Diety roślinne – charakterystyka, zalecenia oraz postawy konsumenckie

• Autorzy: Wiśniewska Klaudia , Wolańska-Buzalska Diana , Wolnicka Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2020.5.7

Warianty tytułu

EN

Plant-based diets – characteristics, recommendations and consumer attitudesrhamnoides

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wiele wyników badań przemawia za korzystnym – zarówno dla zdrowia, jak i środowiska – oddziaływaniem diety opartej w dużym stopniu na produktach pochodzenia roślinnego (warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, w tym kasze, nasiona roślin strączkowych i orzechy). Prawidłowo zbilansowane diety roślinne zapewniają korzyści zdrowotne, zmniejszając ryzyko chorób serca i nadciśnienia tętniczego, zapobiegają cukrzycy typu 2, obniżają poziom cholesterolu, sprzyjają obniżeniu ciśnienia krwi oraz minimalizują ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów. Właściwie skomponowane diety wegetariańskie i wegańskie mają często mniejszą zawartość tłuszczów nasyconych i cholesterolu, wyższy poziom błonnika, magnezu, potasu, witaminy C i E, kwasu foliowego, karotenoidów, flawonoidów i innych korzystnych dla zdrowia związków niż diety tradycyjne, powszechnie stosowane. Eksperci podkreślają, że diety zawierające znaczne ilości produktów pochodzenia zwierzęcego są najbardziej obciążającymi dla środowiska – wykazują największy ślad węglowy. W związku z rosnącą popularnością stosowania diet roślinnych oraz diet ograniczających ilość spożywanego mięsa i jego przetworów wśród populacji polskiej warto jest rozpropagować wiedzę na temat korzyści takiego modelu odżywiania wśród lekarzy, kucharzy, osób odpowiadających za żywienie zbiorowe czy też producentów żywności.

EN

Many research results indicate a beneficial effect on both health and the environment of a diet largely based on products of plant origin (vegetables, fruits, whole grain cereals, legumes and nuts). Properly balanced plant diets provide health benefits, preventing of many diseases. The use of plant-based diets reduces the risk of heart disease and hypertension, prevents type 2 diabetes, lowers cholesterol, promotes lowering blood pressure and reduces the risk of certain cancers. Properly composed vegetarian and vegan diets often have lower saturated fat content and cholesterol levels, higher levels of fiber, magnesium, potassium, vitamins C and E, folic acid, carotenoids, flavonoids and other compounds beneficial to health compared with traditional, widely consumed diets. Experts emphasize that diets containing significant amounts of animal products are the most damaging to the environment - they show the largest carbon footprint. Due to the currently growing popularity of the use of plant diets and diets limiting the amount of meat and meat products consumed among the Polish population, it is worth propagating knowledge about the benefits of such a nutrition model among doctors, kitchen chefs, people implementing group catering or food producers.

Słowa kluczowe

PL

dieta; żywienie; zdrowie; dieta roślinna; konsument

EN

diet; nutrition; health; plant diet; consumer

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 74, nr 5
• Strony: 40--43
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Wiśniewska Klaudia

• Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa

autor

Wolańska-Buzalska Diana

• Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa

autor

Wolnicka Katarzyna

• Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa

Bibliografia

• [1] Behrens P., J.C. Kiefte-de Jong, T. Bosker, J.F. Rodrigues, A. de Koning, A. Tukker. 2017. „Evaluating the environmental impacts of dietary recommendations”. Proceedings of the National Academy of Sciences 114 (51) :13 412-13 417.
• [2] Clarys P., T. Deliens, I. Huybrechts, P. Deriemaeker, B. Vanaelst, W. de Keyzer, M. Hebbelinck, P. Mullie. 2014. „Comparison of nutritional quality of the vegan, vegetarian, semi-vegetarian, pesco-vegetarian and omnivorous diet”. Nutrients 6 (3) : 1318-1332.
• [3] Dagevos H. 2014. „Flexibility in the frequency of meatconsumption – empiricalevidence from the Netherlands”. EuroChoices 13 (2) : 40-45.
• [4] De Backer C.J., L. Hudders. 2014. „From meatless Mondays to meatless Sundays: motivations for meat reduction among vegetarians and semi-vegetarians who mildly or significantly reduce their meat intake”. Ecology of Food and Nutrition 53 (6) : 639-657.
• [5] Fresan U., J. Sabate. 2019. „Vegetarian diets: planetary health and its alignment with human health” Advances in Nutrition 10 (4) : 380-388.
• [6] Google Trends. Dostęp w Internecie: trends.google.com [dostęp: 22.03.2020].
• [7] Jankojc A., T. Lesiow, E. Biazik. 2016. „Substytuty mięsa firmy Quorn na polskim rynku. Część 1”. Nauki Inżynierskie i Technologie 3 (22) : 36-50.
• [8] Melina V., W. Craig, S. Levin. 2016. „Position of the academy of nutrition and dietetics: vegetarian diets”. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics 116 (12) : 1970-1980.
• [9] Miller V., A. Mente, M. Dehghan, S. Rangarajan, X. Zhang, S. Swaminathan, G. Dagenais, R. Gupta, V. Mohan, S. Lear, S.I. Bangdiwala, A.E. Schutte, E. Wentzel-Viljoen, A. Avezum, Y. Altuntas, K. Yusoff, N. Ismail, N. Peer, J. Chifamba, R. Diaz, O. Rahman, N. Mohammadifard, F. Lana, K. Zatońska, A. Wielgosz, A. Yusufali, R. Iqbal, P. Lopez-Jaramillo, R. Khatib, A. Rosengren, V.R. Kutty, W. Li, J. Liu, X. Liu, L. Yin, K. Teo, S. Anand, S. Yusuf. 2017. „Fruit, vegetable, and legume intake, and cardiovascular disease and deaths in 18 countries (PURE): a prospective cohort study”. Lancet 390 (10107) : 2037-2049.
• [10] Najjar R.S., C.E. Moore, B.D. Montgomery. 2018. „Consumption of a defined, plant-based diet reduces lipoprotein(a), inflammation, and other atherogenic lipoproteins and particles within 4 weeks”. Clinical Cardiology 41 (8) : 1062-1068.
• [11] Najjar R.S., R.G. Feresin. 2019. „Plant-Based Diets in the Reduction of Body Fat: Physiological Effects and Biochemical Insights”. Nutrients 11 (11) : 2712.
• [12] Oussalah A., J. Levy, C. Berthezene, D.H. Alpers, J.L. Gueant. 2020. „Health Outcomes Associated with Vegetarian Diets: An Umbrella Review of Systematic Reviews and Meta-Analyses” Clinical Nutrition https://doi.org/10.1016/j.clnu.2020.02.037.
• [13] Parker H.W., M.K. Vadiveloo. 2019. „Diet quality of vegetarian diets compared with nonvegetarian diets: a systematic review”. Nutrition Reviews 77 (3) : 144-160.
• [14] Poore J., T. Nemecek. 2018. „Reducing food’s environmental impacts through producers and consumers”. Science 360 (6392) : 987-992.
• [15] Raport RoślinnieJemy. 2019. „Podsumowanie badań opinii publicznej odnośnie postaw konsumenckich Polaków wobec produktów i dań roślinnych”. Kraków: RoślinnieJemy.org.
• [16] Sobiecki J.G., P.N. Appleby, K.E. Bradbury, T.J. Key. 2016. „High compliance with dietary recommendations in a cohort of meat eaters, fish eaters, vegetarians, and vegans: results from the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition–Oxford study”. Nutrition Research 36 (5) : 464-477.
• [17] Willett W., J. Rockstrom, B. Loken, M. Springmann, T. Lang, S. Vermeulen, T. Garnett, D. Tilman, F. DeClerck, A. Wood, M. Jonell, M. Clark, L.J. Gordon, J. Fanzo, C. Hawkes, R. Zurayk, J.A. Rivera, Prof W. De Vries, L.M. Sibanda, A. Afshin, A. Chaudhary, M. Herrero, R. Agustina, F. Branca, A. Lartey, S. Fan, B. Crona, E. Fox, V. Bignet, M. Troell, T. Lindahl, S. Singh, S.E. Cornell, K.S. Reddy, S. Narain, S. Nishtar, C.J.L. Murray. 2019. „Food in the Anthropocene: the EAT – Lancet Commission on healthy diets from sustainable food systems”. Lancet 393 (10170) : 447-492.
• [18] Wiśniewska K., D. Wolańska-Buzalska. 2019. „Dieta Polaków a zalecenia żywieniowe – część 2”. Przemysł Spożywczy 73 (8): 49-52.
• [19] Wolańska-Buzalska D., K. Wiśniewska. 2019. „Dieta Polaków a zalecenia żywieniowe – część 1”. Przemysł Spożywczy 73 (7) : 28-32.
• [20] Wright N., L. Wilson, M. Smith, B. Duncan, P. McHugh. 2017. „The BROAD study: A randomised controlled trial using a whole food plant-based diet in the community for obesity, ischaemic heart disease or diabetes”. Nutrition and Diabetes 7 (3) : e256.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).