Evacuation and its Types – Revision of the Definition and Classification

• Autorzy: Barański Mariusz , Haznar-Barańska Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.12845/sft.58.2.2021.12

Warianty tytułu

PL

Ewakuacja i jej rodzaje – rewizja definicji oraz klasyfikacja

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Objective: Evacuation is a broad concept encompassing many forms of movement in the event of an emergency. Definitions of evacuation are different in many standards and publications in the field of fire safety engineering. The introduction of a unified version of the definition will allow for a precise description of this process. The diversity of its forms and types in the literature on the subject requires the introduction of an appropriate classification. This will allow for systematization of various forms of evacuation and conducting more precise research on individual types of the evacuation process. Introduction: The evacuation process takes into account the possibility of moving not only people, but also animals and property from a place of danger to a currently safe place. It is a process that does not always take place in an organized or orderly way, and its effect is to leave the place of danger by all people. The complexity of the evacuation process allows it to be divided due to various forms, ways of conducting it, or objects subject to evacuation. In the literature on the subject, many definitions of various forms of evacuation have been formed, i.e. general, phase, organized, self-evacuation, independent, rescue, primary, gradual, selective, sequential, full, preventive, partial, successful, total, successful, successful, secondary, primary, intervention, managed, directed, unmanaged, I degree, II degree, III degree, etc. Methodology: The authors reviewed the available definitions of the concept of evacuation and proposed a new definition to describe the process in more general terms. In addition, the authors conducted a review of the forms of evacuation and its classification occurring in scientific publications within the national scope. As a result of the detailed analysis, a preliminary classification of individual determinations of the evacuation process was made. Conclusions: The concept of evacuation has a much broader meaning than the current definitions of this process. The analysis shows that evacuation should be defined as a process of moving people, animals or property from a place of danger to a place currently safe. For the purposes of this article, a total of more than 25 evacuation process determinations have been identified, which have been classified into 12 categories. Progress in many areas, i.e. construction, development of transport and urban infrastructure and the occurrence of public demonstrations/events, affects the need to verify existing definitions for the needs of new conditions. The publication aims to draw attention to the need to introduce a systematic analysis of the classification of the evacuation process. Such classification will allow for the proper identification of all kinds of variables that have different effects on different forms of this process. The introduction of such a division will allow the use of appropriate measures, tools and procedures to ensure an adequate level of human safety. The carried out categorization may be the basis for identifying the risks that may occur during individual forms of evacuation.

PL

Cel: Ewakuacja jest szerokim pojęciem obejmującym wiele form przemieszczania w przypadku zagrożenia. Definicje ewakuacji są odmienne w wielu normach oraz publikacjach z zakresu inżynierii bezpieczeństwa pożarowego. Wprowadzenie ujednoliconej wersji definicji umożliwi precyzyjne opisanie tego procesu. Występująca w literaturze przedmiotu różnorodność jej form i rodzajów wymaga wprowadzenia odpowiedniej klasyfikacji. Pozwoli to na systematyzowanie różnorodnych form ewakuacji oraz prowadzenie bardziej precyzyjnych badań poszczególnych rodzajów procesu ewakuacji. Wprowadzenie: Proces ewakuacji uwzględnia możliwość przemieszczania nie tylko ludzi, ale także zwierząt i mienia z miejsca zagrożenia do miejsca aktualnie bezpiecznego. Jest to proces, który nie zawsze przebiega w sposób zorganizowany czy uporządkowany, a jego efektem jest opuszczenie miejsca zagrożenia przez wszystkie osoby. Złożoność procesu ewakuacji pozwala na dokonanie jej podziału ze względu na różnorodne formy, sposoby jej prowadzenia, czy obiekty podlegające ewakuacji. W literaturze przedmiotu ukształtowało się wiele określeń różnych form prowadzenia ewakuacji, tj. ewakuacja powszechna, fazowa, zorganizowana, samoewakuacja, samodzielna, ratownicza, pierwotna, stopniowa, selektywna, sekwencyjna, pełna, prewencyjna, częściowa, udana, całkowita, pomyślna, wtórna, pierwotna, interwencyjna, zarządzana, kierowana, niezarządzana, I stopnia, II stopnia, III stopnia, itp. Metodologia: Autorzy dokonali przeglądu dostępnych definicji pojęcia ewakuacji oraz zaproponowali nową definicję pozwalającą na opisanie procesu w sposób bardziej ogólny. Ponadto autorzy przeprowadzili przegląd form ewakuacji oraz jej klasyfikacji występujących w publikacjach naukowych o zasięgu krajowym. W wyniku szczegółowej analizy dokonano wstępnej klasyfikacji poszczególnych określeń procesu ewakuacji. Wnioski: Pojęcie ewakuacji ma znacznie szersze znaczenie niż określają to obecnie obowiązujące definicje tego procesu. Z dokonanej analizy wynika, że ewakuację należy definiować jako proces przemieszczania ludzi, zwierząt lub mienia z miejsca zagrożenia do miejsca aktualnie bezpiecznego. Na potrzeby niniejszego artykułu zidentyfikowano łącznie ponad 25 określeń procesu ewakuacji, które zostały sklasyfikowane według 12 kategorii. Postęp w wielu dziedzinach, tj. budownictwo, rozwój transportu i infrastruktury miast oraz występowanie publicznych manifestacji/imprez wpływa na potrzebę zweryfikowania istniejących definicji na potrzeby nowych uwarunkowań. Publikacja ma na celu zwrócenie uwagi na konieczność wprowadzenia usystematyzowanej analizy klasyfikacji procesu ewakuacji, która pozwoli na właściwą identyfikację wszelkiego rodzaju zmiennych mających odmienny wpływ na różne formy tego procesu. Wprowadzenie takiego podziału umożliwi zastosowanie odpowiednich środków, narzędzi oraz procedur do zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa ludzi. Przeprowadzona kategoryzacja może być podstawą do zidentyfikowania zagrożeń mogących występować podczas prowadzenia poszczególnych form ewakuacji.

