Wiek wałów morenowych we wschodniej części przedpola lodowca Fláa (SE Islandia) w oparciu o wyniki datowania lichenometrycznego

• Autorzy: Łuszczak K. , Modzelewska A. , Sawicka D. , Niezabitowska D. , Dąbski M.

Identyfikatory

DOI

http://dx.doi.org/10.12657/landfana.024.005

Warianty tytułu

EN

The age of the moraine ridges in the eastern part of Fláajökull foreland (SE Iceland) based on the results of lichenometric dating

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wyniki datowania lichenometrycznego trzech wałów morenowych położonych we wschodniej części przedpola lodowca Fláa zostały opracowane w oparciu o pomiary plech Rhizocarpon przy zastosowaniu: i) analizy gradientu rozkładu częstości populacji (GSF), ii) metody największej plechy (LL), iii) metody średniej z pięciu największych plech oraz (5LL) iv) metody pojedynczej przewidywanej plechy (1-IN-1000). Stwierdzono, że maksymalny zasięg lodowca Fláa w małej epoce lodowej przypada na przełom XIX i XX w. Ponadto wykazano niejednorodne tempo recesji czoła lodowca w obrębie jednego lobu oraz wyraźny wpływ warunków mikrośrodowiskowych na liczebność porostów i tempo ich wzrostu.

EN

The results of lichenometric dating of Fláajökull moraine ridges located in the eastern part of its marginal zone have been carried out on the base of measurements of the Rhizocarpon thalli and using analyses of: i) the size-frequency distribution gradient (GSF), ii) the largest lichen (LL), iii) the five largest lichens (5LL), and iv) “1-IN-1000” method. It was found that the maximum extent of the glacier in the Little Ice Age occurred at the turn of 19th and 20th centuries. Moreover, the results indicate that the glacier recession rate was not consistent in all parts of the snout and that micro-environmental conditions significantly influence lichen populations and the lichen growth rate.

Słowa kluczowe

PL

datowanie lichenometryczne; moreny czołowe; mała epoka lodowa; lodowiec Fláa; Islandia

EN

lichenometric dating; terminal moraines; Little Ice Age; Fláajökull; Iceland

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 24
• Strony: 45--54
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys.

Twórcy

autor

Łuszczak K.

• Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa
• School of Geographical and Earth Science, University of Glasgow, Great Britain

autor

Modzelewska A.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa

autor

Sawicka D.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa

autor

Niezabitowska D.

• Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa

autor

Dąbski M.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa

Bibliografia

• Armstrong R.A., 2002. The effect of rock surface aspect on growth, size structure and competition in the lichen Rhizocarpon geographicum. Environmental and Experimental Botany 48: 187–194.
• Barnett D.M., 1967. Development landforms and chronology of Generator Lake, Baffin Island, North West Territories. Geographical Bulletin 9: 169–88.
• Armstrong R.A., Bradwell T., 2010. Growth lichens: a review. Geografiska Annaler 92A(1): 3–17.
• Benedict J.B., 1967. Recent glacial history of an alpine area in the Colorado Front Range, USA. I. Establishing a lichen growth curve. Journal of Glaciology 6: 817–832.
• Benedict J.B., 1985. Arapaho Pass: glacial geology and archeology at the crest of the Colorado Front Range. Center for Mountain Archeology, Research Report 3.
• Beschel R., 1950. Flechten als Altersmasstab rezenter Moranen. Zeitschrift fur Gletcherkunde und Glazialgeologie 1: 152–161.
• Bradwell T,. 2001. A new lichenometric dating curve for southeast Iceland. Geografiska Annaler 83A: 91–101, DOI: 10.1111/j.0435-3676.2001.00146.x.
• Bradwell T., 2004. Lichenometric dating in southeast Iceland: the size-frequency approach. Geografiska Annaler 86A: 31–41, DOI: 10.1111/j.0435-3676.2004.00211.x.
• Bradwell T., 2009. Lichenometric dating: a commentary, in the light of some recent statistical studies. Geografiska Annaler 91A(2): 61–69.
• Bradwell T., Dugmore J.A., Sugden D.E., 2006. The Little Ice Age glacier maximum in Iceland and the North Atlantic Oscillation: evidence from Lambatungnajökull, southeast Iceland. Boreas 35: 61–80, DOI:10.1080/03009480500359202.
• Chenet M., Roussel E., Jomelli V., Grancher D., 2010. Asynchronous Little Ice Age glacial maximum extent in southeast Iceland. Geomorphology 114: 253–260.
• Cooley D., Naveau P., Jomelli V., Rabatel A., Grancher D., 2006. A Bayesian hierarchical extreme value model for lichenometry. Environmetrics 17: 555–574.
• Dąbski M., 2002. Dating of the Fláajökull moraine ridges, SE – Iceland; comparison of the glaciological, cartographic and lichenometrical data. Jökull 51: 17–24.
• Dąbski M., 2005. Zastosowanie lichenometrii w badaniach geomorfologicznych. Monitoring Środowiska Przyrodniczego 6: 41–45.
• Dąbski M., 2007. Lichenometryczna analiza rozkładu częstości jako metoda datowania moren lodowca Fláa (SE Islandia). Słupskie Prace Geograficzne 4: 61–77.
• Dąbski M., 2012. Determining rock surface micro-roughness and search for new method of relative dating of glacial landforms; a case study from Fláajökull (SE Iceland) and Biferten glacier (Swiss Alps) forefields. Landform Analysis 21: 3–8.
• Dąbski M., Fabiszewski, Pękalska A., 1998. Marginal zone of Fláajökull (Iceland). Initial result of research. Miscellanea Geographica 8: 47–54.
• Evans D.J.A., Archer S., Wilson D.J.H., 1999. A comparison of the lichenometric and Schmidt hammer dating techniques based on data from the proglacial areas of some Icelandic glaciers. Quaternary Science Reviews 18: 13–41.
• Everest J., Bradwell T., 2003. Buried glacier ice in southern Iceland and its wider significance. Geomorphology 52: 347–358.
• Gordon J.E., Sharp M., 1983. Lichenometry in dating recent glacial landforms and deposits, southern Iceland. Boreas 12: 191–200.
• Haines-Young R.H., 1983. Size variation of Rhizocarpon on Moraine Slopes in Southern Norway. Arctic and Alpine Research 15: 295–305.
• Innes. J.L., 1982. Lichenometric use of an aggregated Rhizocarpon ‘species’. Boreas 11: 53–57.
• Innes J.L., 1985. Lichenometry. Progress in Physical Geography 9: 187–254.
• Jaksch K., 1975. Das Gletschervorfeld des Solheimajökull. Jökull 25: 34–38.
• Kirkbridge M.P., Dugmore A.J., 2001. Can lichenometry be used to date the “Little Ice Age” glacial maximum in Iceland? Climatic Change 48: 151–167.
• Lock W.W., Andrews J.T., Webber P.J., 1979. A manual for lichenometry. British Geomorphological Research Group, Technical Bulletin 26.
• Mckinzey K.M., Orwin J.F., Bradwell T., 2004. Re-dating the moraines at Skalafellsjökull and Heinabergsjökull using different lichenometric methods: implications for the timing of the Icelandic Little Ice Age maximum. Geografiska Annaler 86A: 319–335, DOI: 10.1111/j.0435-3676.2004.00235.x.
• Naveau P., Jomelli V., Cooley D., Rabatel A., 2007. Modeling uncertainties in lichenometry studies with an application: the Tropical Andes (Charquini Glacier in Bolivia). Arctic, Antarctic, and Alpine Research 39: 277–285.
• Naveau P., Nogaja M., Ammann C., Yiou P., Cooley D., Jomelli V., 2005. Statistical methods for the analysis of Geophysical extreme events. Comptes Rendus de l’Académie des Sciences 337: 1013–1022.
• Sigurðsson O., 1998. Glacier variations in Iceland 1930–1995 from database of the Iceland Glaciological Society. Jökull 45: 3–25.
• Snorrason S., 1984. Myrarjoklar og Vatnsdalur. MS, Oslo University.
• Thompson A., Jones A., 1986. Rates and causes of proglacial river terrace formation in southeast Iceland: an application of lichenometric dating techniques. Boreas 15: 231–246, DOI: 10.1111/j.1502-3885.1986.tb00928.x.