PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

Twierdza Kraków a Forteczne Parki Kulturowe – szanse i zagrożenia

Autorzy
Treść / Zawartość
Identyfikatory
Warianty tytułu
EN
Krakow Fortress and Fortress Cultural Parks – Opportunities and Threats
Języki publikacji
PL EN
Abstrakty
PL
Architektura militarna i zieleń forteczna – elementy historycznych krajobrazów warownych – stanowią wspólne dobro wpisujące się w zakres dziedzictwa kulturowego. Niekontrolowana presja urbanizacyjna, nasilająca się zwłaszcza na obszarach atrakcyjnych, do jakich niewątpliwie należą tereny poforteczne, przyczynia się do znacznych zmian w ich krajobrazie. Funkcjonujące obecnie w Polsce trzy forteczne parki kulturowe są przykładem tego, że militarne dziedzictwo kulturowe może być chronione i stanowić wizytówkę regionu. Główne działania tych parków opierają się przede wszystkim na rewitalizacji krajobrazu warownego oraz wykorzystaniu jego zasobów do rozwoju turystyki. Twierdza Kraków od kilkudziesięciu lat nie może doczekać się realizacji żadnego planu ochronnego i adaptacyjnego, a różne projekty jej zagospodarowania dotyczą jedynie pojedynczych obiektów. Ratunkiem dla Twierdzy może być obszarowa forma ochrony w postaci parków kulturowych. Proces ten powinien nastąpić jak najszybciej, zwłaszcza na terenach, gdzie postępuje silna antropopresja.
EN
Military architecture and the greenery from fortress sites, which constitute historical defensive landscapes, together represent public resources that are part of Poland’s cultural heritage. Uncontrolled urban development, which intensively accelerates in attractive places, has contributed to significant changes in the landscape. Historical fortified areas undoubtedly belong to these kind of attractive landscapes. Three fortress cultural parks, currently operating in Poland, are an example of the fact that military heritage can be preserved and can become a showcase in a particular region. The parks are mainly engaged in preserving and revitalizing historic landscapes and using these resources for the development of tourism. Within the last few decades, the Krakow Fortress has failed to be included in any preservation and development plan, only single sites have been put into parts of different development projects. The Fortress could be saved by preserving it in the form of a cultural park. Such a project should be implemented as soon as possible, especially in areas where there are substantial changes taking place as a result of human activity.
Rocznik
Tom
Strony
18--29
Opis fizyczny
Bibliogr. 25 poz., zdj.
Twórcy
autor
  • Zakład Gospodarki Turystycznej i Uzdrowiskowej Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytet Jagielloński
Bibliografia
  • 1. Bogdanowski J., 1979. Warownie i zieleń Twierdzy Kraków. Wydawnictwo Literackie Kraków.
  • 2. Bogdanowski J., 1983. Od miasta-twierdzy do miasta-ogrodu. Przemiany Śródmieścia Krakowa [w:] J. Małecki (red.), Kraków na przełomie XIX i XX wieku (89–112). Towarzystwo Miłośników Historii Zabytków Krakowa.
  • 3. Bogdanowski J., 1996. Architektura obronna w krajobrazie Polski: od Biskupina do Westerplatte. Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • 4. Brzoskwinia W., Wielgus K., 1991. Spojrzenie na Twierdzę Kraków. Ostoja Kraków.
  • 5. Chylińska D., 2006. Obiekty militarno-wojskowe z czasów II wojny światowej na Dolnym Śląsku jako produkt turystyczny: aktualne wykorzystanie i szanse rozwoju. Turyzm, 1, 5–19.
  • 6. Gołembski G., 2006. Turystyka militarna – nowe perspektywy. Aktualności turystyczne, 2, 16–17.
  • 7. Gruszecki A., 1995. Program objęcia skuteczną ochroną związanych z Polską fortyfikacji historycznych [w:] M. Lewicka-Cempa, W. Brzoskwinia (red.), Fortyfikacja. O skuteczną ochronę fortyfikacji historycznych, 1, (7–14). Zebra. Warszawa-Kraków.
  • 8. http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/Parki_kulturowe/Zestawienie_parkow/
  • 9. Janczykowski J., 2002. Z problematyki adaptacji krakowskich fortów. Atlas Twierdzy Kraków. Prace Studialne, 2(2), 3–55.
  • 10. Klupsz L., 2004. Rozwój idei ochrony obszarowej zabytków. Fortyfikacja europejskim dziedzictwem kultury, 16, 127–138.
  • 11. Łukasik H., Turowicz A., 2001. Twierdza Kraków – znana i nieznana. Odcinek północno-wschodni. Od Wisły do Traktu Olkuskiego. Część 1. Wingert Kraków.
  • 12. Molski P., 2008. Zabytkowe fortyfikacje. Ochrona a turystyka [w:] M.K. Leniartek (red.), Eksploracja przestrzeni historycznej (101–113). Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania Wrocław.
  • 13. Myczkowski Z., (red.), 2005. Zasady tworzenia Parku Kulturowego, zarządzania nim oraz sporządzania planu jego ochrony. Instytut Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej.
  • 14. Poczta J., 2008. Turystyka militarna jako przejaw nowej formy aktywności turystycznej w Polsce [w:] W. Staniewska-Zątek (red.), Turystyka i rekreacja jako formy aktywności społecznej (139–145). Wielkopolska Wyższa Szkoła Turystyki i Zarządzania.
  • 15. Potyrała J., 2008. Śląskie forty kleszczowe z XVIII wieku – ich podobieństwa i stan zachowania oraz możliwości adaptacji na potrzeby turystyki [w:] M.K. Leniartek (red.), Komercjalizm turystyki kulturowej (71–82). Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania Wrocław.
  • 16. Potyrała J., 2011. Poprawa jakości krajobrazu poprzez ekspozycje zespołów historycznych fortyfikacji na przykładzie Nysy. Architektura Krajobrazu, 3, 12–22.
  • 17. Różańska A., Kaczyńska M., 2011. Fort Bema w Warszawie – jako przykład zagospodarowania zabytkowego obiektu militarnego. Architektura krajobrazu, 3, 31–37.
  • 18. Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa. http://www.skozk.pl/prasa/fort-lapianka-989.html
  • 19. Środulska-Wielgus J., Wielgus K., 2004. Parki kulturowe Twierdzy Kraków. Fortyfikacja europejskim dziedzictwem kultury, 16, 185–203.
  • 20. Środulska-Wielgus J., Wielgus K., 2008a. Lotniczy Park Kulturowy. Krok po kroku. Zieleń Miejska, 7/8(16/17), 44–46.
  • 21. Środulska-Wielgus, J., Wielgus, K., 2008b. Lotniczy Park Kulturowy. Park z polotem. Zieleń Miejska. 9(18), 34–37.
  • 22. Uchwała Nr XII/87/03 Rady Miasta Krakowa z 16 kwietnia 2003 r. w sprawie Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Krakowa.
  • 23. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. 2003 Nr 162 poz. 1568).
  • 24. Wojtycza K., 2012. Szlak Twierdzy Kraków: kieszonkowy przewodnik dla turystów pieszych i rowerowych po szlaku łączącym forty dawnej Twierdzy Kraków. Barbara HUP Gąsiorowska Kraków.
  • 25. Zespoły i obiekty z terenu miasta Krakowa wpisane do rejestru zabytków. http://www.wuoz.h2.pl/site/images/2013_rejestr/rejestr%20krakowski_aktualne.pdf
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-80b8b0b9-d0d9-4b67-b1bc-7b2aefbd9267
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.