Słowa kluczowe

EN

evacuation; definition; fire safety

PL

ewakuacja; definicja; rodzaj; bezpieczeństwo pożarowe

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Safety & Fire Technology
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 58, iss. 2
• Strony: 204--222
• Opis fizyczny: Bibliogr. 56 poz.

Twórcy

autor

Barański Mariusz

• Lodz University of Technology, Faculty of Process Engineering and Environmental Protection / Politechnika Łódzka, Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska

• https://orcid.org/0000-0002-2217-6539

autor

Haznar-Barańska Agnieszka

• Municipal Roads and Greenery Authority in Oława / Zarząd Dróg Miejskich i Zieleni w Oławie

• https://orcid.org/0000-0001-7648-509X

Bibliografia

• [1] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 nr 78, poz. 483 ze zm.).
• [2] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tj. Dz. U. 2020, poz. 1333 ze zm.).
• [3] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tj. Dz. U. 2019, poz.1065 ze zm.).
• [4] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1137/2008 z dnia 22 października 2008 r. dostosowujące do decyzji Rady 1999/468/WE niektóre akty podlegające procedurze ustanowionej wart. 251 Traktatu, w zakresie procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą – Dostosowanie do procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą (Dz. U. UE. L. 2008.311.1).
• [5] BSI (British Standards Institution), Application of fire safety engineering principles to the design of buildings – Human factors. Life safety strategies. Occupant evacuation, behaviour and condition (Sub-system 6), BS 7974-6, Londyn 2019.
• [6] BSI (British Standards Institution), Code of practice for the design, installation, commissioning and maintenance of evacuation alert systems for use by fire and rescue services in buildings containing flats, BS 8629, Londyn 2019.
• [7] BSI (British Standards Institution), Fire detection and fire alarm systems. Planning, design, installation, commissioning, use and maintenance of voice alarm systems, PD CEN/TS 54-32:2015, Londyn 2015.
• [8] Hurley M. J., i in., SFPE handbook of fire protection engineering, Springer, 2015, https://doi.org/10.1007/978-1-4939-2565-0.
• [9] Lewis Ch. T., Short Ch., A Latin Dictionary, Nowy Jork 1879.
• [10] Kolmann P., Z problematyki ochrony ludności. Istota ewakuacji w ujęciu powszechnym, „O Bezpieczeństwie i Obronności” 2020, nr 1, s. 88–98.
• [11] Leśniakiewicz W., Wytyczne szefa obrony cywilnej kraju z dnia 17 października 2008 r. w sprawie zasad ewakuacji ludności, zwierząt i mienia na wypadek masowego zagrożenia, Warszawa 2008.
• [12] PKN (Polski Komitet Normalizacyjny), Ochrona przeciwpożarowa – Terminologia – Ewakuacja i środki ewakuacji, PN-ISO 8421-6:1997, Warszawa 1997.
• [13] NFPA (National Fire Protection Association), Standard on Mass Evacuation, Sheltering, and Re-entry Programs, NFPA 1616, Massachusetts 2020.
• [14] Yujie W., Bhattacharya Y., Nakamura H., Safety Evaluation of an Urban Redevelopment Area as an Evacuation Area for Large-Scale Urban Fires, „SEATUC Journal of Science and Engineering” 2021, 2(1), 40, https://doi.org/10.34436/sjse.2.1_40.
• [15] Nepelski M., Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych, Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie, Szczytno 2016.
• [16] Fałdowski M., Współczesny wymiar bezpieczeństwa, „Zeszyty Naukowe SGSP” 2018, 66(2), 109–122.
