Przekształcenia warunków hydrologicznych w dolinie Dolnej Wdy wskutek budowy stopni wodnych

• Autorzy: Szumińska Danuta

Warianty tytułu

EN

The transformation of hydrological conditions in the lower part of the Wda valley as a result of the building barrages

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy omówiono zmiany warunków wodnych spowodowane budową stopni piętrzących w dolnym biegu Wdy. Najsilniejsze przekształcenia związane są z funkcjonowaniem kaskady hydroenergetycznej Żur-Gródek. Jej obecność spowodowała znaczne zwiększenie powierzchni zbiorników wodnych oraz przekształcenie reżimu Wdy poniżej kaskady. Na odcinkach zbiornikowych, a w szczególności w Zbiorniku Żur ma miejsce akumulacja materiału wnoszonego przez Wdę i jej dopływy. Wskutek wykorzystania hydroenergetycznego, poniżej kaskady wzrosła nieregularność przepływów, co powoduje zmiany warunków życia biologicznego w korycie. Znaczne i częste wahania przepływów są też przyczyną uruchamiania rumowiska, które akumulowane jest w kolejnym zbiorniku - Kozłowo i na odcinku Wdy powyżej tego zbiornika. Pomimo pewnych negatywnych aspektów zbiorniki zaporowe, w połączeniu z otaczającymi lasami, stanowią atrakcyjny element krajobrazu doliny Wdy i główną atrakcję Wdeckiego Parku Krajobrazowego.

EN

The paper presents the changes of water conditions in the lower part of the Wda river, caused by the construction of barrages. The strongest transformation are connected with the use of the water power stations Żur and Gródek. This two barrages caused considerable enlargement of the water areas and changed regime of the Wda river downstream the Gródek dam. The bed load from the Wda river and their tributaries has been accumulating in the reservoirs, especially in the Żur reservoir. The outflow irregularity increased in the part of the Wda river downstream of the cascade, as the effect of using water for power stations. Large and frequent changes in the volume of the flow cause decrease of the number of species and the size of populations in the Wda river. Despite of some negative aspects reservoirs and their surrounding there are the most attractive element of the Wda valley landscape and the main attraction of the Wda Landscape Park.

Słowa kluczowe

PL

dolina Wdy; stopień wodny; zbiornik zaporowy; elektrownia wodna; przepływ; antropopresja

EN

Wda river valley; barrage; storage reservoir; water power station; flow; anthropogenic change

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 13
• Strony: 110--121
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., ryc., tab., fot.

Twórcy

autor

Szumińska Danuta

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego; Instytut Geografii; Bydgoszcz, Polska

Bibliografia

• Andrzejewski L., 1994: Ewolucja systemu fluwialnego doliny dolnej Wisły w późnym vistulianie i holocenie na podstawie wybranych dolin jej dopływów, Rozprawy UMK, Toruń.
• Choiński A., 1988: Zróżnicowanie i uwarunkowania zmienności przepływów rzek polskich, Seria Geografii UAM, Nr 39, Wydawnictwo UAM, Poznań.
• Decyzja nr OS-II-6811/3/04/00 wojewody kujawsko-pomorskiego z dnia 09.05.2001 roku w sprawie pozwolenia wodno-prawnego dla elektrowni wodnej Żur.
• Dysarz R., Przewoźniak M., 1999: Plan ochrony Wdeckiego Parku Krajobrazowego. Operat Generalny, Bydgoszcz, Gdańsk (maszynopis).
• Gesing M., 2004: Charakterystyka hydrologiczna Wdy w odcinku zapór Żur i Gródek, Inst. Geogr., AB, Bydgoszcz, maszynopis pracy magisterskiej.
• Giętkowski T., 2009: Zmiany lesistości Borów Tucholskich w latach 1938-2000, [w:] Z. Babiński, red. Środowisko przyrodnicze w badaniach geografii fizycznej, Promotio Geographica Bydgostiensia, UKW, Bydgoszcz, s: 149-161.
• Kondracki J., 2002: Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa.
• Mapa topograficzna 1:25000, arkusze: Jeżewo (1983), Osie (1983), Lniano (1982), Łążek (1983).
• Megawat, Luty 2000: Numer specjalny, 70 lat Elektrowni Wodnej Żur, Zakład Energetyczny Bydgoszcz Spółka Akcyjna, Bydgoszcz.
• Messtischblatt 1:25000, arkusze Jeżewo (1908), Osie (1910), Łążek (1874), Drzycim (1873).
• Obremska M., 2007: Wpływ Zalewu Żurskiego na akumulację powierzchniowych warstw osadów jeziora Murza, Stud. Lim. et Tel., 1, 2, s. 141-145.
• Szumińska D., 2006: Naturalne i antropogeniczne uwarunkowania przebiegu wybranych procesów hydrologicznych w zlewni Wdy, rozprawa doktorska, Instytut Geografii UKW w Bydgoszczy (maszynopis).
• Szumińska D. 2009: Operat ochrony zasobów wodnych. Uzupełnienie i uaktualnienie planu ochrony Wdeckiego Parku Krajobrazowego (maszynopis).