Sejsmiczność górotworu w rejonach przygranicznych kopalń węgla kamiennego na tle lokalnych uwarunkowań geologiczno-górniczych

• Autorzy: Dzik Grażyna , Chlebowski Dariusz

Warianty tytułu

EN

Rock mass seismicity in the border regions of coal mines on the background of local geological and mining conditions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Doświadczenia kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego wskazują, że elementem sprzyjającym generowaniu ponadprzeciętnej aktywności sejsmicznej są zaszłości eksploatacyjne, a wysoki stopień skrępowania wynikający z ich istnienia dotyczy wielu obszarów przygranicznych. Na przykładzie trzech rejonów eksploatacyjnych w sąsiedztwie granic obszarów górniczych dokonano w artykule analizy zagrożenia sejsmicznego towarzyszącego prowadzeniu dziewięciu ścian. W ramach próby powiązania poziomu aktywności sejsmicznej z lokalnymi warunkami geologiczno-górniczymi jako kryterium wykorzystano zmienność takich jej parametrów, jak: ogólna liczba i energia zjawisk, jednostkowy wskaźnik wydatku energetycznego, średnia energia i liczba zdarzeń przypadających na 1 m.b. postępu oraz średnia energia pojedynczego zjawiska sejsmicznego.

EN

The element conductive to generation of above-average seismic activity are issues related to past exploitation, and the high degree of restraint stemming from their existence concerns many border areas. Using 3 mining zones located in the vicinity of extraction area borders as an example, the article analyses the seismic hazard related to exploitation of nine longwalls. Substantive discussion is preceded by a generał description of geological and mining conditions and properties of the rock mass in the mining zones as well as components of the extraction system. The criterion used in the attempt to link the level of seismic activity with the local geological and engineering conditions was the variability of such parameters of seismic activity as: total number and energy of events, unit energy expenditure, mean energy and the number of events per linear metre of advancement as well as mean energy of a single seismic event. The erected boundary pillars are characterised by a highly irregular geometry and course, which complicates the process of designing and conducting of mining activities in their vicinity, especially with respect to seams located above and below. An additional problem for conducting excavations in such zones is the varied, but high, seismic activity in areas with boundary pillars, as evidenced by the obtained results, on the basis of which it is possible to conclude that the probable causes of that seismic activity were: the advancement of mining works in conjunction with successive narrowing of the face belt along the border of the extraction area, approaching of the excavation to the immediate vicinity of abandoned workings, the length of excavated longwalls as well as geological and engineering properties.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo podziemne; zagrożenie sejsmiczne; skrępowanie

EN

underground mining; seismic hazard; confinement

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2020
• Tom: nr 11
• Strony: 11--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz.

Twórcy

autor

Dzik Grażyna

• Wyższy Urząd Górniczy, Katowice

autor

Chlebowski Dariusz

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Bibliografia

• 1. Burtan Z., Chlebowski D.: Poziom zagrożenia sejsmicznego w kopalniach węgla kamiennego a prowadzenie eksploatacji w warunkach skrępowanych. Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa 2007, nr 9, s. 28-33.
• 2. Gisman S.: Słownik Górniczy. Wyd. Instytut Węglowy, Katowice 1949.
• 3. Konicek P., Schreiber J.: Heavy rockbursts due to longwall mining near protective pillars: A case study. Intern. Journ. of Mining Science and Technology 2018, 28(5), s. 799-805.
• 4. Mutke G., Stec K.: Seismicity in the Upper Silesian Coal Basin, Poland: Strong regional seismic events. [w:] Gi- bowicz S.J., Lasocki S. (red.): Rockbursts and seismicity in mines, Wyd. Balkema, Rotterdam 1997, s. 213-217.
• 5. Olszewski J., Osuchowski J., Pilecki J. i in.: Leksykon górniczy. Wyd. Śląsk, Katowice 1989.
• 6. Przepisy technicznej eksploatacji kopalń węgla kamiennego Ministerstwa Górnictwa z dnia 21 maja 1951 r. Pań­ stwowe Wyd. Techniczne, Katowice 1951.
• 7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1702, z późn. zm.).
• 8. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2020 r. poz. 1064, z późn. zm.).9. www.wug.gov.pl.
• 10. Zorychta A., Chojnacki J., Krzyżowski A., Chlebowski D.: Ocena możliwości wybierania resztkowych partii pokładów w polskich kopalniach węgla kamiennego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 2008, 24(1/2), s. 169-184.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).