• [17] Olak K., Olak A., Współczesne rozumienie bezpieczeństwa narodowego, „Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne” 2016, 7(1), 467–480.
• [18] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (tj. Dz. U. 2020 poz. 1444 ze zm.).
• [19] Szczypta R., Wymagania przeciwpożarowe w zakresie aranżacji przestrzeni w budynkach według obowiązujących przepisów i stanowiska KG PSP, Warszawa 2014, http://sibp.pl/uploads/pages/materialy/szczypta.pdf [dostęp: 10.11.2021].
• [20] Kobes M., Helsloot I., De Vries B., Post J.G., Building safety and human behaviour in fire: A literature review, „Fire Safety Journal” 2010, 45, https://doi.org/10.1016/j. firesaf.2009.08.005.
• [21] Maciak T., Barański M., Wprowadzenie do komputerowego modelowania zachowania się tłumu. Wybrane aspekty psychologii tłumu, BiTP Vol. 40 Issue 4, 2015, pp. 39–49, https://doi.org/10.12845/bitp.40.4.2015.3.
• [22] Decree of the minister of the interior 2 August 2015 Approval of fire prevention technical standards, pursuant to Article 15 of Legislative Decree 139 of 8 Mar. 2006.
• [23] Babrauskas V., Fleming J.M., Russell B.D., RSET/ASET, a flawed concept for fire safety assessment, „Fire and Materials” 2010, 34, 341–355, https://doi.org/10.1002/fam.1025.
• [24] Purser D.A., Fire safety and evacuation implications from behaviours and hazard development in two fatal care home incidents, „Fire and Materials” 2015, 39(4), 430–452, https://doi.org/10.1002/fam.2250.
• [25] Popielarczyk T., Ewakuacja ludzi z wykorzystaniem dźwiękowych systemów ostrzegawczych, Wyd. CNBOP-PIB, Józefów 2018.
• [26] Słownik języka polskiego, PWN, https://sjp.pwn.pl/ [dostęp: 10.11.2021].
• [27] Smolarkiewicz M., Techniki Satelitarne w Zarządzaniu Kryzysowym – Studium Użyteczności, BiTP Vol. 14 Issue 2, 2009, pp. 39–50.
• [28] Pauls J., Calculating evacuation times for tall buildings, „Fire Safety Journal” 1987, 12(3), 213– 236, https://doi.org/10.1016/0379-7112(87)90007-5.
• [29] Sulik P., Sędłak B, Turkowski P., Węgrzyński W., Bezpieczeństwo pożarowe budynków wysokich i wysokościowych, w: Budownictwo na obszarach zurbanizowanych, Nauka, praktyka, perspektywy, A. Halicka (red.) Politechnika Lubelska, Lublin 2014.
• [30] Gromek P., Jarzynka K., Grabowska I., Ewakuacja I stopnia placówki oświatowej – podejście projektowe. Wprowadzenie, „Zeszyty Naukowe SGSP” 2017, 63(3), 7–19.
• [31] Gravit M., Dmitriev I., Kuzenkov K., Phased evacuation algorithm for high-rise buildings, „MATEC Web of Conferences” 2018, 245, https://doi.org/10.1051/matecconf/201824511012.
• [32] Parisi D. R., Negri P. A., Sequential evacuation strategy for multiple rooms toward the same means of egress, „Papers in Physics” 2014, 6, https://doi.org/10.4279/PIP.060013.
• [33] Źróbek R., Ogoniewski M., Piotrowski M., Zasady usprawnienia wybranych procedur ewakuacji w procesie zarządzania nieruchomościami, „Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum” 2014, 13(1), 45–55.
• [34] Juras B., Planowanie zarządzania kryzysowego w szpitalu, rozprawa doktorska, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, Poznań 2011.
• [35] Li J., Zhu H., A risk-based model of evacuation route optimization under fire, „Procedia Engineering” 2018, 211, https://doi.org/10.1016/j.proeng.2017.12.024, 365–371.
