Botanika stosowana, I. Ochrona drzew i krzewów w procesach inwestycyjnych w mieście

• Autorzy: Garczyńska M. , Mazur-Pączka A , Pączka G. , Kostecka J.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/70885

Warianty tytułu

EN

Applied botany, I. Protection of trees and bushes in the investment process in urban areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Świadczenia ekosystemów to korzyści wynikające z zasobów i procesów zachodzących w przyrodzie. Drzewa oraz zadrzewienia stanowią istotny element krajobrazów (zarówno w mieście jak i w obszarach wiejskich) i spełniają szereg funkcji ekosystemowych, wpisując się we wszystkie grupy świadczeń wyróżnionych na podstawie międzynarodowej Milenijnej Syntetycznej Oceny Ekosystemów. W pracy wyszczególniono wybrane usługi ekosystemowe drzew i zadrzewień – funkcje zasobowe, regulacyjne, wspierające i kulturowe. Rozpoznanie usług pełnionych przez drzewa oraz ich wycena może się przyczyniać do ich efektywniejszej pielęgnacji oraz ochrony podczas różnych inwestycji, dlatego wskazana jest wielopłaszczyznowa edukacja ekologiczna dla każdego człowieka, a zwłaszcza dla osób bezpośrednio odpowiedzialnych za drzewa i krzewy w mieście i na wsi. Celem ograniczenia stresu budowlanego dla drzew i krzewów, należy już na etapie planowania budowy przeprowadzić prognozę oddziaływania na środowisko (należy przedstawić uwarunkowania przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe). Dodatkowo wskazane jest przeprowadzenie inwentaryzacji dendrologicznej dla celów planistycznych. Właściwa ochrona drzew czy zadrzewień jest również uregulowana prawnie – przez Ustawę o ochronie przyrody i Ustawę o prawie budowlanym. W trakcie inwestycji należy w odpowiedni sposób zabezpieczyć drzewa, oraz ich warunki siedliskowe, tak aby nie wpłynęło to na ich żywotność. Po zakończonej inwestycji należy monitorować stan drzewostanu.

EN

Ecosystem services are the benefits resulting from resources and processes in nature. Trees and stand densities constitute a significant element of the landscape (both in urban and rural areas) and serve a number of ecosystem functions, forming an inherent part of each group of benefits singled out on the basis of the Millennium Ecosystem Assessment. In the thesis, selected ecosystem services of trees and stand densities were detailed – provisioning, regulatory, supporting and cultural functions. Diagnosis of services performed by trees and their valuation may contribute to taking increased care of them and protection during performing various investments, it is therefore appropriate to launch multifaceted ecological education to each person, particularly to those directly responsible for trees and bushes in towns and rural areas. In order to restrict construction stress to trees and bushes, environmental impact assessment has to be made as soon as the construction planning is being made (natural, cultural and landscape conditions should be provided additionally), it is advisable to conduct a dendrological inventory for planning purposes. Appropriate protection of trees and standing densities is also legally regulated by the Nature Conservation Act and the Construction Law. During the investment process, the trees and their settlement conditions should be adequately secured, so that it will not affect their viability. After completed investment, the condition of the tree stand should be monitored.

Słowa kluczowe

PL

drzewo; krzewy; usługi ekosystemów; proces inwestycyjny

EN

trees; bushes; ecosystem services; investment process

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 18, nr 3
• Strony: 139--149
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Garczyńska M.

• Katedra Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Ćwiklińskiej 1A, 35-601 Rzeszów

autor

Mazur-Pączka A

• Katedra Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Ćwiklińskiej 1A, 35-601 Rzeszów

autor

Pączka G.

• Katedra Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Ćwiklińskiej 1A, 35-601 Rzeszów

autor

Kostecka J.

