Roślinność dwóch składowisk odpadów komunalnych Mazowsza

• Autorzy: Dyguś K. H.

Warianty tytułu

EN

Vegetation of two municipal waste landfills of Mazovia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania prowadzono na składowiskach odpadów komunalnych Wołomina – Lipiny Stare i Warszawy - Radiowo. Wyniki badań zawierają głównie szczegółowe dane florystycznofitosocjologiczne i trendy sukcesyjne szaty roślinnej badanych składowisk. Przedstawiono strukturę roślinną tych obiektów. Oceniono ekologiczne przystosowania siedliskowe roślin oraz ich strukturę przestrzenną. Dokonano klasyfikacji taksonomicznej, syntaksonomicznej i ekologicznej zinwentaryzowanej flory. Na terenie obydwu składowisk stwierdzono 215 gatunków roślin naczyniowych, głównie z rodzin złożone, trawy, krzyżowe i motylkowate. Spośród form życiowych przeważały hemikryptofity i terofity. Dominowały zbiorowiska roślinne synantropijnych chwastów segetalnych, nitrofilne zbiorowisko siedlisk ruderalnych i roślinność antropogenicznych łąk. Ocena metodą fitoindykacji Ellenberga wykazała właściwości typowe dla siedlisk świeżych, mineralnopróchniczych o umiarkowanie kwaśnym i obojętnym odczynie oraz dużą zasobność podłoża w składniki pokarmowe. Waloryzacja flory, ocena trendów sukcesyjnych i stanu ekologicznego siedlisk w tych środowiskach może w przyszłości sprzyjać określeniu działań w celu retardacji utraty bioróżnorodności a także starań o świadczenia ekosystemowe.

EN

The research has been carried out on two municipal waste landfills: Lipiny Stare – for the city of Wołomin and Radiowo – for Warsaw. The results contain mainly the detailed floristic and phytosociological data as well as the succession trends of the vegetation cover of two examined landfills. The vegetative structure of both sites has been described. Ecological habitat adaptations of plants and their spatial structure have been evaluated. The inventoried flora has been subjected to taxonomic, syntaxonomic and ecological classification. On the area of both landfills 215 species of vascular plants, mainly from the following families: aster, grasses, cabbage, bean have been found. The prevailing life forms are hemicryptophytes and therophytes. The landfills have been dominated by communities of synantrophic segetal weed, by a nitrophyte community of ruderal habitats as well as by the vegetation of anthropogenic meadows. With the use of phytoindication method by Ellenberg typical features of fresh habitats, humus-mineral with moderate acid and neutral pH and the abundance of microelements in the soil have been shown. The valorization of flora along with the evaluation of succession trends and ecological state of habitats in these environments may in future help determine proper measures aimed at retarding the loss of biodiversity or seeking ecosystem services.

Słowa kluczowe

PL

składowiska odpadów komunalnych; szata roślinna; Mazowsze; ekologia roślin; wskaźniki ekologiczne; retardacja utraty bioróżnorodności

EN

municipal waste landfills; vegetation cover; Mazovia; ecology of plants; ecological; indicators; retardation of the loss of biodiversity

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 34
• Strony: 96--120
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., tab.

Twórcy

autor

Dyguś K. H.

• Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania, Wydział Ekologii, ul. Wawelska 14, 02-061 Warszawa

