Still trade-off or already synergy between waste management and the environment? In the light of experience at the level of the voivodeship in Poland

• Autorzy: Popławski Łukasz , Grzelak Aleksander , Dziekański Paweł

Identyfikatory

DOI

10.34659/eis.2024.91.4.886

Warianty tytułu

PL

Jeszcze kompromis czy już synergia między gospodarką odpadami a środowiskiem? W świetle doświadczeń na poziomie województw w Polsce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper aims to identify the influence of waste management on the natural environment, taking into account spatial differentiation voivodeships in Poland. The article presents the results using a synthetic measure analysis. The research results refer to the mean for the years 2009-2011 and 2019-2021. The relationships between waste management and the environment in light of the presented research results are not yet synergistic or trade-off. No statistically significant regularities were found in this respect. Spillover effects for waste management between voivodeships from the perspective of Moran's spatial statistics were not observed either. In the case of the state of the environment, an increasing concentration of voivodeships with similar values of the synthetic coefficient on the state of the environment was noted. Low levels of waste management have a negative impact on the environment, so it is important to improve waste management towards a circular, closed economy model.

PL

Celem artykułu jest identyfikacja wpływu gospodarki odpadami na środowisko przyrodnicze z uwzględnieniem przestrzennego zróżnicowania województw w Polsce. W artykule przedstawiono wyniki z wykorzystaniem analizy miar syntetycznych. Wyniki badań odnoszą się do średniej z lat 2009-2011 oraz 2019-2021. Relacje między gospodarką odpadami a środowiskiem w świetle przedstawionych wyników badań nie mają jeszcze charakteru synergicznego lub trade-off. Nie stwierdzono istotnych statystycznie prawidłowości w tym zakresie. Nie zaobserwowano również efektów spillover dla gospodarki odpadami pomiędzy województwami z perspektywy statystyki przestrzennej Morana. W przypadku stanu środowiska odnotowano rosnącą koncentrację województw o zbliżonych wartościach syntetycznego współczynnika stanu środowiska. Niski poziom gospodarki odpadami ma negatywny wpływ na środowisko, dlatego ważna jest poprawa gospodarki odpadami w kierunku modelu gospodarki o obiegu zamkniętym.

Słowa kluczowe

EN

waste management; environment; voivodeship; synthetic measure; TOPSIS-CRITIC method

PL

gospodarka odpadami; środowisko; województwo; miara syntetyczna; metoda TOPSIS-CRITIC

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych
• Czasopismo: Economics and Environment
• Rocznik: 2024
• Tom: No. 4
• Strony: art. no. 886
• Opis fizyczny: Bibliogr. 56 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Popławski Łukasz

• Department of Public Finance, Cracow University of Economics

• https://orcid.org/0000-0002-4147-3272

autor

Grzelak Aleksander

• Department of Macroeconomics and Agricultural Economics, Poznań University of Economics and Business

• https://orcid.org/0000-0002-4290-4740

autor

Dziekański Paweł

• Department of Economics and Finance, Jan Kochanowski University in Kielce, Uniwersytecka Street 15, 25-406 Kielce, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-4065-0043