• Katedra Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Ćwiklińskiej 1A, 35-601 Rzeszów

Bibliografia

• 1. Bernaciak A. 2015. Inwentaryzacja i wycena wartości drzew w przestrzeni publicznej Kórnika w kontekście postulatów polityki ekologicznej unii europejskiej. Studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania, 42( 2), 11–20.
• 2. Braat L., Ten Brink P. (eds.) 2007. „The Cost of Policy Inaction: The case of not meeting the 2010 biodiversity target” . A study for the European Commission, DG Environment under contract: ENV.G.1/ETU/2007/0044 (Official Journal reference: 2007 / S 95 – 116033). Dostępne na: http:///ec.europa.eu/nature/biodiversity/economics/index.en_htm [data wejścia 10.11.2016]
• 3. Brown J.C. 1980. An Illustrated Encyclopedia of Man & Nature, Scientific Classification and Environment, Simon and Shuster, New York.
• 4. Cavender-Bares J., Balvanera P., King E., Polasky S. 2015. Ecosystem service trade-offs across global contexts and scales. Ecology and Society, 20 (1), 22.
• 5. Czajkowski M. 2010. Nierynkowe metody wyceny. W: J. Kronenberg , T. Bergier ( red.), Wyzwania Zrównoważonego rozwoju w Polsce, Fundacja Sendzimira, Kraków, 14–16.
• 6. De Groot R.S., Alkemade R., Braat L., Hein L., Willemen L. 2010. Challenges in integrating the concept of ecosystem services and values in landscape planning, management and decision making, Ecological Complexity ,7(3), 260–272.
• 7. Donovan G.H., Butry D.T. 2010. Trees in the City: Valuing Street Trees in Portland, Oregon, Landscape and Urban Planning, 94, 77–83.
• 8. Farber S., Costanza R., Wilson M.A. 2002. Economic and ecological concepts for valuinge cosystem services. Journal of Ecological Economics, 41, 375–392; M. Giergiczny, J. Kronenberg, Jak wycenić wartość przyrody w mieście? Wycena drzew przyulicznych w centrum Łodzi, w: Zrównoważony rozwój – zastosowania 3, red. T. Bergier, J. Kronenberg, Fundacja Sendzimira, Kraków.
• 9. Fisher B., Turner R.K., Morling P. 2009. Defining and classifying ecosystem services. Ecological Economics, 63, 643–653.
• 10. Hewelke E.A., Graczyk M. 2016. Usługi ekosystemów jako instrument wspierania decyzji w gospodarce przestrzennej i ochronie środowiska. Inżynieria Ekologiczna, 49, 33–40. DOI: 10.12912/23920629/64222
• 11. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Nasze ubezpieczenie na życie i nasz kapitał naturalny – unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. (COM/2011/0244).
• 12. Konieczna K., Krupa B. 2013. Owady, jako model w rozumieniu pojęcia „Świadczenia ekosystemowe”. Zesz. Nauk. PTIE i PTG Oddział w Rzeszowie, 16, 45–52.
• 13. Kostecka J., Mazur-Pączka A. Jasińska T., Batóg K. 2012. Pojęcie „Świadczenia ekosystemowe” i jego rola w edukacji dla zrównoważonego rozwoju (na przykładzie bzu czarnego Sambucus nigra L.). Inżynieria i Ochrona Środowiska, 15 (2), 405–417.
• 14. Kronenberg J. 2012a. Bariery dla utrzymania drzew w miastach i sposoby pokonywania tych barier . Zrównoważony rozwój – zastosowania. [w:] Fundacja Sendzimira. Przyroda w mieście, 3, 32–50.
• 15. Kronenberg J. 2012b. Usługi ekosystemów w miastach. Zrównoważony rozwój – zastosowania, [w:] Fundacja Sendzimira. Przyroda w mieście, 3. 24–26.
• 16. Li P.W., Wilson J.P., Longhore T. 2004. Applicability of CITI Green Urban Ecosystem Analysis Software to a Densely Built Urban Neighborhood, Toward a Suitable Los Angeles: A Nature’s Services Approach, Urban Geography, 25(2), 173–186.
