Odpady energetyczne jako substraty w syntezie materiałów mezoporowatych

• Autorzy: Stożek B. , Panek R. , Kunecki P. , Wdowin M.

Warianty tytułu

EN

Energy wastes as a substrate in the synthesis of mesoporous materials

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Krzemianowe materiały mezoporowate znajdują coraz większe zastosowanie w inżynierii i ochronie środowiska m.in. jako sorbent ditlenku węgla w procesach wychwytywania tego gazu na potrzeby CCS ( Carbon Capture and Storage ). Jednak ich produkcja z odczynników chemicznych jest kosztowna i nieopłacalna. Dlatego też w pracy zbadano możliwość wykorzystania do syntez materiałów mezoporowatych produktów odpadowych, tj. popiołów lotnych klasy F powstających w wyniku spalania węgla kamiennego metodą konwencjonalną. Na wytypowanym do badań materiale popiołowym przeprowadzono serię dwustopniowych reakcji mających na celu otrzymanie materiału mezoporowatego typu MCM-41. Uzyskany produkt reakcji poddano analizom mineralogicznym (XRD, SEM-EDS), chemicznym (XRF) i teksturalnym (powierzchnia właściwa BET, rozkład, objętość i wielkość porów). Analizy mineralogiczne XRD wykazały, że na krzywej dyfrakcyjnej składu mineralnego, w zakresie niskokątowym, obserwuje się charakterystyczne dla materiału MCM-41 refleksy dla odległości międzypłaszczyznowych d = 41,1 Å oraz d = 23,5 Å. W badaniach SEM zaobserwowano sferyczne formy dla otrzymanego produktu syntezy. W swoim składzie chemicznym posiada on ponad 87% krzemionki. Natomiast z analiz teksturalnych wynika, że otrzymany materiał jest mezoporowaty i posiada bardzo wysoką powierzchnię właściwą ponad 800 m 2 /g, z kolei średnia średnica porów wyniosła 90 Å. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzić można, że w reakcji syntezy otrzymano materiał typu MCM-41, w związku z czym badany popiół może stanowić substrat do syntez materiałów mezoporowatych.

EN

Mesoporous silica materials are increasingly used in engineering and environmental protection, among others, as sorbents of carbon dioxide in the capture process of this gas for the purpose of CCS (Carbon Capture and Storage). However, their production by means of chemicals is expensive and unprofitable. Therefore, the study presents a consideration of the possibility of using mesoporous materials synthesis with waste products, i.e. Class F fly ash resulting from the combustion of coal in a conventional manner. A series of two-step reactions were carried out using the selected fly ash materials in order to obtain mesoporous MCM-41material. The resulting reaction product was subjected to mineralogical (XRD, SEM-EDS), chemical (XRF) and textural (BET specific surface area, distribution, volume and pore size) analysis. The mineralogical analysis indicated that material reflections coming from interplanar distance d = 41.1 Å and d = 23.5 Å are observed on the diffraction curves of mineral composition at low angle range, typical for the MCM-41. From the SEM analysis it is observed spherical grain forms from the obtained synthesis product. The chemical com- position analysis of mesoporous materials has shown over 87% silica. From textural analyses, it is apparent that the resulting material is mesoporous and has a very high specific surface area above 800 m 2 /g, whereas the average pore diameter is 90 Å. Based on the obtained results, it can be concluded that the synthesized reaction material was MCM-41, therefore it can be inferred that the tested fly ash can provide a substrate for synthesis of mesoporous materials.

Słowa kluczowe

PL

popiół lotny; materiały mezoporowate; MCM-41

EN

fly ash; mesoporous materials; MCM-41

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 92
• Strony: 163--169
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Stożek B.

• Pracownia Geotechnologii, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Panek R.

• Katedra Geotechniki, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska, Lublin

autor

Kunecki P.

• Katedra Geotechniki, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska, Lublin

autor

Wdowin M.

