Strukturalne aspekty długotrwałej eksploatacji stali T91

• Autorzy: Golański G. , Zielińska-Lipiec A. , Zieliński A. , Urbańczyk P.

Warianty tytułu

EN

Microstructre of T91 steel after long term service

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wyniki badań mikrostruktury stali X10CrMoVNb9-1 (T91) po około 105 000 godzin eksploatacji w temperaturze 540°C. Próbki do badań pobrane zostały z wężownicy przegrzewacza pary. Po eksploatacji badaną stal charakteryzowała listwowa budowa odpuszczonego martenzytu z stosunkową dużą gęstością dyslokacji oraz licznymi wydzieleniami. Długotrwała eksploatacja przyczyniła się głównie do wydzielenia międzymetalicznej fazy Lavesa oraz fazy Z. W stali w stanie poeksploatacyjnym obserwowano również procesy zdrowienia i poligonizacji osnowy oraz koagulacji i sferoidyzacji węglików M23C6 i fazy Lavesa.

EN

The paper presents the results of research on the microstructure of X10CrMoVNb9-1 (T91) steel after around 105 000 hours of service at the temperature of 540°C. The test sample for research were taken from a coil of a boiler superheater. After service, the examined steel was characterized by a retained lath microstructure of tempered martensite with quite large density of dislocations and numerous precipitations: M23C6 and MX precipitates. The service has mostly contributed to the precipitation of the Laves phase and the Z phase precipitations. Moreover, the processes of recovery and polygonization of the matrix, as well as coagulation and spheroidization of M23C6 carbides and Laves phase were observed.

Słowa kluczowe

PL

mikrostruktura; długotrwała eksploatacja; stal T91

EN

microstructure; long-term service; T91 steel

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Energia [Stowarzyszenie Elektryków Polskich - COSiW]
• Czasopismo: Energetyka
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 10
• Strony: 659--661
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Golański G.

• Politechnika Częstochowska, Instytut Inżynerii Materiałowej

autor

Zielińska-Lipiec A.

• AGH, Wydział Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej

autor

Zieliński A.

• Instytut Metalurgii Żelaza, Gliwice

autor

Urbańczyk P.

• Urząd Dozoru Technicznego

Bibliografia

• [1] Pasternak J., Hernas A., Miliński P.: Nowe stale martenzytyczne do budowy kotłów nadkrytycznych , „Energetyka" 1997, nr 10, 543-548.
• [2] Hałd J.: Microstructure and long-term creep properties of 9-12%Cr steels, Inter. J. Pres. Vessel. Pip., 85 (2008), 30-37.
• [3] Wesołowski I.: Uzasadnienie celowości instalowania w Elektrowni "Opole" bloków energetycznych 5 i 6 na parametry nadkrytyczne, „Energetyka" 1995, nr 12, 653-659.
• [4] Dobrzański J.: Materiałoznawcze interpretacja trwałości stali dla energetyki, Open Access Library, Gliwice 2011.
• [5] Zieliński A., Dobrzański J.: Ocena stanu i przydatności do dalszej pracy materiału rurociągów parowych eksploatowanych powyżej obliczeniowego czasu pracy, „Prace Instytutu Metalurgii Żelaza" 2013, nr 3, 42-55.
• [6] Zielińska-Lipiec A.: Analiza stabilności mikrostruktury modyfikowanych stali martenzytycznych 9%Cr w procesie wyżarzania i pełzania, Wyd. AGH, Kraków 2005.
• [7] Ghassemi-Armaki H., Chen R.P., Maruyama K., Yoshizawa M., Igarashi M.: Static recovery of tempered lath martensite micro-structures during long-term aging in 9-12%Cr heat resistant steels, "Mater. Let." 2009, 63, 2423-2425.
• |8] Laws M.S., Goodhew P.J.: Grain boundary structure and chromium segregation in a 316 stainless steel, "Acta Metall". 1991, 39, 1525-1533.
• [9] Lee J.S., Armaki H.G., Maruyama K., Muraki T., Asahi H.: Causes of breakdown of creep strength in 9Cr-1.8W-0.5Mo-VNb steel, "Mater. Sci. Eng." 2001, A428,127-136.
• [10] Golański G., Zielińska-Lipiec A., Mroziński S., Kolan С.: Microstructural evolution of aged heat resistant cast steel following strain controlled fatigue, "Mater. Sei. Eng." 2015, A627, 106-110.
• [11] Danielsen H.K., Hald J., Influence of Z phase on long - term creep stability of martensitic 9 to 12%Cr steels, "VGB PowerTech." 2009, 5, 68-73.
• [12] Golański G., Kępa J.: Rola złożonego azotku Cr(V, Nb)N-fazyZ w wysokochromowych stalach martenzytycznych, "Inżynieria Materiałowa" 2011, nr 32, 917-922.
• [13] Zieliński A., Golański G., Urbańczyk P., Słania J., Jasak J. Microstructure and properties of dissimilar welded joint between P91 and TP347HFG steels after 105 000 H service, "Prace Instytutu Metalurgii Żelaza" 2015, 67, 37-43.