Biogeny w wodach dopływających do zbiornika Goczałkowice

• Autorzy: Czaplicka-Kotas A. , Ślusarczyk Z. , Pięta M. , Szostak A.

Warianty tytułu

EN

Biogenes in waters flowing into the Goczałkowice reservoir

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Biogeny w wodach dopływających do zbiornika Goczałkowice są głównie pocho-dzenia antropogenicznego. Źródłami za-nieczyszczeń są ścieki bytowe i gospodarcze z terenów nieskanalizowanych, spływy z terenów rolniczych, wody z kompleksu stawów rybnych hodowlanych oraz ścieki przemysłowe. W artykule przeanalizowano stężenia biogenów w wodach dopływają-cych do zbiornika oraz ładunki biogenów dostarczane wraz z wodami do zbiornika w latach 1998-2009. Zauważono, że średnie stężenia czterech z pięciu analizowanych biogenów były najniższe w wodach Wisły. Jednak obserwując ładunki zanieczyszczeń dostarczane do zbiornika Goczłkowice stwierdzono, że ponad połowa ładunków zanieczyszczeń jest dostarczana do zbiornika wraz z wodami Wisły. Wykorzystując hierarchiczną analizę skupień wykazano, że dopływy zbiornika Goczłkowice można podzielić na dwie grupy: jedną stanowią rzeki Wisła i Bajerka, natomiast drugą wszystkie przepompownie, wśród których najbardziej podobne charakterystyki mają Zarzecze i Frelichów. Biogeny dostarczane wraz z wodami dopływów mają ogromny wpływ na jakość wód w zbiorniku Goczałkowice, należy zatem zadbać o jakość wód w dopływach.

EN

Biogenes in waters flowing into the Goczałkowice reservoir are mainly of anthropogenic origin. Among the sources of pollution are household sewages from the areas without sewerage system, outflows from agri¬cultural terrains, waters from fish farms and industrial wastewater. The article analyses concentrations of biogenes in waters flowing into the res¬ervoir and biogenes loads transported into the reservoir by tribularies in the years 1998-2009. The authors observe that the lowest average con¬centrations of four out of five analysed biogenes were found in the Vistula waters. However, monitoring of the pollution loads carried by tribulatries of the Goczałkowice reservoir revealed that over half of the pollution load is transported by the Vistula waters. Using the hierarchical cluster analy¬sis the authors indicate that the Goczałkowice reservoir tributaries can be divided into two groups: one consisting of the Wisła and Bajerka rivers, and the other consisting of all the intermediate pumping stations, the most similar of which are Zarzecze and Frelichów. The biogenes transported with the tributaries' waters significantly impact the Goczałkowice reservoir waters quality, therefore the quality of the tributaries' waters should be taken care of.

Słowa kluczowe

PL

zbiornik Goczałkowicki; znaczenie biogenów

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2012
• Tom: Nr 10
• Strony: 428--434
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz.

Twórcy

autor

Czaplicka-Kotas A.

• Politechnika Krakowska Wydział Inżynierii Środowiska Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Ochrony Środowiska

autor

Ślusarczyk Z.

• Politechnika Krakowska Wydział Inżynierii Środowiska Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Ochrony Środowiska

autor

Pięta M.

• Politechnika Krakowska Wydział Inżynierii Środowiska Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Ochrony Środowiska

autor

Szostak A.

• Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów Zakład Produkcji Wody, Goczałkowice

