Ryzyko środowiskowe i zdrowotne wynikające ze stosowania środków ochrony roślin

• Autorzy: Nowak R. , Włodarczyk-Makuła M. , Mamzer E.

Warianty tytułu

EN

Environmental and health risk resulting from applying plant protection products

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Środki ochrony roślin, zwane powszechnie pestycydami, stanowią grupę preparatów stosowaną w rolnictwie, ogrodnictwie, leśnictwie, weterynarii, jak również wykorzystywanych do impregnacji materiałów tekstylnych i tworzyw sztucznych. Toksyczność pestycydów wynika z obecności składników biologicznie czynnych, emulgatorów, substancji pomocniczych i wypełniaczy mogących niekorzystnie wpływać na biocenozę środowiska. Dlatego też stosowanie pestycydów wiąże się z ryzykiem środowiskowym i zdrowotnym. W ocenie ryzyka wyróżnia się cztery główne elementy takie jak: identyfikacja ryzyka, ocena zależności dawka-odpowiedź, skala narażenia oraz ogólna charakterystyka ryzyka. Analiza i ocena ryzyka środowiskowego i zdrowotnego jest ważnym czynnikiem we wprowadzaniu preparatów pestycydowych do powszechnego stosowania, dlatego celem niniejszej pracy było przedstawienie aspektów ryzyka związanego ze stosowaniem pestycydów.

Pesticides constitute the group of preparations using in farming, horticulture, forestry, veterinary science, as well as of textile materials used for the impregnation and plastics. The toxicity of pesticides, the presence of biologically active ingredients, emulsifiers, support substances and fillers circles can adversely affect the biocoenosis. Therefore applying pesticides is connected with an environmental risk and health risk. In the risk assessment four main elements are being singled out so as: the identification of the risk, the evaluation of the dose-response relationship, the scale of exposing and an overall description of the risk. Analysis and the evaluation of the environmental and health risk are the single most important factor in inserting pesticidal preparations into universal applying, therefore describing aspects of the connected risk was a purpose of this work with applying pesticides.

Słowa kluczowe

PL

ryzyko środowiskowe; ryzyko zdrowotne; pestycydy

EN

environmental risk; health risk; pesticides

• Wydawca: Wydawnictwo WSZOP
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 1(11)
• Strony: 51--63
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., tab.

Twórcy

autor

Nowak R.

• Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii Środowiska i Biotechnologii, ul. J.H. Dąbrowskiego 69, 42-200 Częstochowa

autor

Włodarczyk-Makuła M.

• Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii Środowiska i Biotechnologii, ul. J.H. Dąbrowskiego 69, 42-200 Częstochowa

autor

Mamzer E.

• Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii Środowiska i Biotechnologii, ul. J.H. Dąbrowskiego 69, 42-200 Częstochowa

