problemu, w którym kluczowy jest wpływ realizacji zapisów prawa na życie lokalnej społeczności. W celu poprawy sytuacji konieczne są zarówno systemowa poprawa regulacji, jak i podniesienie świadomości społecznej na temat ochrony i zarządzania dziedzictwem.

Słowa kluczowe

EN

heritage conservation; rural development,; historical structure

PL

ochrona dziedzictwa; rozwój wsi; historyczna struktura

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 68S
• Strony: 158--167
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys, fot.

Twórcy

autor

Korzeniowska Agata

• Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

• https://orcid.org/0000-0002-5738-651X

Bibliografia

• Source texts / Teksty źródłowe
• 1. Danilczyk Leszek, Krasnowolski Bogusław, Niewalda Waldemar, Studium historyczno-konserwatorskie rejonu budowy zbiorników wodnych w Czorsztynie i Niedzicy oraz Sromowcach Wyżnych, Kraków 1989.
• 2. Kornecki Marian, Studium typów i form budownictwa wiejskiego na Spiszu Polskim, Kraków 1979.
• 3. Rutkowski Tadeusz, Arvay-Podhalańska Ewa, Podhalański Bogusław, Studium rewaloryzacyjno-rozwojowe wsi Frydman, Kraków 1980.
• Secondary sources / Opracowania
• 4. Bitušíková Alexandra, Cultural heritage as a means of heritage tourism development, “Muzeológia a kultúrne dedičstvo” 2021, vol. 9.
• 5. Cęckiewicz Witold, Frydman – studium krajobrazowe wsi, Kraków 1966.
• 6. Gwardzińska Żaneta, Problemy egzekwowania nadzoru konserwatorskiego na przykładzie zbiegu administracyjnego postępowania egzekucyjnego z postępowaniem upadłościowym dysponenta zabytku, “Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2020, vol. 61.
• 7. Gwardzińska Żaneta, Egzekucja nadzoru konserwatorskiego, Gdańsk 2019.
• 8. Korzeniowska Agata, „Rola i znaczenie tradycji miejsca w rozwoju przestrzennym wsi na przykładzie Zamagurza Spiskiego”, doctoral dissertation, supervisor: M. Drożdż-Szczybura, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology, Kraków 2021.
• 9. Kozień Adam, Sprawne zarządzanie dziedzictwem kulturowym przez organy samorządu terytorialnego, “Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2020, vol. 64.
• 10. Soldani Alberto, Jankowski Dariusz, Zabytki. Ochrona i opieka. Praktyczny komentarz do nowej ustawy, Zielona Góra 2004.
• 11. Sroczyńska Jolanta, Wartości społeczne w ochronie zabytków – jak nauczać ludzi ich wyróżniania, “Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2019, vol. 58.
• 12. Tomaszewski Andrzej, Europa: wartość i świadomość dziedzictwa, [in:] Dziedzictwo a turystyka, ed. J. Purchla, Kraków 1999.
• 13. Trajdos Mikołaj Tadeusz, Parafia i życie religijne we Frydmanie do 1832 roku, [in:] Dzieje wsi Frydman, ed. Urszula Janicka-Krzywda, Katarzyna Słabosz-Palacz, Maciej Rak, Kraków 2011.
• 14. Trajdos Mikołaj Tadeusz, Szkice z dziejów Zamagurza, Kraków 1991.
• Legal acts / Akty prawne
• 15. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 6 marca 1928 o opiece nad zabytkami, Dz.U. 1928, No. 29 item 265.
• 16. Rozporządzenie Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z 21 lipca 1961 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane budownictwa powszechnego, Dz.U. 61.38.196.
• 17. Ustawa z 15 lutego 1962 o ochronie dóbr kultury, Dz.U. 1962, No. 10, item 48.
• 18. Ustawy z 8 marca 1990 o samorządzie gminnym, Dz. U. 1990, No. 16, item 95 as amended.
• 19. Ustawa z dnia 24 lipca 1998 o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, Dz.U. 1998, No. 96 item 603.
• 20. Ustawa z 27 marca 2003 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. 2003, No. 80, item 717 as amended.
• 21. Ustawa z 23 lipca 2003 o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz.U. 2003, No. 162, item 1568 as amended.
• 22. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 26 sierpnia 2003 w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, Dz.U. 2003, No. 164, item 1587.
• 23. Uchwała Rady Gminy Łapsze Niżne nr XXXVIII- 210/2006 z 27 kwietnia 2006.
• 24. Ustawa z 6 grudnia 2006 o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, Dz.U. 2006, No. 227, item 1658.
• 25. Uchwała Nr 379/XLV/2010 Rady Powiatu Nowotarskiego z 7 stycznia 2010.
• 26. Uchwała Nr XXXIX-355/14 Rady Gminy Łapsze Niżne z 6 marca 2014.
• 27. Uchwały Nr XLIV-406/14 Rady Gminy Łapsze Niżne z 29 sierpnia 2014.
• 28. Uchwała Nr XLVII/732/18 Sejmiku Województwa Małopolskiego z 26 marca 2018.
• 29. Uchwała Nr VI/49/19 Sejmiku Województwa Małopolskiego z 25 lutego 2019.
• 30. Uchwała Nr XXXI/422/20 Sejmiku Województwa Małopolskiego z 17 grudnia 2020.
• Electronic sources / Źródła elektroniczne
• 31. www.mapire.eu.
• 32. www.wuoz.malopolska.pl/rejestrzabytkow/.