Łąki użytkowane ekstensywnie jako element różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego

• Autorzy: Ługowska Maria

Warianty tytułu

EN

Meadows used extensively as an element of biodiversity of agricultural landscape

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania prowadzono w latach 2012–2015 w dolinie rzeki Por na łąkach ekstensywnie użytkowanych. W badanych płatach roślinnych zarejestrowano 255 gatunków roślin naczyniowych, wśród których dominowały apofity nad antropofitami. Wśród form życiowych dominowały hemikryptofity nad pozostałymi grupami, co było odzwierciedleniem w przewadze gatunków wieloletnich nad krótkotrwałymi. W badanych fitocenozach odnotowano 10 gatunków o różnej kategorii zagrożenia i objętych ochroną. Były to: Bromus arvensis, Asperugo procumbens, Mentha pulegium, Elymus hispidus, Dactylorhiza majalis, Epipactis helleborine, Epipactis palustris, Centhaurium erythraea, Lathyrus palustris, Lilium mortagon. Występowanie tych gatunków w płatach roślinnych dodatkowo wpłynęło na wartość przyrodniczą badanych łąk. Najsilniej korelowały ze sobą liczba gatunków w badanych płatach i wskaźnik różnorodności.

EN

The research was carried out between 2012 and 2015 in the Por River Valley in meadows used extensively. In the patches of vegetation that were examined during the studies 255 vascular plant species were identified, and most of them were apophytes or anthropophytes. Among forms of life, hemikryptophytes dominated over other groups, which was reflected in the prevalence of perennial species over biennial and annual ones. In the plant communities there were 10 species endangered to a varying degree and protected ones. Those were: Bromus arvensis, Asperugo procumbens, Mentha pulegium, Elymus hispidus, Dactylorhiza majalis, Epipactis helleborine, Epipactis palustris, Centhaurium erythraea, Lathyrus palustris, and Lilium mortagon. The presence of the above species in the vegetation patches additionally affected natural value of the meadows. The strongest correlation, with moderately statistical significance, was that between the number of species in a patch and the diversity index.

Słowa kluczowe

PL

dolina rzeczna; łąki; różnorodność biologiczna

EN

biodiversity; meadows; river valley

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 19, z. 2
• Strony: 69--78
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys.

Twórcy

autor

Ługowska Maria

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny, Katedra Ekologii Rolniczej, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce

Bibliografia

• BLACKSTOCK T.H., RIMES C.A., STEVENS D.P., JEFFERSON R.G., ROBERTSON H.J., MACKINTOSH J., HOPKINS J.J. 1999. The extent of semi-natural grassland communities in lowland England and Wales: A review of conservation surveys 1978–96. Grass and Forage Science. No. 54 s. 1–18.
• BRAUN-BLANQUET J. 1964. Pflanzensoziologie [Phytosociology]. 3rd ed. Berlin, Wien, New York. Springer ss. 631.
• BRĄGIEL P., TRĄBA C. 2013. Flora łąk Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki w Odrzechowej objętych programem rolnośrodowiskowym [Flora of meadows of the institute’s experimental station in Odrzechowa involved in agri-environmental programme]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 13. Z. 1(41) s. 15–30.
• ELLENBERG H., WEBER H., DULL R., WIRTH V., WERNER W., PAULISSNER D. 1992. Zeigerverte von Pflanzen in Mitteleuropa [Indicator values of plants in Central Europe]. Scripta Geobotanica. No. 18 ss. 258.
• HODGSON J.G., GRIME J.P., WILSON P.J., THOMPSON K., BAND S.R. 2005. The impacts of agricultural change (1963–2003) on the grassland flora of Central England: Processes and prospects. Basic and Applied Ecology. No. 6(2) s. 107–118.
• JACKOWIAK B. 1990. Antropogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania [Antropogenic changes of the flora of vascular plants of Poznań]. Poznań. Wydaw. Nauk. UAM. Ser. Biologia. Nr 42. ISBN 83-232-0287-7 ss. 232.
• JANKOWSKA-HUFLEJT H. 2007. Rolno-środowiskowe znaczenie trwałych użytków zielonych [Agricultural and environmental role of the permanent grasslands]. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 1 s. 23–34.
• JUTILA H. 2001. How does grazing by cattle modify the vegetation of coastal grasslands along the Baltic Sea? Annales Botanici Fennici. No. 38 s. 181–200.
• KAMIŃSKI L. 2008. Zróżnicowanie florystyczne i walory przyrodnicze łąk 2-kośnych na zagospodarowanym torfowisku w zależności od warunków wilgotnościowych [Floristic differentiation and natural values of 2-cut meadows on manager peatland in relations to moisture conditions]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 8. Z. 2a (23) s. 87–104.
• KAZIMIERCZAKOWA R., ZARZYCKI K., MIREK Z. 2014. Polska czerwona księga roślin [Polish red data book of plants]. Kraków. Wydaw. IOR PAN. ISBN 978-83-61191-72-8 ss. 895.
• KRYSZAK A., KRYSZAK J., 2007. Użytkowanie a walory przyrodnicze zbiorowisk łąkowych [Utilisation and natural values of meadow communities]. Fragmenta Agronomica. Vol. 95. No. 3 s. 258–267
• KUSZEWSKA K., FENYK M.A. 2010. Różnorodność biologiczna w krajobrazie rolniczym [Biological diversity of agricultural landscapes]. Acta Scientarium Polonorum. Administratio Locorum. Vol. 9. Z. 1 s. 57–68.
• ŁYSAK D., PIEKUT K. 2010. Ocena wartości przyrodniczo-rolniczej łąk w dolinie kanału Łasica w Kampinoskim Parku Narodowym [Assessment of natural and agricultural values of Meadowi in Lasica canal valley of Kampinos National Park]. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 9 s. 113–122.
• MIREK Z, PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A, ZAJĄC M. (red.) 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland – a checklist. In: Biodiversity of Poland. Cracow. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences ss. 188.
• NEKROSIENE R., SKUODIENE R. 2011. Changes in floristic composition of meadow phytocenoses, as landscape stability indicators; in protected areas in Western Lithuania. Polish Journal of Environmental Studies. No. 21 (3) s. 703–711.
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 maja 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przyrody [Announcement of the Speaker of the Sejm of the Republic of Poland of May 14, 2013 regarding the publication of a uniform text ofthe Act on Nature Conservation]. Dz.U. 2013 poz. 627 z późn. zm.
• PANCHENKOVA I.A. 2012. Sovremennoe ekologičeskoe sostojanie flory i rastitiel’nosti lugov central’noj časti Privolžskoj vozvyšennosti [Current environmental condition of flora and vegetation of meadows in the central part of the Volga river basin upland]. Vestnik ChGPU im. I. Ja. Jakovleva. No. 4 (76) s. 150–153.
• PASZKIEWICZ-JASIŃSKA A. 2013. Walory krajobrazowe i wartość przyrodnicza zbiorowisk łąkowych Obszaru Natura 2000 „Ostoja Nietoperzy Gór Sowich” [Landscape and natural values of meadow communities within the Natura 2000 „Ostoja Nietoperzy Gór Sowich” area]. Inżynieria Ekologiczna. Nr 33 s. 96–103.
• RAKOV N.S. 2008. Flora lugov rek na territorii byvwšego Simbirskogo rajona [Flora of meadows of the rivers in territory former Simbirsk area Samarskaia Luka]. No. 17, 3 (25) s. 579–587.
• REINE R., BARRANTES O., CHOCARRO C., JMIREZ A., BROCA A., MAESTRO M., FERREE C. 2014. Pyrenean meadows in Natura 2000 network: Grass production and plant biodiversity conservation. Spanish Journal of Agricultural Research. No. 12 (1) s. 61–77.
• ROO-ZIELIŃSKA E. 2004. Fitoindyfikacja jako narzędzie oceny środowiska fizjograficznego. Podstawy teoretyczne i analiza porównawcza stosowanych metod [Phytoindication as a tool in the evalution of geographical environment. Theoretical basics and comparative analysis of applied methods]. PAN IGPiZ. Prace Geograficzne. Nr 199. ISBN 83-87954-53-5 ss. 258.
• RUTKOWSKI L. 2007. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej [The key to the determination of Polish lowland vascular plants]. Warszawa. PWN. ISBN 978-83-01143-42-8 ss. 822.
• SHANNON C.E., WEAVER W. 1949. The mathematical theory of communication. Illinois, USA. Univ. Illinois Press ss. 144
• TOKARSKA-GUZIK B., DAJDOK Z., ZAJĄC M., ZAJĄC A., URBISZ A., DANIELEWICZ W., HOŁDYŃSKI C. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych [Plants of foreign origin in Poland, with particular reference to invasive species]. Warszawa. GDOŚ. ISBN 978-83-62940-34-9 ss. 196.
• TRĄBA C. 1999. Florystyczne i krajobrazowe walory łąk w dolinach rzecznych Kotliny Zamojskiej [Floristic and landscape values of meadows in river valleys the valley Zamosc]. Folia Universitatis Agriculturae Steinensis 197. Agricultura. No. 75 s. 321–324.
• TRĄBA C., WOLAŃSKI P. 2012. Zróżnicowanie florystyczne zbiorowisk łąkowych ze związku Molinion, Cnidion dubii i Filipendulion w Polsce – zagrożenia i ochrona [Floristic diversity of meadows communities representing Molinion, Cnidion dubii and Filipendulion alliances in Poland – threats and protection]. Inżynieria Ekologiczna. No. 29 s. 224–235.
• VERKAAR H.J., OKRUSZKO H., OŚWIT J. 1997. The effect of habitat on biodiversity of grassland. W: Management for grassland biodiversity. Grassland Science in Europe. Proceedings of the international occasional symposium of the EGF. Vol. 2. Warszawa–Łomża, Poland. May 19–23 1997 s. 269–278.
• WARDA M., STAMIROWSKA-KRZACZEK E., KULIK M. 2013. Floristic diversity of selected plant communities on extensive and abandoned grasslands in the Nadwieprzański Landscape Park. Journal of Water and Land Development. No. 19 (VII–XII) s. 77–82.
• WOLAŃSKI P., TRĄBA C. 2007. Flora łąk i pastwisk Pogórza Dynowskiego [Flora of meadows and pastures of the Dynowskie Foothills]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 7. Z. 2b (21) s. 195–204.
• ZAJĄC A. 1979. Pochodzenie archeofitów występujących w Polsce [The orgin of archeophytes occurring in Poland]. Kraków. UJ. Rozprawy Habilitacyjne. Nr 29. ISSN 0239-782X ss. 213.
• ZARZYCKI L., GAŁKA A., GÓRA-DROŻDŻ E. 2005. Wartość paszowa runi łąk Pienińskiego Parku Narodowego użytkowanych zgodnie z wymogami ochrony przyrody [Fodder value of the Pieniny National Park meadows sward used in the view of nature protection]. Acta Scientarium Polonorum. Agricultura. Z. 4. Nr 2 s. 119–132.
• ŻYSZKOWSKA M. 2004. Różnorodność gatunkowa użytkowanych i nieużytkowanych łąk w dolinie rzeki górskiej – Bystrzycy Dusznickiej [Species diversity of agriculturally used and uncultivated grounds in the Bystrzyca Dusznicka valley]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 4. Z. 2b (12) s.161–174

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).