Uwarunkowania i skala występowania katastrofogennych zagrożeń naturalnych w polskim górnictwie węgla kamiennego

• Autorzy: Burtan Z. , Chlebowski D. , Kapusta M.

Warianty tytułu

EN

The scale and conditions of disasters induced by the occurrence of natural hazards in the coal mining sector in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Polskie górnictwo węgla kamiennego cechuje występowanie wszystkich, typowych dla podziemnej eksploatacji złóż, tzw. katastrofogennych zagrożeń naturalnych. Ich ujawnianie się w wyrobiskach górniczych stanowi jedną z przyczyn niebezpiecznych zdarzeń, w wyniku których niejednokrotnie dochodzi do wypadków przy pracy. W artykule scharakteryzowano istotne uwarunkowania eksploatacji w kopalniach GZW, które wpływają na intensyfikację katastrofogennych zagrożeń naturalnych. Przedstawiona skala występowania poszczególnych zagrożeń wraz z analizą niebezpiecznych zdarzeń i spowodowanych nimi wypadków śmiertelnych w latach 2000-2017 potwierdza ich znaczący wpływ na stan bezpieczeństwa pracy w polskim górnictwie węgla kamiennego.

EN

Polish coal mining is characterized by the presence of virtually all natural hazards that typically occur in underground exploitation, and especially of threats of disasters. Disclosure of these threats can cause dangerous events, often resulting in accidents, including fatal accidents. The high level of natural hazards may furthermore put heavy constraints on mining activities or can even lead to exclude disaster-prone areas from exploitation. Decommissioning certain parts of deposits may lastly reduce the production capacity of mines, and in some cases may even shorten their life span. The paper reviews the geological and mining conditions and scale of natural hazards occurrence in the coal mining sector. On the basis of the statistics concerning dangerous events and fatalities caused by natural hazards in the years 2000-2017, the following conclusions were presented: (i) In terms of the number of dangerous events, the most common were endogenous fires, rock bursts as well as ignitions and methane explosions, and the least frequent included coal dust explosion, methane and rocks outbursts and water inflow. (ii) The majority of fatal accidents occurred as a result of methane or coal dust explosions, while significant number were caused by rock bursts. Water-related accidents, endogenous fires as well as methane and rocks outbursts caused the least fatalities. (iii) The methane and coal dust explosion are the most catastrophic, although the incidence of these threats has been low. (iv) The analysis of hazardous incidents and fatal accidents caused by these threats confirms their significant impact on work safety in coal mining.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo węgla kamiennego; zagrożenia naturalne; bezpieczeństwo

EN

hard coal mining; natural hazards; safety

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 7
• Strony: 3--11
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz.

Twórcy

autor

Burtan Z.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Chlebowski D.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Kapusta M.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Bibliografia

• 1. Burtan Z.: Znaczenie skojarzonych zagrożeń naturalnych w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przegląd Górniczy 2016, nr 11, s. 21-29.
• 2. Burtan Z., Rak Z., Stasica J.: Wpływ katastrofogennych zagrożeń naturalnych na bezpieczeństwo pracy w górnictwie węgla kamiennego w latach 2000–2016. Zeszyty Nauk. IGSMiE PAN 2017, nr 101, Kraków 2017.
• 3. Goszcz A.: Elementy mechaniki skał oraz tąpania w polskich kopalniach węgla i miedzi. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków 1999.
• 4. Kabiesz J.: Koincydencja górniczych zagrożeń naturalnych. Wyd. GIG, Katowice 2016.
• 5. Konopko W. (red.): Bezpieczeństwo pracy w kopalniach węgla kamiennego. Tom 2: Zagrożenia naturalne. Wyd. GIG, Katowice 2013.
• 6. Krause E., Dziurzyński W.: Projektowanie eksploatacji pokładów węgla kamiennego w warunkach skojarzonego zagrożenia metanowo-pożarowego. Wyd. GIG, Katowice 2015.
• 7. Ocena stanu bezpieczeństwa pracy, ratownictwa górniczego oraz bezpieczeństwa powszechnego w związku z działalnością górniczo-geologiczną w latach 2007–2016. Wyd. WUG, Katowice 2008–2017.
• 8. Patyńska R. (red.): Raport roczny (2016) o stanie podstawowych zagrożeń naturalnych i technicznych w górnictwie węgla kamiennego. Wyd. GIG, Katowice 2017.
• 9. Szlązak N. (red.): Aktualny stan zagrożeń aerologicznych w polskich kopalniach. Wyd. Agencja Wyd.-Poligraficzna ART-TEKST, Kraków 2017.
• 10. Zorychta A., Burtan Z.: Uwarunkowania i kierunki rozwoju technologii podziemnej eksploatacji złóż w polskim górnictwie węgla kamiennego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 2008, z. 1/2, s. 53-70.
• 11. Zorychta A., Chojnacki J., Krzyżowski A., Chlebowski D.: Ocena możliwości wybierania resztkowych partii pokładów w polskich kopalniach węgla kamiennego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 2008, z. 1/2, s. 169-184.