Powstanie i rozwój pisma literowego

• Autorzy: Przybysz Kazimierz

Warianty tytułu

EN

The origin and development of letter writing

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Powszechnie wiadomo, że pismo jest jednym z podstawowych atrybutów cywilizacji. W pierwszych tworzących się cywilizacjach rejonu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu – w Mezopotamii i w Egipcie – już na przełomie IV/III w. p.n.e. opracowano pierwsze sformalizowane rodzaje pisma. Były to różne formy pisma ideograficzno- -fonetycznego [1, 2]. Pisma te umożliwiały wprawdzie rejestrowanie podstawowych danych, koniecznych do celów administracyjnych, kulturalnych, religijnych itp., jednak były one niezwykle złożone. Umiejętność praktycznego stosowania tych pism, składających się zwykle z kilkuset, a nawet kilku tysięcy znaków oraz mających bardzo skomplikowaną gramatykę, wymagała kilkunastoletniej, intensywnej nauki. Stan ten w oczywisty sposób ograniczał liczbę osób, pochodzących głównie z kasty kapłańskiej, które potrafiły posługiwać się tym pismem. Wpływało to negatywnie na rozwój istniejących wówczas organizmów państwowych. W związku z powyższym, m.in. w Egipcie, w celu szybszego notowania coraz większej liczby różnego rodzaju informacji, wprowadzano uproszczone formy istniejącego pisma – w postaci pisma hieratycznego i demotycznego. Pomimo usprawnienia pism ideograficzno-fonetycznych, w celu przystosowania do szybszego notowania, ich istota i struktura nie zostały w istotnym stopniu zmienione przez wiele stuleci. Pisanie nadal wymagało zatrudniania rosnącej liczby bardzo wysoko wykwalifikowanych skrybów. W scentralizowanym i konserwatywnym Egipcie stan ten był akceptowany i nie uległ zmianie w zasadzie do końca istnienia tego państwa. Natomiast w wielu krajach wschodniej części basenu Morza Śródziemnego (m.in. w Syrii, Palestynie, Fenicji), które nie posiadały tak konserwatywnych i scentralizowanych jak w Egipcie systemów administracyjnych, podejmowano liczne próby tworzenia własnych, w miarę prostych form notowania informacji.

Słowa kluczowe

PL

pismo; historia; pismo literowe

EN

paper; history; letter writing

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Papierniczy
• Rocznik: 2024
• Tom: R. 80, nr 8
• Strony: 432--437
• Opis fizyczny: Bibliogr. 2 poz.

Twórcy

autor

Przybysz Kazimierz

• Natural Fibres Advanced Technologies

Bibliografia

• [1] Przybysz K. 2024. „Mezopotamskie płytki gliniane i pismo klinowe”. Przegląd Papierniczy 80 (4) : 197-201.
• [2] Przybysz K. 2024. „Papirus – wielki prekursor papieru”. Przegląd Papierniczy 80 (6) : 318-321.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).