• 17. Łukasiewicz A., Łukasiewicz S. 2007. Rola i kształtowanie zieleni miejskiej. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2011; H.B. Szczepanowska, Ekologiczne, społeczne i ekonomiczne korzyści z drzew na terenach zurbanizowanych, „Człowiek i Środowisko”. 31.
• 18. McPherson E.G. 2014. Monitoring Million Trees LA: Tree Performances during the Early Years and Future Benefits, Arboriculture & Urban Forestry, 40(8), 286–30.
• 19. Millenium Ecosystem Assessment 2005. Ecosystems and Human Well-being, Island Press, Washington, DC.
• 20. Mizgajski A. 2008. Zarządzanie krajobrazem jako aspekt zarządzania środowiskiem. Klasyfikacja krajobrazu. Teoria i praktyka. Problemy Ekologii Krajobrazu, XX,147–151.
• 21. Nowak D.J., Crane D.E., Dwyer J.F. 2002. Compensatory Value of Urban trees in the United States. Journal of Arboriculture, 28, 194–199.
• 22. Ottish A., Kron M. 2005. Urban Forest Policy and Planning, [w:] Konijnendijk C.C. i in., w: Urban Forest and Trees, Springer, Berlin, New York, 134–138.
• 23. Peper P.J., McPherson E.G., Simson J.R., Gardner S.L., Vargas K.E., Xiao Q. 2007. New York – Municipal Forest Resource Analysis, University of California, Center for Urban Forest, Davis.
• 24. Polska wieś 2016. Raport o stanie wsi. Wydawnictwo naukowe scholar, 252.
• 25. Schroter M., Barton D.N., Remme R.P., Hein L. 2014. Accounting for capacity and flow of ecosystem services: A conceptual model and a case study for Telemark, Norway. Ecological Indiators, 36, 539–551.
• 26. Sienkiewicz J. 2013. Ochrona różnorodności biologicznej w krajach UE do 2020 roku – nowa strategia europejska. Polish Journal of Agronomy, 14, 45–52.
• 27. Suchocka M, Ziemiańska M. 2013. Ochrona drzew na placu budowy. Zrównoważony rozwój – zastosowania. [w:] Fundacja Sendzimira. Przyroda w mieście, 4, 67–83.
• 28. Szczepanowska H.B. 2008. Wycena wartości drzew na terenach zurbanizowanych, IGPiM, Warszawa
• 29. Szczepanowska H.B. (red) Praca zbiorowa, 2009, Wycena wartości drzew na terenach miejskich dla warunków polskich, IGPiM , Warszawa.
• 30. Szczepanowska H.B., Sitarski M, Suchocka M, Sobczyński L., Pstrągowska M., Olizar J. 2012: Ocena funkcjonowania drzew i krzewów w warunkach oddziaływania infrastruktury technicznej miasta, IGPIM, Warszawa, materiały niepublikowane.
• 31. Szczepankowska H.B. 2015. Drzewa w mieście – zielony kapitał wartości i usług ekosystemowych. Człowiek i Środowisko, 39(2), 5–28.
• 32. Szczypa P. 2016. Wycena drzew w przestrzeni publicznej i na terenie jednostek gospodarczych. Zeszyty Naukowe UE w Katowicach, 268, 196–205.
• 33. TEEB 2011. Poradnik TEEB dla miast: usługi ekosystemów w gospodarce miejskiej , wydanie polskie, Fundacja Sendzimira, Kraków
• 34. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Dz. U. z 2015 r. poz. 1651, tekst jednolity, z późn. zm.
• 35. Ustawa z dnia 7 lipca 19945 r. Prawo budowlane. Dz. U. z 2016 r. poz. 290, tekst jednolity, z późn. zm.
• 36. Witkoś-Gnach K., Tyszko-Chmiielowiec P. (red.) 2014. Drzewa w krajobrazie. Podręcznik – praktyka. Fundacja Ekorozwoju, ss.320.
• 37. Wolf K.L. 2009. More in store: research on city trees and retail. Arborist News, 18(2), 21–27.
• 38. Zielona infrastruktura – naturalny kapitał Europy, Komunikat Komisji Europejskiej, Bruksela, 2013 (COM 249).
• 39. Ziemiańska M., Suchocka M. 2013. Planowanie i zasady ochrony drzew w procesie inwestycyjnym. Zrównoważony rozwój – zastosowania. [w:] Fundacja Sendzimira. Przyroda w mieście, 4, 11–25.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).