Możliwości ochrony rzeki Przemszy oraz Rowu Murckowskiego przed zanieczyszczeniami ze składowisk odpadów górnictwa węgla

• Autorzy: Suponik T.

Warianty tytułu

EN

Possibilities of protection of the Przemsza river and the Murcki Trough against contaminations from coal mining waste dumping sites

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wpływ wybranych składowisk górnictwa węgla kamiennego na wody powierzchniowe i zaprezentowano sposób ich ochrony za pomocą technologii PRB. W tym celu scharakteryzowano odpady górnictwa węgla kamiennego powstające w województwie śląskim, przedstawiono ilość wytworzonych i dotychczas składowanych odpadów w tym regionie w latach 1983÷2009 oraz opisano możliwość wymywania metali i niemetali ze składowisk odpadów. Następnie na podstawie prac [9, 10] scharakteryzowano składowiska odpadów górnictwa węgla kamiennego, zlokalizowane w regionie katowicko- -mysłowickim, jako prawdopodobne ogniska zanieczyszczeń (metalami i niemetalami) zlewni rzeki Przemsza oraz Rowu Murckowskiego i jego zlewni. Na zakończenie krótko scharakteryzowano technologię PRB do remediacji wód podziemnych, przedstawiono procesy i materiały aktywne służące do usunięcia z wód metali i niemetali w tej technologii oraz dobrano odpowiednie materiały i procesy do ochrony analizowanych w artykule wód powierzchniowych.

EN

The article presents the influence of selected hard coal mining waste dumping sites on surface waters and the way of their protection by help of the PRB technology. For this purpose hard coal mining wastes arising in the Silesian Voivodeship (Province) were characterised. The quantity of generated and hitherto disposed wastes in this region within the period 1983÷2009 was presented; moreover, the possibility of leaching of metals and non-metals from waste dumping sites was described. Next on the basis of the works [9, 10] hard coal mining waste dumping sites located in the Katowice-Mysłowice region were characterised as probable contamination foci (with metals and non-metals) of the Przemsza river basin and Murcki Trough drainage area. Finally briefly the PRB technology for underground water remediation was characterised, processes and active materials designed for the removal of metals and non-metals from wastes in this technology were presented and suitable materials and processes for the protection of surface waters analysed in the article were selected.

Słowa kluczowe

PL

składowiska odpadów górniczych; ochrona wód powierzchniowych; remediacja wód podziemnych; technologia PRB; metale i niemetale

EN

mining waste dumping sites; surface water protection; surface water remediation; PRB technology; metals and non-metals

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 67, nr 7-8
• Strony: 196--200
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., tab.

Twórcy

autor

Suponik T.

• Politechnika Śląska, Wydział Górnictwa i Geologii, Gliwice

Bibliografia

• 1. Baic I., Blaschke W., Szafarczyk J.: Depozyty mułów węglowych źródłem paliwa energetycznego – informacja o projekcie rozwojowym. Przegląd Górniczy nr 1-2 str. 73÷77, 2010.
• 2. Bzowski Z.: Ocena wykorzystania odpadów górniczych ze składowiska w Piekarach Śląskich. Wiadomości Górnicze 7-8/2008.
• 3. Gavaskar A., Sass B., Gupta N., Drescher E., Yoon W. S., Sminchak J., Hicks J., Condit W.: Evaluating the longevity and hydraulic performance of Permeable Reactive Barriers at Department of Defence Sites. Battelle Columbus Operations Ohio; 2003.
• 4. Główny Urząd Statystyczny (GUS): Ochrona środowiska. Zakład Wydawnictw Statystycznych (www.stat.gov.pl), Warszawa 1984-2010 .
• 5. ITRC (Interstate Technology & Regulatory Council): Permeable Reactive Barriers: Lessons learned/new directions. Washington: http:// www.itrcweb.org; 2005.
• 6. Kyzioł-Komosińska J., Kukułka L.: Wykorzystanie kopalin towarzyszących pokładom złóż węgli brunatnych do usuwania metali ciężkich z wód i ścieków. IPIŚ PAN; Works & Studies - Prace i Studia nr 75. Zabrze 2008.
• 7. Łączny J. M., Iwaszenko S., Słowikowski D., Huzarski M.: Symulacja zjawisk zachodzących w barierach reaktywnych ograniczających wpływ odpadów pogórniczych na środowisko. Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31, Zeszyt 3/1, 2007.
• 8. Nowak J.: Charakterystyka mineralogiczno-petrograficzna i geochemiczno- ekologiczna termicznie przeobrażonych odpadów na zwałowisku KWK „Nowy Wirek”. Wydział Górnictwa i Geologii [Praca doktorska], Gliwice 2009.
• 9. Pasieczna A., Dusza-Dobek A., Kowalska Z.: Szczegółowa mapa geochemiczna Górnego Śląska 1:25000. Arkusz Katowice. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2010 www.mapgeochem.pgi.gov.pl
• 10. Pasieczna A., Kowalska Z.: Szczegółowa mapa geochemiczna Górnego Śląska 1:25000. Arkusz Mysłowice. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2010 www.mapgeochem.pgi.gov.pl
• 11. Rosik-Dulewska Cz.: Podstawy gospodarki odpadami. Wydawnictwo Ekoinżynieria, Lublin 1999.
• 12. Różkowski A. (red.) i inni: Środowisko hydrogeochemiczne karbonu produktywnego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004.
• 13. Sikorska-Mayakowska M., Barszcz A., Grabowski D., Lewandowski P., Strzelecki R.: Waloryzacja środowiska przyrodniczego i identyfikacja jego zagrożeń na terenie województwa śląskiego. Państwowy Instytut Geologiczny – Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Warszawa 2001.
• 14. Skarzyńska K. M.: Odpady powęglowe i ich zastosowanie w inżynierii lądowej i wodnej. Wyd. Akad. Roln., Kraków 1997.
• 15. Suponik T., Lutyński M.: Possibility of Using Permeable Reactive Barrier in Two Selected Dumping Sites. Archives Of Environmental Protection, vol.35, no.3, 2009, pp. 109÷122.
• 16. Suponik T.: Remediation of groundwater located under coal mine dumping sites. (oddany w roku 2011 do wydawnictwa Archives Of Environmental Protection).
• 17. Twardowska I., Szczepańska J., Witczak S.: Wpływ odpadów górnictwa węgla kamiennego na środowisko wodne: ocena zagrożenia, prognozowanie, zapobieganie. Zakład Narodowy im Ossolińskich. Wydawnictwo PAN Wrocław 1988.
• 18. Twardowska I., Allen H. E., Kettrup A A. F., Lacy W. J. (redaktorzy): Solid waste: assessment, monitoring and remediation, Waste Management Series 4; Elsevier 2004.
• 19. U.S. Department of Energy: Research and Application of Permeable Reactive Barriers. Grand Junction Office, 1998.
• 20. Dz.U. z 2001 Nr 62 poz. 628 z późniejszymi zmianami - Dz.U. z 2010 Nr 185 poz. 1243, Nr 203, poz 1351
• 21. Dz.U. z 2008 Nr 162, poz. 1008