Bibliografia

• Agovino, M., Cerciello, M., Musella, G., & Garofalo, A. (2024). European waste management regulations and the transition towards circular economy. A shift-and-share analysis. Journal of Environmental Management, 354, 120423. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2024.120423
• Baud, I., Grafakos, S., Hordijk, M., & Post, J. (2001). Quality of Life and Alliances in Solid Waste Management: Contributions to Urban Sustainable Development. Cities, 18(1), 3-12. https://doi.org/10.1016/S0264-2751(00)00049-4
• Bećirović, S., Ibro, S., & Kalač, B. (2015). Environmental pollution and waste management. Balkan Journal of Health Science, 03, 2-10.
• Broniewicz, E., Bukowska, J., Godlewska, J., Lulewicz-Sas, A., & Sidorczuk-Pietraszko, E. (2022). Climate change adaptation in ex-ante assessment of legal acts – a proposal of indicators for Poland. Economics and Environment, 82(3), 52-73. https://doi.org/10.34659/eis.2022.82.3.525
• Chioatto, E., & Sospiro, P. (2023). Transition from waste management to circular economy: the European Union roadmap. Environment, Development and Sustainability, 25, 249-276. https://doi.org/10.1007/s10668-021-02050-3
• Ciacci, L., Fishman, T., Elshkaki, A., Graedel, T. E., Vassura, I., & Passarini, F. (2020). Exploring future copper demand, recycling and associated greenhouse gas emissions in the EU-28. Global Environmental Change, 63, 102093.
• Devadoss, P. S. M., Agamuthu, P., Mehran, S. B., Santha, C., & Fauziah, S. H. (2021). Implications of municipal solid waste management on greenhouse gas emissions in Malaysia and the way forward. Waste Management, 119, 135-144.
• Dong, D. I., Tukker, A., & Van der Voet, E. (2019). Modeling copper demand in China up to 2050: A business-as-usual scenario based on dynamic stock and flow analysis. Journal of Industrial Ecology, 23(6), 1363-1380. https://doi.org/10.1111/jiec.12926
• Drozda, M. (2009). Prawne, ekonomiczne i ekologiczne aspekty gospodarki odpadami niebezpiecznymi w powiązaniu z ochroną środowiska naturalnego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 79, 52-63. https://dlibra.kdm.wcss.pl/publication/161235 (in Polish).
• Dziawgo, E. (2022). Analysis of changes in waste generation and management in Poland against the background of EU waste management objectives. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 66(4), 41-56. https://doi.org/10.15611/pn.2022.4.03 (in Polish).
• Eriksson, O., Carlsson Reich, M., Frostell, B., Björklund, A., Assefa, G., Sundqvist, J.-O., Granath, J., Baky, A., & Thyselius, L. (2005). Municipal solid waste management from a systems perspective. Journal of Cleaner Production, 13(3), 241-252. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2004.02.018
• Famielec, J. (2017). Gospodarka odpadami komunalnymi jako działalność gospodarcza realizowana w ogólnym interesie gospodarczym. In M. Kożuch (Ed.), Pomoc publiczna. Doświadczenia wybranych sektorów gospodarki (pp. 117-150). Kraków: Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. (in Polish).
• Głowicka-Wołoszyn, R., & Wysocki, F. (2018). Problem identyfikacji poziomów rozwoju w konstruowaniu cech syntetycznych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 508, 56-65. https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/64939/edition/44597?language=en (in Polish).
• Grodzińska-Jurczak, M. (2001). Management of industrial and municipal solid wastes in Poland. Resources, Conservation and Recycling, 32(2), 85-103. https://doi.org/10.1016/S0921-3449(00)00097-5
• GUS. (n.d.). Database. https://stat.gov.pl/en/databases/ (in Polish).
• Heshmati, A. (2018). An Empirical Survey of the Ramifications of a Green Economy. International Journal of Green Economics, 12(1), 53-85. http://dx.doi.org/10.1504/IJGE.2018.092359
• Kesri, M. (2021). Study on the Importance of Waste Management to Environment. International Journal of Advance Research and Innovative Ideas in Education, 7(1), 633-642.
