Charakterystyka składu mineralnego i chemicznego dolomitu dewońskiego ze złoża „Nowa Wioska” w aspekcie jego wykorzystania w przemyśle materiałów ogniotrwałych

• Autorzy: Bagiński M.

Warianty tytułu

EN

The mineral and chemical composition characteristics of the Devonian dolomite from the “Nowa Wioska” deposit in aspects of its applications in the refractory industry

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań składu mineralnego i chemicznego dolomitu dewońskiego ze złoża „Nowa Wioska” oraz, w oparciu o kryteria określone w normie BN-86/6761-16, dokonano wstępnej oceny przydatności kopaliny dla zastosowań przemysłu materiałów ogniotrwałych. W badanych próbkach dominującym składnikiem, widocznym w obrazie mikroskopowym był dolomit, stwierdzono również występowanie związków żelaza, chalcedonu i kalcytu, prawdopodobnie wtórnego, wypełniającego żyły. Ponadto, w dyfraktogramach rentgenowskich niektórych próbek oznaczono linie dyfrakcyjne kwarcu/chalcedonu. Dolomity dewońskie cechuje struktura różnoziarnista, grubokrystaliczna. Wyniki badania składu chemicznego wykazały, że dolomity dewońskie ze złoża „Nowa Wioska” charakteryzują zbliżone zawartości CaO, MgO, Al2O3 i Fe2O3. Badane dolomity charakteryzują się niską zawartością niepożądanych domieszek, w związku z czym mogłyby zostać zaklasyfikowane do najlepszych gatunków. Przeprowadzona wstępna ocena wskazuje na możliwość wykorzystania dolomitów dewońskich ze złoża „Nowa Wioska” dla celów przemysłu materiałów ogniotrwałych. Wymaga to jednak przeprowadzenia badań składu chemicznego i parametrów strukturalno-teksturalnych, w znacznie szerszym zakresie i przy zastosowaniu dokładniejszych metod badawczych.

EN

The results of the laboratory survey of mineral and chemical composition of the Devonian dolomite from the “Nowa Wioska” deposit as well as the assessment of its utility for the refractory industry applications, on the basis of the BN-86/6761-16 standard, are presented in this paper. The examined rocks are composed mainly of dolomite, but iron minerals, chalcedony and calcite, probably secondary, which fills veins, were also identified by the microscopic analysis. Moreover, in diffraction patterns of some samples quartz/ chalcedony was identified. The inequigranular, coarse-grained texture is characteristic for Devonian dolomites. The results of the chemical composition analysis show that Devonian dolomites from the “Nowa Wioska” deposit demonstrate similar calcium, magnesium, aluminum and iron oxides content. The Devonian dolomites are characterized by low content of the undesirable additives, therefore they can be classified to the prime types. The preliminary survey indicates that there are some possibilities of using Devonian dolomites from the “Nowa Wioska” deposit as raw materials in manufacturing of refractories. Again, more detailed analyses of the chemical composition and texture parameters, in wider range and by more precise analysis methods, would be required.

Słowa kluczowe

PL

dolomit dewoński; Nowa Wioska; materiały ogniotrwałe

EN

Devonian dolomite; Nowa Wioska; refractories

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 73, nr 6
• Strony: 54--62
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., fot., tab., wykr.

Twórcy

autor

Bagiński M.

• Absolwent Politechniki Śląskiej

Bibliografia

• [1] BĄK B., RADWANEK-BĄK B., WYSZOMIRSKI P. 2011 – Aktualny przegląd krajowych złóż dolomitów w aspekcie wykorzystania w przemyśle materiałów ogniotrwałych. „Gospodarka Surowcami Mineralnymi” t. 27, z. 1, 21-47.
• [2] BARDZIŃSKI W. 1996 – Strefa kontaktowa dolomitów dewońskich i środkowotriasowych w rejonie Nowej Wioski. Tektonika i rozwój budowy geologicznej północnej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego oraz strefy fałdowej Kraków-Lubliniec. Uniwersytet Śląski. Sosnowiec, 102–105.
• [3] BN-86/6761-16: Materiały ogniotrwałe. Dolomit surowy.
• [4] FLÖRKE O.W., GRAETSCH H., MARTIN B., RÖLLER K., WIRTH R. 1991 – Nomenclature of micro- and non-crystalline silica minerals, based on structure and microstructure. Neues Jahrbuch für Mineralogie Abhandlungen 163, 19–42.
• [5] GOŁAWSKI C., KIELSKI A., PIETRZYKOWSKA M., WODNICKA K. 2011 – Przydatność dolomitu z Ząbkowic do produkcji materiałów ogniotrwałych. „Materiały Ceramiczne”. t. 63, nr 1, 210–214.
• [6] GOSZCZ R., PAZERA D. 2014 – Dodatek nr 4 do dokumentacji geologicznej złoża dolomitów dewońskich i triasowych „Nowa Wioska” w kat. B, C1, C2. MPiD Sp. z o.o., Siemianowice Śląskie.
• [7] NIESYT M., WYSZOMIRSKI P. 2011 – Skład chemiczny i cechy strukturalno- teksturalne wybranych dolomitów krajowych a ich przydatność do produkcji materiałów ogniotrwałych. „Materiały Ceramiczne”. t.65, nr 4, 456–462.
• [8] NIESYT M. 2015 – Możliwość otrzymywania klinkieru dolomitowego o obniżonej zawartości Fe2O3 na bazie krajowych surowców metodą spiekania dwustopniowego. Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych. R. VIII, nr 20, 47–57.
• [9] NOWAK T.W. 1984 – Dokumentacja geologiczna w kategorii B + C1 + C2 złoża dolomitów dewońskich i triasowych „Nowa Wioska”. Przedsiębiorstwo Geologiczne w Krakowie. Kraków.
• [10] PRZENIOSŁO S. 1974 – Cynk i ołów w utworach węglanowych triasu rejonu zawierciańskiego. Biuletyn Instytutu Geologicznego. Nr 278, 115–199.
• [11] RADWANEK-BĄK B., BĄK B., WYSZOMIRSKI P. 2011 – Dolomity z polskich złóż w aspekcie krajowego przemysłu materiałów ogniotrwałych – możliwości i ograniczenia. „Materiały Ceramiczne”. t. 63, nr 3, 614–618.
• [12] ŚLIWIŃSKI S. 1981 – Dolomityczność formacji węglanowych regionu śląsko-krakowskiego. „Przegląd Geologiczny”. R. 29, nr 10, 532–536.
• [13] SZUFLICKI M. 2014 – Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2013. PIG-PIB. Warszawa.
• [14] TRZEPIERCZYŃSKI J. 1996 – Litologia i stratygrafia południowego skrzydła antykliny Brudzowic w rejonie Nowej Wioski. Tektonika i rozwój budowy geologicznej północnej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego oraz strefy fałdowej Kraków-Lubliniec. Uniwersytet Śląski. Sosnowiec, 96–101.
• [15] WYSZOMIRSKI P., GOŁAWSKI C., KIELSKI A., WODNICKA K. 2011 – Dolomit dewoński z Brudzowic i jego wstępna ocena jako surowca przemysłu materiałów ogniotrwałych. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Nr 81, 197–208.
• [16] WYSZOMIRSKI P., NIESYT M., SZYDŁAK T., GOŁAWSKI C. 2013 – Dolomity świętokrzyskie jako surowiec do produkcji wyrobów ogniotrwałych z klinkieru nowego typu. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, Nr 85, 335–348.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).