Stan zagospodarowania nieczynnych kamieniołomów na terenie Beskidu Śląskiego i Żywieckiego a polityka przestrzenna gmin

• Autorzy: Sobala M. , Pukowiec K.

Warianty tytułu

EN

State of development of disused quarries in the Beskid Śląski and Żywiecki area and municipalities spatial policy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kamieniołomy stanowią nieliczne miejsca, gdzie widoczne są interesujące odsłonięcia budowy geologicznej o wysokich walorach edukacyjnych. Nieczynne wyrobiska mogą być atrakcyjne również z punktu widzenia organizowania i promowania różnych form wypoczynku i rekreacji. Adaptacja kamieniołomów na cele wypoczynku i rekreacji powinna uwzględniać ich walory edukacyjne, gdyż daje to rzadką okazję do propagowania wiedzy geologicznej i promocji geoturystyki. Prawidłowe zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dają szanse na poprawne zagospodarowanie kamieniołomów. W zasadach zabudowy i zagospodarowania terenu powinno się wskazywać na konieczność uwzględniania funkcji edukacyjnej.

EN

Quarries are the few places where interesting unveilings of the geologic structures of high education values are visible. Inactive quarries can be attractive as promotion and recreation forms. An adaptation of quarries for recreation aims should take their education values into account because it gives a rare opportunity for popularization geological knowledge as well as geotourism promotion. Correct entries in the local land use planning give a chance for proper development of quarries. The principles of construction and land development should include the educational function of quarries.

Słowa kluczowe

PL

planowanie przestrzenne; adaptacja kamieniołomów; edukacja geologiczna; geoturystyka; Beskid Śląski; Beskid Żywiecki

EN

space planning; quarries adaptation; geological education; geoturism; Silesia Beskid; Żywiec Beskid

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 26
• Strony: 127--138
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., ryc., fot., tab.