• [36] Brzezińska D., Ollesz R., Wentylacja oddymiająca w garażach – rozwiązania kontrowersyjnych problemów na przykładach projektowych, BiTP Vol. 45 Issue 1, 2017, pp. 130–141,doi: 10.12845/bitp.45.1.2017.10.
• [37] Hulida E., Pasnak I., Koval O., Tryhuba A., Determination of the critical time of fire in the building and ensure successful evacuation of people, „Periodica Polytechnica Civil Engineering” 2019, 63(1), 308–316, https://doi.org/10.3311/PPci.12760.
• [38] Gromek P., Organizacja masowej ewakuacji ludności w Polsce, rozprawa doktorska, AON, Warszawa 2014.
• [39] Szwemin S., Praktyczne aspekty identyfikacji zagrożeń podczas planowania ewakuacji ludności na wypadek konfliktu zbrojnego, „Przedsiębiorstwo i Praca” 2021, 11.
• [40] Hong L., Gao J., Zhu W., Self-evacuation modelling and simulation of passengers in metro stations, „Safety Science” 2018, 110, 127–133, https://doi.org/10.1016/j.ssci.2018.05.013.
• [41] Gromek P., Aspekt społeczny analizy ryzyka ewakuacji ludności w obliczu klęski żywiołowej w Polsce, „Prace i Studia Geograficzne” 2014, 55, 43–53.
• [42] Doroszewski W., Słownik języka polskiego, Wiedza Powszechna, Warszawa 1969.
• [43] Barć M., Zarządzanie ewakuacją ludności i mienia podczas zagrożeń niemilitarnych przez oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych RP, „Roczniki Ekonomii i Zarządzania” 2017, 9(2), 61–78.
• [44] Riegert D., Ślosorz Z., Radwan K., Rakowska J., Porycka B., Abgarowicz I., Suchorab P., Doraźne metody ochrony stosowane podczas powodzi ze szczególnym uwzględnieniem rękawów przeciwpowodziowych, Wydawnictwo CNBOP-PIB, Józefów 2012.
• [45] Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu, Ewakuacja ludności, https://www.poznan.uw.gov.pl/ewakuacja-ludnosci [dostęp: 08.09.2021].
• [46] Węgrzyński W., Krajewski G., Wentylacja pożarowa tuneli drogowych, „Materiały Budowlane” 2015, 2, 14–16, https://doi.org/10.15199/33.2015.02.03.
• [47] Sochacki M., Trzydzieści lat ratownictwa wysokościowego w ochronie przeciwpożarowej, „Kwartalnik Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza” 2009, 16, 21–34.
• [48] Marciniak A., Boczarski J., Budziński Z., Jarosławska-Kolman K., Analiza porównawcza głównych wymagań przepisów polskich i brytyjskich w zakresie przygotowania terenów wokół budynków doprowadzenia ewakuacji interwencyjnej, „Logistyka” 2015, 5, 1129–1134.
• [49] Szylar J., Szkolenie Strażaków Ratowników OSP z zakresu działań przeciwpowodziowych oraz ratownictwa na wodach, Wydawnictwo CNBOP-PIB, Józefów 2009.
• [50] Gromek P., Efektywne ewakuacje próbne, „Doradca Dyrektora Szkoły” 2012, 19, s. 22–24.
• [51] Cłapa I., Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego, scenariusz pożarowy oraz próbna ewakuacja jako kluczowe elementy zarządzania systemem bezpieczeństwa pożarowego budynku, BiTP Vol. 40 Issue 4, 2015, 123–131.
• [52] Chudy S., Ćwiczenia ewakuacyjne w zakładach pracy, „Promotor BHP” 2016, 4, 42–45.
• [53] Santos A., Queirós M., Public buildings safety: addressing a pilot evacuation exercise, w: T. Nowakowski, Safety and Reliability: Methodology and Applications, CRC Press 2015.
• [54] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. 2010 nr 109, poz. 719 ze zm.).
• [55] Zhao H., Sun Y., Communication effect of passengers on information diffusion in metro emergency, „Wuhan University Journal of Natural Sciences” 2017, 22(6), 503–509, https://doi.org/10.1007/s11859-017-1280-z.
• [56] Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2017, poz. 1932).