Wojciech Jastrzębowski jako klimatolog

• Autorzy: Kossowska-Cezak U. , Osowiec M.

Warianty tytułu

EN

Wojciech Jastrzębowski as a Climatologist

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Autorzy przypominają postać Wojciecha Jastrzębowskiego (1799-1882), botanika, rolnika i leśnika, uczonego i nauczyciela. W. Jastrzębowski interesował się też meteorologią i klimatologią. Jest on autorem pierwszego opracowania klimatu Warszawy opartego na wieloletnich (1779-1828) danych pomiarowych, zatytułowanego Karta Meteorograficzna stolicy Królestwa Polskiego (1828). W. Jastrzębowski opublikował też dane z Warszawy z lat 1779-1828 i powtórne wydanie Karty... (1846).

EN

The authors wish to remind us about the figure of Wojciech Jastrzębowski (1799-1882), a botanist, farmer, forester, scholar and teacher. Wojciech Jastrzębowski is also known for his interest in meteorology and climatology. He wrote the first study of the climate of Warsaw (Karta Meteorograficzna Stolicy Królestwa Polskiego (1828), which he based on long-term (1799-1828) measurement records and which he illustrated with an annual chart depicting a range of weather elements.He went on to publish weather data from Warsaw spanning 1779-1828 and a second edition of his Karta… (1846).

Słowa kluczowe

PL

historyczne pomiary meteorologiczne; Warszawa; klimat Polski

EN

historical meteorological measurements; Warsaw; climate of Poland

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2017
• Tom: Z. 3-4
• Strony: 237--251
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., fot.

Twórcy

autor

Kossowska-Cezak U.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski

autor

Osowiec M.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• [1] Bibliografia z zakresu meteorologii i klimatologii polskiej do roku 1939, 1963, oprac. J. Rajman, PIHM/WKiŁ, Warszawa.
• [2] Chmiel-Żyłka S.,2007, Projekt Konstytucji dla Europy Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego i jego aktualność. Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, 237, Zarządzanie i Marketing, nr 8, 5-14.
• [3] Dymek B., 2003, Wizja przymierza między narodami Europy z 1831 r. według Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego. Mazowieckie Towarzystwo Naukowe, Warszawa.
• [4] Encyklopedia Warszawy, 1994, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• [5] Gorczyński W., 1934, Szkic historyczny rozwoju meteorologii w Polsce od wieku XIII do roku 1919. Wiad. Met. Hydr., r. 2, 67-76.
• [6] Hryniewiecki B., Wojciech Jastrzębowski (1799-1882). Rocznik Nauk Ogrodniczych, 3, 1936.
• [7] Jastrzębowski W., 1829, O rozprawie pod tytułem: O odmianach powietrza i fizycznych porach roku w naszym klimacie. Pamiętnik Warszawski Umiejętności Czystych i Stosowanych, z. 1, 69-82.
• [8] Jastrzębowski W., 1846, Carte climatologique de Varsovie comme point central de l’Europe représentant d’une manière graphique, numérique et descriptive le tableau général du climat de ce lieu, quant à la longeurdujour, la température, l’humidité, l’étatduciel ... dressée d’aprèsles résultats des calculs et des observations météorologiques faites à Varsovie pendant presqueundemi-siècle, depuisl’année 1779 jusqu’a 1828, par Charles Bystrzycki ... et Antoine Magier, F. Spiess et Comp., Warszawa (tablica z tekstem).
• [9] Jastrzębowski W., 1841, Wypadki dostrzeżeń meteorologicznych czynionych w Warszawie blisko przez pół wieku tj. od 1779 do 1828 roku włącznie przez Karola Bystrzyckiego, Antoniego Magiera i przez innych, oraz uwagi nad niemi dotyczące klimatu Polski. Rzecz wypracowana r. 1829. Biblioteka Warszawska, t. 2, 687-776.
• [10] Kaczorowska Z., 1963, Wkład Polaków w dziedzinę meteorologii i klimatologii. Do końca XIX wieku. Geografia w Szkole, nr 4.
• [11] Kitajewski A., Skrodzki J., 1830, Raport o rozprawie Wojciecha Jastrzembowakiego, Magistra filozofii, pod tytułem: O odmianach powietrza i o fizycznych porach roku w naszym klimacie, przez kolegę Kitajewskiego i Skrodzkiego sporządzony, czytany na posiedzeniu działu umiejętności 3. grudnia 1828, na publicznem zaś: dnia 15. grudnia tegoż roku. Roczniki Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk, Tom XXI, Warszawa.
• [12] Kosiek Z., 1964-1965, Jastrzębowski Wojciech Bogumił, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom XI. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• [13] Kubicka-Czekaj B., 1994,Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego Konstytucja dla Europy z 1831 r. Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza. Oddział w Częstochowie, Częstochowa.
• [14] Lipska A., 1986, Instrumentalne obserwacje meteorologiczne w Warszawie. Prz. Geof., 1, 77-93.
• [15] Lorenc H., 2000, Studia nad 220-letnią (1779-1799) serią temperatury powietrza w Warszawie oraz ocena jej wiekowej tendencji. Mat. Badawcze, Meteorologia, 31, IMGW, Warszawa.
• [16] Morawska M. (red.), 2011, Wojciech Bogumił Jastrzębowski 1799-1882. Miasto Stołeczne Warszawa, Warszawa.
• [17] Parczewski W., 1948, 1949, Zarys historii meteorologii w Polsce (od X do XIX wieku). Prz. Met. Hydr., 1, 1, 66-72, 1, 2-4, 62-78; 2, 1-4, 79-95.
• [18] Ramotowska F., 1985, Jastrzębowski Wojciech Bogumił. Traktat o wiecznym przymierzu między narodami ucywilizowanymi. Konstytucja dla Europy. NDAP-AGAD-PWN, Warszawa-Łódź.
• [19] Rojecki A., 1956, O najdawniejszych obserwacjach meteorologicznych na ziemiach polskich. Prz. Geof., 1 (9), 3-4, 253-257.
• [20] Rojecki A., 1968, O obserwacjach meteorologicznych w Warszawie w wiekach XVII-XIX. Część I. Prz. Geof., 13, 1, 13-41.
• [21] Szwankowska H., 1962, Antoni Magier, fizyk i meteorolog warszawski (w dwóchsetną rocznicę urodzin). Prz. Geof.,7, 1.
• [22] https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojciech_Jastrz%C4%99bowski_(przyrodnik).

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).