• Kim, Y., Chung, E.-S., Jun, S.-M., & Kim, S. U. (2013). Prioritizing the best sites for treated wastewater instream use in an urban watershed using fuzzy TOPSIS. Resources Conservation and Recycling, 73, 23-32. http://dx.doi.org/10.1016/j.resconrec.2012.12.009
• Kotlińska, J., & Żukowska, H. (2023). Municipal waste management in municipalities in Poland – towards a circular economy model. Economics and Environment, 85(2), 175-197. https://doi.org/10.34659/eis.2023.85.2.565
• Kozera, A., Dworakowska-Raj, M., & Standar, A. (2021). Role of Local Investments in Creating Rural Development in Poland. Energies, 14(6), 1748. https://doi.org/10.3390/en14061748
• Kukuła, K. (1999). Metoda unitaryzacji zerowanej na tle wybranych metod normowania cech diagnostycznych. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis, 4, 5-31. (in Polish).
• Kukuła, K. (2000). Metoda unitaryzacji zerowanej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (in Polish).
• Kukuła, K. (2014). Regionalne zróżnicowanie stopnia zanieczyszczenia środowiska w Polsce a gospodarka odpadami. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 15(8), 183-198. (in Polish).
• Kukuła, K., & Bogocz, D. (2014). Zero Unitarization Method and Its Application in Ranking. Research in Agriculture. Economic and Regional Studies, 7(3), 5-13.
• Kuznets, S. (1955). Economic Growth and Income Inequality. The American Economic Review, 45, 1-28.
• Le Pera, A., Sellaro, M., Grande, G., Bencivenni, E., & Migliori, M. (2023). Effect of quality of separately collected glass, paper plus cardboard and lightweight packaging waste on environmental, energetic and economic sustainability of the material recovery facility operations. Journal of Cleaner Production, 425, 138973. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2023.138973
• Lenormand, M., & Deffuant, G. (2013). Generating a Synthetic Population of Individuals in Households: Sample-Free Vs Sample-Based Methods. Journal of Artificial Societies and Social Simulation, 16(4), 1-12. https://doi.org/10.18564/jasss.2319
• Longley, P., Goodchild, M. F., Maguire, D. J., & Rhind, D. W. (2006). GIS. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (in Polish).
• Łuczak, A., & Kalinowski, S. (2020). Assessing the level of the material deprivation of European Union countries. PLoS ONE, 15(9), e0238376. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0238376
• Magazzino, C., & Falcone, P. M. (2022). Assessing the relationship among waste generation, wealth, and GHG emissions in Switzerland: Some policy proposals for the optimization of the municipal solid waste in a circular economy perspective. Journal of Cleaner Production, 351, 131555. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2022.131555
• Malina, A. (2020). Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw Polski w latach 2005–2017. Social Inequalities and Economic Growth, 61(1), 138-155. https://doi.org/10.15584/nsawg.2020.1.10 (in Polish).
• Michniewska, K., & Grodkiewicz, P. (2017). Zero odpadów – utopia czy rozwiązanie zbyt rozwiniętego konsumeryzmu? Logistyka Odzysku, 2(23), 39-43. (in Polish).
• Minelgaitė, A., & Liobikienė, G. (2019). Waste problem in European Union and its influence on waste management behaviours. Science of The Total Environment, 667, 86-93. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2019.02.313
• Młodak, A. (2006). Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej. Warszawa: Difin. (in Polish).
• Moran, P. A. P. (1950). Notes on Continuous Stochastic Phenomena. Biometrika, 37(1), 17-23. https://doi.org/10.2307/2332142
• OECD. (2011). Towards Green Growth. Paris: OECD. https://www.oecd.org/en/publications/towards-green-growth_9789264111318-en.html
• Ozga, P. (2017). Gospodarka odpadami a stan zanieczyszczenia środowiska naturalnego w Polsce w 2015 roku –przegląd regionalny. Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, 18(2), 304-313. https://doi.org/10.22630/MIBE.2017.18.2.29 (in Polish).
• Perkumienė, D., Atalay, A., Safaa, L., & Grigienė, J. (2023). Sustainable Waste Management for Clean and Safe Environments in the Recreation and Tourism Sector: A Case Study of Lithuania, Turkey and Morocco. Recycling, 8(4), 56. https://doi.org/10.3390/recycling8040056