Bibliografia

• 1.W. BALCERZAK, 2005, Wpływ procesu eutrofizacji na technologię uzdatniania wody, Materiały II Kongresu Inżynierii Środowiska, Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, vol. 32, Lublin, s. 113-121.
• 2.Cermet-Bud, 2006, Operat wodno-prawny na piętrzenie i pobór wody ze zbiornika Goczałkowice, Kraków.
• 3.A. CZAPLICKA-KOTAS, 2004, Zastosowanie hodowli synchronicznej Chlorella vulgaris w kontroli jakości wód, Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, vol. 23, Kraków.
• 4.A. CZAPLICKA-KOTAS, A. SZOSTAK, R. KOCWA-HALUCH, 2005, Eutrofizacja wód goczałkowickiego zbiornika wodnego, Gospodarka Wodna 12/2005, s. 490-495.
• 5.A. CZAPLICKA-KOTAS, Z. ŚLUSARCZYK, M. PIĘTA, A. SZOSTAK, 2012, Analiza zależności między wskaźnikami jakości wody w Jeziorze Goczałkowickim w aspekcie zakwitów fitoplanktonu, Ochrona Środowiska 1/2012, Vol. 34, s. 21-27, ISSN 1230-6169.
• 6.EKO - TEAM Konsulting, 2009, Program Ochrony Środowiska dla Gminy Strumień.
• 7.Encyklopedia szkolna. Biologia, 1999, praca zbiorowa pod redakcją Urbanek A., Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, s. 66.
• 8.Galeja Technika i Technologia, 2007, Program Ochrony Środowiska dla Gminy Skoczów na lata 2007-2010 z perspektywą do roku 2014.
• 9.E. GATNAR, Klasyfikacja danych za pomocą pakietu statystycznego SPSS for Windows, Wyd. PLJ, Warszawa.
• 10.Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów - Zakład Uzdatniania Wody Goczałkowice, 1998-2009, dane archiwalne.
• 11.M. GROMIEC, 2006, Problemy związane ze zbiornikami wodnymi, [w:j praca naukowa pod redakcją: M. Gromiec, J. Dojlido, Zmiany jakości wody wybranych zbiorników wodnych, Monografie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa.
• 12.M. HAFNER, 1993, Ochrona środowiska, Polski Klub Ekologiczny, Kraków, s. 238-247.
• 13.O. KOSAREWICZ, E. WYSOKLIŃSKA, I. FIRLUS, G. UNIEJEWSKA, 1993, Źródła zanieczyszczenia wód Zbiornika Goczałkowice, Mat. Symp. „Projekt Mała Wisła", Bielsko Biała, s. 8-13.
• 14.J. KOZŁOWSKI, M. KOSTECKI, W. NOCOŃ, 2006, Wpływ zmian jakości wody w Potoku Toszeckim w latach 1976-2004 na stopień zanieczyszczenia wody w zbiorniku zapo¬rowym Pławniowice, Ochrona Środowiska, 2006, nr 4, s. 35-40.
• 15.S. LEWKOWICZ, M. KUCZYŃSKI, M. PILARCZYK, 2008, The importance of fish ponds in the „Mała Wisła" River catchment (southern Poland). Ocean. Hydrob. Studies XXXVII, Suppl. 1, 41, 2008.
• 16.J. PAWEŁEK, M. SPYTEK, 2006, Dynamika ładunków związków azotu i fosforu wnoszonych przez Rabę do Zbiornika Dobczyckiego w latach hydrologicznych 2003-2005, Gaz, Woda i Technika Sanitarna, listopad 2006, s. 32-38.
• 17.Popularna encyklopedia, 1997, pod redakcją Marcinek J. Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński, Kraków, s. 111.
• 18.M. PIĘTA, A. CZAPLICKA-KOTAS, A. SZO¬STAK, Z. ŚLUSARCZYK, 2011 Zmiany trofii wód Zbiornika Goczałkowice w latach 1956- 2009, Gosp. Wodn. 7/2011, s. 278-284.
• 19.PN-C-04576/4: 1994. Woda i ścieki. Badanie zawartości związków azotu. Oznaczanie azotu amonowego w wodzie metodą bezpośredniej nessleryzacji.
• 20.PN-EN 26777: 1999. Jakość wody. Oznaczanie azotynów. Metoda absorpcyjnej spektroskopii cząsteczkowej.
• 21.PN-C-04576/08: 1982 Woda i ścieki. Badania zawartości związków azotu. Oznaczanie azotu azotanowego metodą kolorymetryczną z salicylanem sodowym.
• 22.PN-EN ISO 6878: 2006 Jakość wody. Oznaczanie fosforu ogólnego. Metoda spektrofotometryczna z molibdenianem amonu.
• 23.J. RACZAK, 2002, Obciążenie zbiornika czorsztyńskiego substancjami biogennymi, Gosp. Wodn., 10/2002, s. 428^131.
• 24.A. STANISZ, 1998, Przystępny kurs statystyki w oparciu o program STATISTICA PL na przykładach z medycyny, StatSoft Polska Sp. z o.o., Kraków.
• 25.W. SZCZEPAŃSKI,1996, Atlas posterunków wodowskazowych dla potrzeb Państwowego Monitoringu Środowiska, Poste¬runki wodowskazowe IMGW wg stanu na 1 styczeń 1996, Wyd. Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa-Katowice 1995-1996.
• 26.J. SZCZYKOWSKA, A. SIEMIENIUK, 2005, Symptomy eutrofizacji w zbiorniku zaporowym Siemianówka, [w:] Problemy gospodarki wodno-ściekowej w regionach rolniczo-przemysłowych, Monografie komitetu Inżynierii Środowiska PAN, vol. 30, str. 919-928.
• 27.Urząd Miasta Ustroń, 2009, Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Ustroń 2009-2015, 2009, Ustroń, s. 25.
• 28.S. WRÓBEL, 1976, Eutrofizacja Wód, [w:j Starmach K., Wróbel S., Pasternak K„ Hydrologia, PWN, Warszawa, s. 176-199.
• 29.S. WRÓBEL, J. M. WŁODEK, 1991, Gospodarka stawowa w dorzeczu górnej Wisły [w] Dynowska I, Maciejewski M., Dorzecze górnej Wisły, cześć II, PWN, Warszawa-Kraków, s. 97 i 103.
• 30.I. ZIMOCH, B. FALKUS, 2003, Ocena stanu eutrofizacji zbiornika Kozłowa Góra, Gaz Woda i Technika Sanitarna, 10/2003, s. 373-376.