Twórcy

autor

Sobala M.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec, Polska

autor

Pukowiec K.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec, Polska

Bibliografia

• Alexandrowicz Z., Poprawa D., 2000: Ochrona georóżnorodności w Polskich Karpatach. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Baczyńska E., 2012: Formy rekultywacji nieczynnych kamieniołomów a realne preferencje społeczeństwa [w:] T.M. Traczewska (red.) Interdyscyplinarne zagadnienia w inżynierii i ochronie środowiska T. 2. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław: 27-33.
• Barga-Więcławska J., 2007: Kamieniołomy surowców węglanowych w regionie świętokorzyskim przykładem korytarzy ekologicznych. Zeszyty Naukowe AGH, Górnictwo i Geoinżynieria 3/1: 53–63.
• Bomba A., Pełka-Gościniak J., 2011: Rekultywacja Kopalni Surowców Skalnych „Wisła” S.A. w Wiśle, jako przykład modelowego „poprawiania” zdegradowanego krajobrazu. Acta Geographica Silesiana 9: 5-10.
• Chwastek J., Janusz W., 1992: Kamieniołom – „rana w krajobrazie” czy zabytek przyrody nieożywionej. Górnictwo nr 2: 49-51.
• Chwastek J., Mikołajczak J., 1998: Przyrodnicze wartości odkrywkowych wyrobisk górniczych. Górnictwo Odkrywkowe nr 2-3: 49-60.
• Chwastek J., Motyka J., Mikołajczak J., 2006: Zagospodarowanie kamieniołomu „Zakrzówek” dla rekreacji. Kopaliny, nr 2-3,: 67-70.
• Golonka J., Krobicki M., Miśkiewicz K., Słomka T., Waśkowska A., Doktor M., 2013: Geopark „Beskid Śląsko-Morawsko-Żywiecki” – najstarsze utwory Karpat fliszowych. Przegląd Geologiczny, vol. 61, nr 5: 277-285.
• Górna M., 2006: Kamieniołomy w Paśmie Magurki Wilkowickiej obiektami geoturystycznymi. Geoturystyka 3 (6): 57-62.
• Kasprzyk P., 2005: Relikty przemysłu wapienniczego i możliwości ich wykorzystania w procesie ekorozwoju [w:] Osiągnięcia proekologiczne w przemyśle i technice (red.): R. Buczkowski, VII Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna, Wyd. UMK, Toruń: 221-263.
• Kasprzyk P., 2009: Kierunki rekultywacji w górnictwie odkrywkowym. Problemy Ekologii Krajobrazu, T. XXIV: 7–15.
• Kasprzyk P., 2010: Obiekty dawnej eksploatacji surowców wapiennych, jako elementy terenów edukacyjno-rekreacyjnych [w:] Krajobrazy rekreacyjne – kształtowanie, wykorzystanie, transformacja. Problemy Ekologii Krajobrazu t. XXVII: 441-445.
• Łoboz W., 2013: Skalne atrakcje Polskich Karpat cz. 1. Beskidy Zachodnie. Biblioteczka PTT, Nowy Sącz: 1-167.
• Majgier L., Badera J., Rahmonov O., 2010: Kamieniołomy w województwie śląskim, jako obiekty turystyczno-rekreacyjne na terenach uprzemysłowionych [w:] Krajobrazy rekreacyjne – kształtowanie, wykorzystanie, transformacja. Problemy Ekologii Krajobrazu t. XXVII: 267-275.
• Malewski J., 1998: Górnictwo i gospodarka zasobami środowiska. Górnictwo Odkrywkowe 2–3: 169-178.
• Mikłaszewski A., 1996: Wybór wariantu zagospodarowania terenów pogórniczych w górnictwie skalnym. Górnictwo Odkrywkowe 2: 133-137.
• Nieć M., Pietrzyk-Sokulska E., Gądek R., Lisner-Skórska J., 2008: Górnictwo wspomagające ochronę środowiska i jego kształtowanie – doświadczenia Kieleckich Kopalń Surowców Mineralnych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 24, 4/4: 251-258.
• Nita J., 2010: Kamieniołom w krajobrazie i geoturystyce. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG. Krajobraz z turystyka, nr 14: 243-251.
• Nita J., Myga-Piątek U., 2005: Poszukiwanie możliwości zagospodarowania obszarów poeksploatacyjnych w celu zachowania ich walorów geologicznych i krajobrazowych. Technika Poszukiwań Geologicznych, Geosynoptyka i Geotermia 3: 53-70.
• Nita J., Myga-Piątek U., 2006: Krajobrazowe kierunki zagospodarowania terenów pogórniczych. Przegląd Geologiczny, vol. 54, no. 3: 256-262.
• Pietrzyk-Sokulska E., 1999: Kryteria, możliwości i przykłady zagospodarowania wyrobisk poeksploatacyjnych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 15, 4: 71-89.
• Pietrzyk-Sokulska E., 2003: Kamieniołomy surowców skalnych w polskim krajobrazie [w:] Kształtowanie krajobrazu wyrobisk poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat.Międz.Konf. AGH, Politechnika Krakowska, Kraków: 43-53.
• Pietrzyk-Sokulska E., 2008: Ochrona walorów geologicznych w kamieniołomach kopalin skalnych Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Górnictwo Odkrywkowe, nr 2-3: 25-29.
• Pietrzyk-Sokulska E., 2009: Tereny po odkrywkowej eksploatacji zwięzłych kopalin skalnych na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej – możliwości adaptacji. Problemy Ekologii Krajobrazu, T. XXIV: 37-48.
• Słomka T., Kicińska-Świderska A., Doktor M., Joniec A., 2006: Katalog obiektów geoturystycznych w Polsce. Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie: 1-260.
• Stawicki H., 2003: Kształtowanie krajobrazu wyrobisk poeksploatacyjnych w górnictwie skalnym [w:] Kształtowanie krajobrazu wyrobisk poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf. AGH, Politechnika Krakowska, Kraków: 25-43.
• Tokarska-Guzik B., 2003: Rekultywacja czy renaturalizacja? Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych [w:] Kształtowanie krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf. AGH, Politechnika Krakowska, Kraków: 155-171.
• Unrug R. (red.), 1969: Przewodnik geologiczny po zachodnich Karpatach fliszowych. Wyd. Geol., Warszawa.
• AKTY PRAWNE
• Uchwała nr XIV/81/2004 Rady Gminy w Ujsołach z dnia 28 kwiecień 2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Ujsoły.
• Uchwała nr XXXVI/342/2014 Rady Gminy Istebna z dnia 30 czerwca 2014 r. w sprawie uchwalenia "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Istebna".
• Uchwała nr XIX/209/2008 Rady Miasta Ustroń z dnia 28 lutego 2008 r. w sprawie uchwalenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Ustroń.
• Uchwała nr XXXVIII/598/2014 Rady Miasta Wisła z dnia 29 maja 2014 r. w sprawie planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego dla obszaru Miasta Wisły z wyłączeniem niektórych terenów.
• Uchwała nr XLI/263/2014 Rady Gminy Milówka z dnia 28 marca 2014 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Milówka.
• Uchwała nr LIII/377/2013 Rady Miejskiej w Żywcu z dnia 28.11.2013 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Żywca w granicach administracyjnych miasta.
• Uchwała nr XLIII/284/14 Rady Gminy Radziechowy-Wieprz z dnia 27 marca 2014 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla Gminy Radziechowy-Wieprz, w obszarach Radziechowy, Przybędza, Wieprz-1, Wieprz-2, Wieprz-3, Brzuśnik, Bystra i Juszczyna.
• ŹRÓDŁA ELEKTRONICZNE
• Centralny Rejestr Geostanowisk Polski prowadzony przez PIG PIB dostępny pod adresem: http://geostanowiska.pgi.gov.pl/gsapp/
• Mapa Pokrycia Terenu Corine Land Cover 2006 dostępna pod adresem: http://clc.gios.gov.pl.
• System Gospodarki i Ochrony Bogactw Mineralnych MIDAS dostępny pod adresem: http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/MIDASGIS