The medieval church of St. Nicholas in Szczecin – based on research carried out in the years 1999-2007

• Autorzy: Płotkowiak Maciej

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2019.39.E-03

Warianty tytułu

PL

Średniowieczny kościół Św. Mikołaja w Szczecinie – w świetle badań przeprowadzonych w latach 1999-2007

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

The oldest St.Nicholas church was erected in the area of Szczecin suburbium during XIIIc., likely as a simple wooden chapely. Perhaps before the end of the century the wooden chapel was replaced with a brick building. A fire ended the temples existence in 1811 and the ruins of the church were finally demolished between 1814-1816. A large square called the New Market Square was created at the churches location. In 2017 the author conducted architectural research of this area. The results of the research contributed to the recognition of the church's architectural form that had not previously been known.

PL

Najstarszy kościół Św. Mikołaja wzniesiono na terenie szczecińskiego podgrodzia w XIIIw., zapewne jako skromną kaplicę w konstrukcji drewnianej. Być może jeszcze przed końcem tego stulecia kaplicę zastąpiono za pomocą budowli murowanej z cegły. Kres istnienia świątyni przyniósł pożar w 1811 r. , po którym ruinę kościoła ostatecznie rozebrano w latach 1814-1816. Na miejscu lokalizacji kościoła powstał rozległy plac zwany Rynkiem Nowym. W jego obrębie w 2017 r. autor prowadził badania architektoniczne stanowiące przyczynek do rozpoznania dotychczas bliżej nieznanej formy architektonicznej kościoła.

Słowa kluczowe

EN

St.Nicholas in Szczecin architectural form; medieval architecture of Szczecin

PL

forma architektoniczna kościoła Św. Mikołaja w Szczecinie; średnio-wieczna architektura Szczecina

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 39
• Strony: 259--278
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys.

Twórcy

autor

Płotkowiak Maciej

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Wydział Budownictwa i Architektury Katedra Historii i Teorii Architektury

Bibliografia

• [1] Alten Stettin, autor obrazu przygotowawczego: Heinrich Kote, rytownik: Petrus Rollos, wydawca: firma księgarska Georg Schulz, miedzioryt z widokiem Szczecina z lotu ptaka, 1625, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczenie, Dział sztuki Dawnej, Gabinet Grafik;
• [2] Alten Stettin, G.Braun, F.Hogenberg, Widok Szczecina z lotu ptaka od zachodu, 1594r., miedzioryt kolorowany [w:] Civitas Orbis Terrarum, t.IV, Köln, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczenie, Dział sztuki Dawnej, Gabinet Grafik;
• [3] Architektura gotycka w Polsce, pod. red. T.Mroczko i M.Arszyńskiego, Katalog Zabytków pod red. A.Włodarka, Warszawa 1995
• [4] Borusiewicz W., Budownictwo murowane w Polsce. Zarys Sztuki Strukturalnego kształtowania do końca XIX wieku., Warszawa-Kraków 1985.
• [5] David Gilly (1748-1808) i Friedrich Gilly (1772-1800) Pomorskie aspekty twórczości dwu pruskich architektów, pod red.E.Gwiazdowskiej, Szczecin 2010,
• [6] Grundriss der Stadt Stetin vom Grossen Nutzen für das Einquartirungs-und Serwis-Wesen so wie für die Taxation der Haus Grundstücke, auf Befehi des heisigen chochweisen Magistrats; Justus Wellner, 1814r., oryginał ze zbiorów Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie w depozycie Muzeum Historii Szczecina;
• [7] http://encyklopedia.szczecin.pl/wiki/Heinrich_Kote dostęp: 13-07-2019
• [8] https://de.wikipedia.org/wiki/Konrad_Tiburtius_Rango dostęp: 14-07-2019
• [9] Kalita-Skwirzyńska K., Szczecin. Katalog kościołów, część I Kościoły nieistniejące z okresu XII-XIXw., P.P. Pracownie Konserwacji Zabytków. O. Szczecin, Szczecin 1988, m-ps w archiwum WUOZ w Szczecinie
• [10] Lesiński H., Ukształtowanie się samorządu gospodarczego i ustrojowego 1237-1295 [w:] Dzieje Szczecina pod red. G.Łabudy, Warszawa-Poznań 1985,
• [11] Opracowanie:obiekt: ŚCIANY PIWNICZNE KWARTAŁÓW ZABUDOWY nr 8 i nr 11 zlokalizowane przy ul.Panieńskiej 10 w Szczeciniena części dz.t. nr 42 oraz częściowo na dz.t. Nr 8i 139/23 obr. ewid. 1037, woj. zachodniopomorskie; temat oprac.: RATUNKOWE BADANIA ARCHITEKTONICZNE, rodzaj oprac.: WYNIKI BADAŃ, znak decyzji: Z.Arch.SZ.5161.128.2.2016.MS, Nr decyzji 1529/2016, termin badań: 29 listopada 2016 – 31 marca 2017, prowadzący badania: dr inż. arch. Maciej Płotkowiak, Szczecin, kwiecień 2017 r
• [12] Plan der Stadt Stettin mit der naechsten Umgebung …, H.Baudouin, E.Sanne, 1828 r., litografia kolorowana ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie, Oddział Muzeum Historii Szczecina;
• [13] Plan von der Stadt Stettin, 1721 r., fotokopia z 1941 r., Muzeum Narodowew Szczecinie,
• [14] Płotkowiak Maciej, Ocena stanu technicznego korpusu nawowego kościoła pw. Św.Jakuba Apostoła w Ośnie Lubuskim [w:] Colloquia Lubuskie. Wokół tradycji Ośna i dawnego Biskupstwa Lubuskiego, pod. red.M.Golemskiego, Ośno Lubuskie 2013
• [15] Pożar kościoła Św.Mikołaja w Szczecinie 10 grudnia 1811r. nocą około godziny pół do drugiej, akwaforta wg rysunku P.H.E Germanna, 1811, Muzeum Narodowe w Szczecinie
• [16] Widok Rynku Siennego w Szczecinie, Friedrich August Scheureck, akwaforta kolorowana, ok. 1790, Muzeum Narodowe w Szczecinie,

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).