• Pires, A., Martinho, G., & Chang, N. B. (2011). Solid waste management in European countries: A review of systems analysis techniques. Journal of Environmental Management, 92(4), 1033-1050. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2010.11.024
• Polcyn, J. (2022). Determining Value Added Intellectual Capital (VAIC) Using the TOPSIS-CRITIC Method in Small and Medium-Sized Farms in Selected European Countries. Sustainability, 14(6), 3672. https://doi.org/10.3390/su14063672
• Poniatowska, A., Kisiel, M., & Panasiuk, D. (2021). Municipal Waste Management in Poland Compared to Other European Union Countries. Studia Ecologiae Et Bioethicae, 19(4), 85-95. https://doi.org/10.21697/seb.2021.19.4.07
• Prus, P., & Marszewska, A. (2009). Perspektywy zrównoważonego rozwoju gminy Bytoń w opinii mieszkańców. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 11(4), 267-271. https://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.dl-catalog-dc51d214-90e8-4f34-bc8f-29fab43df925 (in Polish).
• Rautela, R., Arya, S., Vishwakarma, S., Lee, J., Kim, K., & Kumar, S. (2021). E-waste management and its effects on the environment and human health. The Science of the total environment, 773, 145623. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2021.145623
• Ryszawska, B. (2013). Koncepcja zielonej gospodarki jako odpowiedź na kryzys gospodarczy i środowiskowy. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 318, 47-56. http://dx.doi.org/10.15611/pn.2013.318.04 (in Polish).
• Slater, R., Frederickson, J., Thomas, C., Wield, D., & Potter, S. (2006). A critical evaluation of partnerships in municipal waste management in England. Resources, Conservation and Recycling, 51(3), 643-664. http://dx.doi.org/10.1016/j.resconrec.2006.11.008
• Strahl, D. (2000). Możliwości wykorzystania miar agregatowych do oceny konkurencyjności regionów. In E. Sobczak (Ed.), Gospodarka lokalna w teorii i praktyce. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu (pp. 106-120). Wrocław: Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu. (in Polish).
• UNEP. (2011). Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/126GER_synthesis_en.pdf
• Upton, G., & Fingleton, B. (1985). Spatial Data Analysis by Example. New York: Wiley.
• Wang, C., Wang, L., Gu, T., Yin, J., & Hao, E. (2023). CRITIC-TOPSIS-Based Evaluation of Smart Community Safety: A Case Study of Shenzhen, China. Buildings, 13(2), 476. https://doi.org/10.3390/buildings13020476
• Wang, W., Qi, Y., Jia, B., & Yao, Y. (2021). Dynamic prediction model of spontaneous combustion risk in goaf based on improved CRITIC-G2-TOPSIS method and its application. PLoS ONE, 16, e0257499. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0257499
• Wójcik-Leń, J., Leń, P., Mika, M., Kryszk, H., & Kotlarz, P. (2000). Studies regarding correct selection of statistical methods for the needs of increasing the efficiency of identification of land for consolidation—A case study in Poland. Land Use Policy, 87, 104064. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104064
• Zaman, A. U., & Lehmann, S. (2013). The zero waste index: a performance measurement tool for waste management systems in a ‘zero waste city’. Journal of Cleaner Production, 50, 123-132. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2012.11.041
• Zegardlo, B. (2022). Ecological, technical and economic aspects of using flint wastes as aggregate for special concretes. Economics and Environment, 80(1), 125-148. https://doi.org/10.34659/eis.2022.80.1.441
• Zeliaś, A. (1991). Ekonometria przestrzenna. Warszawa: Wydawnictwo Ekonomiczne. (in Polish).
• Zeliaś, A. (Ed.). (1991). Ekonometria przestrzenna. Warszawa: Wydawnictwo PWE. (in Polish).
• Zhang, Z., & Wang, X. (2020). Nudging to promote household waste source separation: Mechanisms and spillover effects. Resources, Conservation and Recycling, 162(9-10), 105054. http://dx.doi.org/10.1016/j.resconrec.2020.105054

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).