Analiza historyczno-prawna wyłączenia odpowiedzialności karnej podwładnego działającego na rozkaz przełożonego w prawie karnym

• Autorzy: Smolarek K.

Warianty tytułu

EN

Historical and legal analysis of excluding subordinate’s criminal liability for acting under orders of superior in criminal law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niniejsze opracowanie poświęcone jest analizie procesu kształtowania się odpowiedzialności żołnierza w prawie karnym za działania podjęte w warunkach rozkazu przełożonego. Genezę wyłączania odpowiedzialności podwładnego rozpatrzono przez pryzmat poglądów doktrynalnych wypracowanych na przełomie wieków przez naukę prawa karnego, do których zalicza się tak zwaną doktrynę „ślepych bagnetów” czy też teorię „myślących bagnetów”. Rozwój problematyki odpowiedzialności rozkazobiorcy zaprezentowano na przestrzeni lat zarówno w kontekście unormowań o zasięgu międzynarodowym, jak i ustawodawstwa polskiego, regulujących zasady wojskowego prawa karnego.

EN

This paper focuses on the analysis of a soldier’s criminal liability for acting under the orders of his/her superior in criminal law. The paper considers the origins of excluding a subordinate’s criminal liability with respect to doctrinal views, which were formed through criminal law over the centuries, e.g. the doctrine of unconditional obedience or the doctrine of ”command responsibility”. The development of a subordinate’s responsibility is presented in accordance with the Polish criminal law and international criminal legal provisions, which have been enacted over the years.

Słowa kluczowe

PL

rozkazy wojskowe; odpowiedzialność karna; doktryna "ślepych bagnetów"; doktryna "myślących bagnetów"; prawo karne; prawo karne międzynarodowe; dyscyplina wojskowa

EN

military orders; criminal liability; unconditional obedience doctrine; command responsibility doctrine; criminal law; international criminal law; military discipline

• Wydawca: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 2
• Strony: 56--67
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz.

Twórcy

autor

Smolarek K.

• Okręgowa Izba Radców Prawnych we Wrocławiu

Bibliografia

• 1. Buchała K., Zoll A., Polskie Prawo Karne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
• 2. Cyprian T., Sawicki J., Prawo norymberskie. Bilans i perspektywy, Wydawnictwo Eugeniusza Huthana, Warszawa – Kraków 1948.
• 3. Czyżak M., Odrębność polskiego prawa karnego wojskowego wobec prawa karnego powszechnego, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010.
• 4. Dinah Ed., Shelton L., Defenses. Genocide and Crimes Against Humanity., Gale Cengage, 2005. eNotes.com. 2006. 15 Nov, 2010, [online]. [dostęp: 10.01.2010]. Dostępny w Internecie: http://www.enotes.com/genocide-encyclopedia/defenses.
• 5. Królikowski M., Wiliński P., Izydorczyk J., Znojek M., Prawo Karne Międzynarodowe. Wybór źródeł, Wolters Kluwer Polska – OFICYNA, Warszawa 2010.
• 6. Krzymuski E., Wykład prawa karnego ze stanowiska nauki i prawa austriackiego, tom I, Kraków 1901.
• 7. Swetoniusz Gajusz, Żywoty Cezarów, Ossolineum, Warszawa 2004.
• 8. Taylor T., Norymberskie procesy o zbrodnie wojenne a ustawa nr 10 Sojuszniczej Rady Kontroli, [w:] „Państwo i Prawo”, nr 3/1948, Warszawa 1948.
• 9. Ziewiński J., Rozkaz wojskowy w prawie karnym, Wydawnictwo MON, Warszawa 1986.
• 10. Buchała K., Zoll A., Polskie Prawo Karne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
• 11. Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego z dnia 31 sierpnia 1944 r. Dz. U. Nr 4, poz. 16, tekst jednolity z dnia 11 grudnia 1946 r. Dz. U. Nr 69, poz. 377.
• 12. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania z dnia 2 grudnia 1989 r. Dz. U. 1989.63.378.
• 13. Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 9 grudnia 1948 r. Dz. U. 1952 Nr 2 poz. 9.
• 14. Porozumienie międzynarodowe pomiędzy rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki, rządem Tymczasowym Republiki Francuskiej i rządem Socjalistycznych Republik Radzieckich w przedmiocie ścigania i karania głównych przestępców wojennych osi europejskiej podpisane w Londynie dnia 8 sierpnia 1945 r. Dz. U. 1947 Nr 63 poz. 367.
• 15. Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego sporządzony w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r. Dz. U z 2003 r. nr 78 poz. 708.
• 16. Statut Międzynarodowego Trybunału do spraw Rwandy, Nowy Jork, 8 listopada 1994 r. Dokument ONZ S/RES/955 z 8 listopada 1994 r. z późn. zm.
• 17. Statutu Międzynarodowego Trybunału do Sądzenia Osób Odpowiedzialnych za Poważne Naruszenia Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Popełnione na Terytorium byłej Jugosławii od 1991 r., Nowy Jork, 25 maja 1993 r., Dokument ONZ S/RES/827 z 25 maja 1993r. z późn. zm.
• 18. Traktat pokoju między mocarstwami sprzymierzonemi i skojarzonemi i Niemcami, podpisany w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 roku Dz. U. 1920 nr 35 poz. 200.
• 19. Ustawa nr 10 Sojuszniczej Rady Kontroli Niemiec o ukaraniu osób winnych popełnienia zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko pokojowi i zbrodni przeciwko ludzkości z dnia 20 grudnia 1945 roku.
• 20. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 Kodeks karny Dz. U. 1997 r. Nr 88 poz. 553.
• 21. Washington Naval Treaty w: Papers Relating to the Foreign Relations of the United States: 1922, Vol. 1, s. 247.