• Pracownia Geotechnologii, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• [1] Blissett, R.S. i Rowson, N.A. 2012. A review of the multi-component utilisation of coal fly ash. Fuel t. 97, s. 1–23.
• [2] Blissett i in. 2014 – Blissett, R.S., Smalley, N. i Rowson, N.A. 2014. An investigation into six coal fly ashes from the United Kingdom and Poland to evaluate rare earth element content. Fuel t. 119, s. 236–239.
• [3] Franus i in. 2014 – Franus, W., Wdowin, M. i Franus, M. 2014. Synthesis of zeolites for fly ash development. Environmental Monitoring and Assessment t. 186, z. 9, s. 5721–5729.
• [4] Franus i in. 2015 – Franus, W., Wiatros-Motyka, M. i Wdowin, M. 2015. Coal fly ash as a resource for rare earth elements. Environmental Science and Pollution Research t. 2, z. 12, s. 9464–9474.
• [5] Hui i in. 2009 – Hui, K.S., Hui, K.N. i Lee, S.K. 2009. A Novel and Green Approach to Produce Nanoporous Materials Zwolite A and MCM-41 from coal fly ash and their Applications in Environmental Protection. International Journal of Chemical and biological Engineering t. 2, z.4, s. 165–175.
• [6] Klinik, J. 2000. Tekstura porowatych ciał stałych. AGH – Ośrodek Edukacji Niestacjonarnej, Kraków.
• [7] Majchrzak-Kucęba i in. 2009 – Majchrzak-Kucęba, I., Bukalak, D. i Nowak, W. 2009. Synteza materiału mezoporowatego MCM-41 z popiołów lotnych i jego zastosowanie do adsorpcji CO2. [W:] Polska inżynieria środowiska pięć lat po wstąpieniu do unii europejskiej. t. 1. Ozonek J., Pawłowska M. red. Komitet inżynierii środowiska PAN, Monografie Nr 58, Lublin.
• [8] Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku. http://www.mg.gov.pl, Załącznik do uchwały nr 202/2009 Rady Ministrów Z dnia 10 listopada 2009 r.
• [9] Querol i in. 1995 – Querol, X., Fernandez-Turiel, J. i Lopez-Soler, A. 1995. Trace elements in coal and their behavior during combustion in a large power station. Fuel t. 74, z. 3, s. 331–343.
• [10] Querol i in. 2002 – Querol, X., Moreno, N., Umana, J.C., Alastuey, A., Hernandez, E., Lopez-Soler, A. i Plana F. 2002. Synthesis of zeolites from coal fly ash: an overview. International Journal of Coal Geology t. 50, s. 413–423.
• [11] Sommerville i in. 2013 – Sommerville, R., Blissett, R., Rowson, N. i Blackburn, S. 2013. Producing a synthetic zeolite from improved fly ash residue. International Journal of Mineral Processing t. 124, s. 20–25.
• [12] Wdowin i in. 2014a – Wdowin, M., Franus, M., Panek, R., Bandura, L. i Franus, W. 2014a – The conversion technology of fly ash into zeolites. Clean Technologies and Environmental Policy t. 16, z. 6, s. 1217–1223.
• [13] Wdowin, M. i Franus, W. 2014. Analiza popiołów lotnych pod kątem uzyskania z nich pierwiastków ziem rzadkich. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 17, z. 3, s. 369–380.
• [14] Wdowin i in. 2014b – Wdowin, M., Wiatros-Motyka, M.M., Panek, R., Stevens, L.A., Franus, W. i Snape C.E. 2014b. Experimental study of mercury removal from exhaust gases. Fuel t. 128, s. 451–457.
• [15] Williams L. 2008 – Frmo coal dust to carbon credits, in the University of New South Wales News.
• [16] Zhou i in. 2015 – Zhou, C., Gao, Q., Luo, W., Zhou, Q., Wang, H., Yan, C. i Duan, P. 2015. Preparation, characterization and adsorption evaluation of spherical mesoporous Al-MCM-41 from coal fly ash. Journal of the Taiwan Institute of Chemical Engineers t. 52, s. 1–11.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.