Theoretical aspects of modern security threats. Definitions, typologies, evolution

• Autorzy: Rogozińska Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.8112

Warianty tytułu

PL

Teoretyczne aspekty współczesnych zagrożeń bezpieczeństwa. Definicje, typologie, ewolucja

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In the literature on the subject, the term "security" is accompanied by the terms "non-threatening state", "non-threatening state of peace", "state of peace", "state of certainty". The lexical meaning of the term (Latin sine cura – no worries) should be understood as a situation in which there are no threats. In the context of lexical meaning, the term security means a risk-free situation. Contemporary understanding of the term focuses its attention on learning security understood as the resultant of the theory and practice of providing a reference subject with the possibility of survival (existence) and the pursuit of own interests, particularly using opportunities, taking challenges, minimizing risk and counteracting all types of threats. Definitive approaches to the term security indicate that it should be understood as a state and process. The state of security should be understood as a sense of confidence of the subject and guarantee of its survival, while the process – as chance for improvement and development of state’s means to protect and defend it. The current catalog of security threats proposed by Barry Buzan was extended in the second half of the 20th century from military nature threats to threats of a political, economic, social, and environmental nature. These changes have redefined the modern understanding of security. The main research problem was formulated as the question: what are the theoretical aspects of contemporary security threats? The article aims to analyze and diagnose contemporary definitions of security and its threats. The research process uses methodological methods of scientific cognition, mainly analysis and criticism of literature.

PL

W literaturze przedmiotu terminowi „bezpieczeństwo” towarzyszą określenia „stan niezagrożenia”, „stan niezagrożenia pokoju”, „stan pokoju”, „stan pewności”. Leksykalne znaczenie tego terminu (łacińskie sine cura – bez troski) rozumieć należy jako sytuację, w której nie występują zagrożenia. W kontekście znaczenia leksykalnego termin bezpieczeństwo oznacza więc sytuację pozbawioną zagrożeń. Współczesne rozumienie tego terminu koncentruje swą uwagę na poznaniu bezpieczeństwa rozumianego jako wypadkowa teorii i praktyki zapewnienia referencyjnemu podmiotowi bezpieczeństwa możliwości przetrwania (egzystencji) i realizacji własnych interesów w szczególności poprzez wykorzystanie szans, podejmowanie wyzwań, minimalizowanie ryzyka oraz przeciwdziałanie wszelkiego rodzaju zagrożeniom. Definicyjne ujęcia terminu bezpieczeństwo wskazują, że powinien być on rozumiany jako stan i proces. Poprzez stan bezpieczeństwa rozumieć należy poczucie pewności podmiotu oraz gwarancję jego przetrwania, poprzez proces szansę na doskonalenie i rozwój środków państwa służących do jego ochrony i obrony. Współczesny katalog zagrożeń bezpieczeństwa, zaproponowany przez Barrego Buzana, został rozszerzony w drugiej połowie XX wieku z zagrożeń o charakterze militarnym na zagrożenia o charakterze politycznym, gospodarczym, społecznym i środowiskowym. Zmiany te na nowo zdefiniowały współczesne rozumienie bezpieczeństwa. Główny problem badawczy artykułu sformułowano w formie pytania: jakie są teoretyczne aspekty współczesnych zagrożeń bezpieczeństwa. Celem artykułu jest analiza i diagnoza współczesnych definicji bezpieczeństwa i jego zagrożeń. Proces badawczy wykorzystuje metodologiczne metody poznania naukowego, głównie analizę i krytykę literatury.

Słowa kluczowe

EN

security; security science; threat; theory; typology

PL

nauki o bezpieczeństwie; bezpieczeństwo; zagrożenie; teoria; typologia

• Wydawca: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Scientific Journal of the Military University of Land Forces
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 53, No. 1(199)
• Strony: 86--95
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz.

Twórcy

autor

Rogozińska Agnieszka

• Faculty of Law and Social Sciences, Jan Kochanowski University in Kielce, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-3462-7851

Bibliografia

• 1. Pieczywok A. Edukacja dla bezpieczeństwa wobec zagrożeń i wyzwań współczesności. Warszawa: AON; 2012.
• 2. Marczak J. Potrzeby i udział społeczeństwa w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego. In: Kitler W, Skrabacz A (ed.). Wojskowe wsparcie władz cywilnych i społeczeństwa – założenia, przygotowania i użycie. Warszawa: AON; 2004, p. 41-54.
• 3. Wróblewski R. Wprowadzenie do nauk o bezpieczeństwie. Siedlce: Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach; 2017.
• 4. Kitler W. Obrona narodowa III RP. Pojęcie, organizacja, system [Rozprawa habilitacyjna]. Warszawa: AON; 2002.
• 5. Dworecki S. Od konfliktu do wojny. Warszawa: AON; 1996.
• 6. Pokruszyński W. Bezpieczeństwo. Teoria i praktyka bezpieczeństwa. (Podręcznik akademicki). Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie; 2012.
• 7. Jakubczak R, Flis J. Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku. Warszawa: Bellona; 2006.
• 8. Zięba R. O tożsamości nauk o bezpieczeństwie. Zeszyty Naukowe Akademii Obrony Narodowej. 2012;1:7-22.
• 9. Pawłuszko T. Konceptualizacja teorii regionalnych kompleksów bezpieczeństwa. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego. 2015;9:57-70.
• 10. Kuźniar R. Po pierwsze bezpieczeństwo. Rzeczpospolita. 1996;7(4261);January 9.
• 11. Stańczyk J. Kres zimnej wojny. Toruń: Adam Marszałek; 2004.
• 12. Stańczyk J. Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk; 1996.
• 13. Frei D. Grundfragen der Weltpolitik. Stuttgart: Verlag W. Kohlhammer; 1977.
• 14. Cieślarczyk M. Bezpieczeństwo i obronność w świadomości współczesnej młodzieży. In: Kalinowski R, Kunikowski J (eds.). Wychowanie patriotyczno-obronne: tradycje i współczesność. Siedlce: Akademia Podlaska; 2004, p. 123-132.
• 15. Berkowitz M, Bock PG. American National Security: A Reader in Theory and Policy. New York: Free Press; 1965.
• 16. Kukułka J. Bezpieczeństwo a współpraca europejska: współzależności i sprzeczności interesów. Sprawy Międzynarodowe. 1982;7:29-40.
• 17. Zięba R. Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie. Warszawa: WAIP – Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne; 2008.
• 18. Erlich L. Wstęp do nauki o stosunkach międzynarodowych. Warszawa: Scholar; 2018.
• 19. Berent Z. Pokój międzynarodowy i bezpieczeństwo – próba definicji. Sprawy Międzynarodowe. 1988;6:111-22.
• 20. Pokruszyński W. Teoretyczne aspekty bezpieczeństwa. Józefów: WSGE; 2010.
• 21. Buzan B, Hansen L. The Evolution of International Security Studies. New York: Cambridge University Press; 2009.
• 22. Zdrodowski B. Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego. Warszawa: AON; 2008.
• 23. Chojnowski L. Bezpieczeństwo. Zarys teorii. Słupsk: Akademia Pomorska; 2015.
• 24. Hołyst B. Wiktymologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 1997.
• 25. Ficoń K. Inżynieria zarządzania kryzysowego. Podejście systemowe. Warszawa: BEL Studio; 2007.
• 26. Buzan B. People, States and Fear. The National Security Problem in International Relations. Brighton: Wheatsheaf; 1993.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).