Bibliografia

• 1. Braun-Blanquet J. 1964. Pflanzensoziologie, Grundzüge der Vegetationskunde 3. Aufl. Springer, Vienna-Nev York: 865.
• 2. Czarnecka B. 1998. The size and composition of seed banks in different communities. [In:] Plant population biology and vegetation processes (Ed. K. Falińska). W. Szafer Institute of Botany, PAS. Kraków.
• 3. Dyguś K. H., Siuta J., Wasiak G., Madej M. 2012. Roślinność składowisk odpadów komunalnych i przemysłowych. Wyd. Wyższej Szkoły Ekologii i Zarządzania, Warszawa.
• 4. Ellenberg H., Weber H. E., Dűll R., Wirth V., Werner W., Paulissen D. 1992. Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa. Scripta Geobotanica., Göttingen, 18: 1-258.
• 5. Falińska K. 1998. Seed bank patterns. [In:] Plant population biology and vegetation processes (Ed. K. Falińska). W. Szafer Institute of Botany, PAS. Kraków.
• 6. Falińska K. 2004. Ekologia roślin. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 7. Fenner M. 1985. Seed ecology. Chapman & Hall, London, New, York.
• 8. Harper J.L. 1977. Population biology of plants. Academic Press, London.
• 9. Jankowska-Błaszczuk M. 1998. Biological and ecological properties of seed versus the seed bank. [In:] Plant population biology and vegetation processes (Ed. K. Falińska). W. Szafer Institute of Botany, PAS. Kraków.
• 10. Krawiecowa A., Rostański K. 1972. Projekt usprawnienia klasyfikacji roślin synantropijnych. Phytocoenosis, 1, 3: 217-222.
• 11. Leck M.A., Parker V.T. & Simpson R.L. (eds). 1989. Ecology of soil seed banks. Academic Press, Inc., San Diego, California.
• 12. Marecik R., Króliczak P., Cyplik P. 2006. Fitoremediacja – alternatywa dla tradycyjnych metod oczyszczania środowiska. Biotechnologia 3 (74): 88-97.
• 13. Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 14. Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A. & Zając M., 2002. Flowering Plants and pteridophytes of Poland a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Wyd. W. Szafer Institute of Botany, PAS, Kraków.
• 15. Piotrowski M., Szyszkowski P., Wolski K. 2006. Ocena składu gatunkowego pokrywy rekultywacyjnej składowiska odpadów komunalnych Żerniki we Wrocławiu. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Rolnictwo 88, 545: 205-209.
• 16. Pirożnikow E. 1983. Seed bank in the soil of the stabilized ecosystem of a deciduous (Tilio-Carpinetum) forest in the Białowieża National Park. Ekologia Polska 312 (1): 145-172.
• 17. Puszkar L. 1996. Skład gatunkowy roślin samorzutnie wkraczających na osady ściekowe oczyszczalni „Hajdów” w Lublinie. (W:) G. Borowski (red.), Przyrodnicze użytkowanie osadów ściekowych. Materiały Terenowej Konferencji Naukowo-Technicznej, Puławy-Lublin-Jeziórko: 65-68.
• 18. Raskin I., Kumar N., Dushenkov S., Salt D. E. 1994. Bioconcentration of heavy metals by plants. Curr. Opin. Biotechnol., 5: 285-290.
• 19. Rostański A. 2006. Spontaniczne kształtowanie się pokrywy roślinnej na zwałowiskach po górnictwie węgla kamiennego na Górnym Śląsku. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• 20. Sienkiewicz J. 2000. Ocena efektywności roślin sukcesji spontanicznej w bioremediacji. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 19: 27-37.
• 21. Siuta J. 1998. Rekultywacja gruntów. Poradnik IOŚ, Warszawa: 204 s. + 100 fot.
• 22. Siuta J., Żukowska-Wieszczek D. 1990. Przyrodniczo-techniczne podstawy oczyszczania atmosfery i gleby. IOŚ, Warszawa: 85 s. + tabele.
• 23. Siuta J., Żukowski B. 2008. Degradacja i rekultywacja powierzchni ziemi w Polsce. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa.
• 24. Sudnik-Wójcikowska B., Koźniewska B. 1988. Słownik z zakresu synantropizacji szaty roślinnej. Warszawa, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego.
• 25. Sukopp H. 1972. Wandel von Flora und Vegetation in Mitteleuropa unter dem Einfluss des Menschen. Der Landwirtsch, 50: 112-139.
• 26. Thompson K., Bakker J. & Bekker R.1997. The soil seed banks of North West Europe: methodology, density and longevity. Cambridge University Press, Cambridge.
• 27. Tokarska-Guzik B. 2000. Przyrodnicze zagospodarowanie nieużytków miejsko-przemysłowych na przykładzie centrów górniczych Europy. Inżynieria Ekologiczna, 1: 72-80.
• 28. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J. & Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. W. Szafer Institute of Botany, PAS, Kraków.