Bibliografia

• [1] Sadecka Z.: Pestycydy w ściekach i osadach ściekowych, Mikrozanieczyszczenia w środowisku człowieka, Politechnika Częstochowska, Częstochowa 2003, s. 308-316.
• [2] Mały Rocznik Statystyczny Polski 2015 - Główny Urząd Statystyczny, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2015.
• [3] Wrzosek J., Gworek B., Maciszek D.: Środki ochrony roślin w aspekcie ochrony środowiska, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 2009, nr 39, s. 75-88.
• [4] Pacak A., Malina G.: Ocena biodostępności pestycydów chloroorganicznych w osadach dennych, Mikrozanieczyszczenia w środowisku człowieka, Politechnika Częstochowska, Częstochowa 2004, s. 261-269.
• [5] Makles Z., Domański W.: Ślady pestycydów - niebezpieczne dla człowieka i środowiska, Bezpieczeństwo Pracy, 2008, nr 1, s. 5-9.
• [6] Zyska A., Konodyba-Szymańska M.: Wpływ środków ochrony roślin na środowisko i organizm człowieka, Materiały konferencji Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia przy stosowaniu substancji chemicznych w pracy, Sekcja Wydawnictw Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2014.
• [7] Struciński P., Góralczyk K., Czaja K., Hernik A., Korcz W., Ludwicki J.K.: Ocena ryzyka związana z narażeniem na pozostałości pestycydów w żywności pochodzenia roślinnego na etapie rejestracji środka ochrony roślin, Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, 2006, t. 57, nr 4, s. 303-315.
• [8] Dziennik Ustaw 2009 r. nr 14, poz. 76: Umowa międzynarodowa Konwencja Sztokholmska w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych, sporządzona w Sztokholmie dnia 22 maja 2001 r.
• [9] Noworyta-Głowacka J., Bańkowski R., Wiadrowska B., Ludwicki J.K.: Ocena toksykologiczna środków ochrony roślin w procesie rejestracyjnym UE, Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, 2010, t. 61, nr 1, s. 1-6.
• [10] Dziennik Ustaw L 299 z 28.10.2006 - Decyzja Rady 2006/730/WE z dnia 25 września 2006 r. dotycząca zawarcia, w imieniu Wspólnoty Europejskiej, Konwencji rotterdamskiej w sprawie procedury zgody po uprzednim poinformowaniu w międzynarodowym handlu niektórymi niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i pestycydami.
• [11] Dziennik Ustaw L 204 z 31.7.2008 - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 689/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. dotyczące wywozu i przywozu niebezpiecznych chemikaliów.
• [12] Wiaderna D.: Ogólne zasady oceny ostrej i przewlekłej toksyczności środków ochrony roślin dla organizmów wodnych, Biuletyn Biura do Spraw Substancji Chemicznych, 2011, nr 3, s. 2-6.
• [13] Bielasik-Rosińska M., Gworek B., Barański A.: Badania ekotoksykologiczne stosowane w ocenie substancji czynnych i produktów biobójczych, Instytut Ochrony Środowiska, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2010.
• [14] Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi: Krajowy plan działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślinna lata 2013 - 2017, Warszawa 2012.
• [15] Komisja Europejska: Wspólnotowa polityka w zakresie zrównoważonego wykorzystania pestycydów. Uzasadnienie strategii, Luksemburg 2007.
• [16] Wierzbicki T.L.: Wpływ środków ochrony roślin na środowisko człowieka, Mikrozanieczyszczenia w środowisku człowieka, Częstochowa 2004, s. 261-269.
• [17] Sadecka Z.: Toksyczność w procesie beztlenowej fermentacji komunalnych osadów ściekowych, Monografie PAN, t. 105, Zielona Góra 2013.
• [18] Dziennik Ustaw 2008 r., nr 133, poz. 849 ze zm.: Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin.
• [19] Dyrektywa 91/414/EEC: Dyrektywa Rady z dnia 15 lipca 1991 roku nr 91/414/EWG dotycząca wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin.
• [20] Wcisło E.: Ocena ryzyka zdrowotnego w procesie remediacji terenów zdegradowanych chemicznie - procedury i znaczenie, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 2009.
• [21] Jankowska A., Czerczak S.: Formamid. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego, Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2010, nr 2 (64), s. 131-151.
• [22] Ludwicki J., Bańkowski R., Wiadrowska B.: Ocena ryzyka narażenia na pestycydy operatorów zabiegów agrotechnicznych, Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 2003, nr 54 suplement, s. 45-47.
• [23] Jarecki W., Bobrecka-Jamro D.: Zużycie środków do produkcji rolniczej w Polsce w kontekście retardacji przemian rolniczej przestrzeni produkcyjnej, Inżynieria Ekologiczna nr 34, 2013, 121-128.
• [24] Nowacka A., Gnusowski B.: Bezpieczeństwo zdrowotne polskich płodów rolnych w aspekcie pozostałości środków ochrony roślin stosowanych do ich ochrony, Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin, 49 (4) 2009, 1895-1902
• [25] Schmolke A., Thorbek P., Chapman P., Grimm V.: Ecological Models And Pesticide Risk Assessment: Current Modeling Practice, Environmental Toxicology and Chemistry, 2010, vol. 29, nr 4, 1006-1012.