Implanty medyczne a pola elektromagnetyczne 50 Hz

• Autorzy: Dudek Bogumił

Warianty tytułu

EN

Medical implants and electromagnetic fields 50 Hz

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zawarto próbę odpowiedzi na pytania: czy osoby z implantami medycznymi mogą przebywać w pobliżu dostępnych urządzeń przesyłowych (pod liniami i w pobliżu stacji) i czy personel energetyki może bezpiecznie pracować na liniach i stacjach? Pytania ważne, gdyż po raz pierwszy Rozporządzenie w sprawie BHP z 2019 roku dopuszcza osoby nieprofesjonalnie związane z energetyką do wykonywania prac pomocniczych na liniach i stacjach. Jednocześnie na stacyjnych obiektach przesyłowych umieszczono znaki informujące o promieniowaniu niejonizującym i zakazie wstępu osób z aktywnymi implantami medycznymi. Zakazy nie dotyczą linii napowietrznych, ale Rozporządzenie w sprawie BHP nie wyklucza takich możliwości. W podsumowaniu artykułu stwierdzono, że pole elektromagnetyczne (o częstotliwości 50 Hz) wokół linii i stacji nie może powodować zakłóceń w funkcjonowaniu implantów aktywnych (np. rozruszników, kardiowerterów-defibrylatorów serca, implantów ślimakowych, pomp insulinowych) oraz nie wywołuje skutków termicznych w otoczeniu implantów pasywnych (np. endoprotez stawu biodrowego lub kolana, endoprotez do rekonstrukcji kości twarzoczaszki, śrub i płytek ortopedycznych, stentów naczyniowych).

EN

Here we can find an attempt to answer whether persons having medical implants may stay close to accessible transmission facilities (under transmission lines and in the vicinity of substations) and whether the energy staff can safely work there. These are important questions as the "Regulation on health and safety" of the year 2019 allows – for the first time – persons who are not professionally related to the power industry to perform auxilliary works on power lines and in substations. At the same time on substations' transmission facilities pictograms were posted informing about the presence of the non-ionizing radiation and prohibition of entry for persons with active medical implants.These restrictions do not relate to overhead power lines but the above mentioned "Regulation ..." does not exclude such possibility. In the summary it is concluded that the 50 Hz electromagnetic field cannot cause disruptions in functioning of active implants (e.g. pacemakers, cardioverter-defibrillators, cochlear implants, insulin pumps) and that it does not cause any thermal effects in the environs of passive implants (e.g. hip or knee joint endoprosthesis, endoprosthesis for reconstruction of facial bones, orthopaedic screws and plates or vascular stents).

Słowa kluczowe

PL

implanty medyczne; pole elektromagnetyczne o częstotliwości 50 Hz; urządzenia przesyłowe pod liniami i w pobliżu stacji

EN

medical implants; 50 Hz electromagnetic field; transmission facilities under overhead lines and in the vicinity of substations

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Energia [Stowarzyszenie Elektryków Polskich - COSiW]
• Czasopismo: Energetyka
• Rocznik: 2020
• Tom: nr 10
• Strony: 529--536
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Dudek Bogumił

• Polski Komitet Bezpieczeństwa w Elektryce SEP

Bibliografia

• [1] Morris T., Sprawy sercowe, Rozdział Metronomy i reaktory jądrowe. Wyd. Literackie 2019.
• [2] Tschimmel U., Cuda na sali operacyjnej, Rozdział Bicie serca w takt tranzystora. Ossolineum 1991.
• [3] Karpowicz J., Gryz K., Ochrona przed zagrożeniami elektromagnetycznymi w środowisku pracy - wymagania prawa pracy, "Śląskie Wiadomości Elektryczne" 2018, nr 4, s. 26-30.
• [4] Rozporządzenie Ministra Energii w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych, Dz.U. 2019 poz. 1883. Rozporządzeniem Ministra Klimatu z dnia 25 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie sprawie bezpieczeństwa i higieny przy urządzeniach energetycznych, Dz. U. 2020 poz. 529 - wprowadzenie 26 września 2020.
• [5] Dudek B., Ekranowanie przed wpływem pola elektromagnetycznego 50 Hz, "Energetyka" 2016, nr 7, Akademia Energetyki, wykład 5, s. 389-398.
• [6] Karpowicz J., Gryz K., Zradziński P., Projektowanie obiektów, pomieszczeń oraz przystosowanie stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych o specyficznych potrzebach - Ramowe wytyczne, Rozdział 5 - Pola i promieniowanie elektromagnetyczne, CIOP-PIB, s. 165-177.
• [7] Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 stycznia 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki społecznej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne, Dz.U. z dnia 8 lutego 2018 r., poz. 331, z załącznikiem, który stanowi Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne.
• [8] Guide to the Conversion of Existing AC Lines to OC Operation, CIGRE, broszura 583, Working Group B2. 41, May 2014.
• [9] Łoboda M., Lenarczyk K., Dudek B., Narażenia piorunowe napowietrznych linii najwyższych napięć a optymalizacja ochrony odgromowej i prac pod napięciem, "Energetyka" 2017, nr 10, s. 609-613.
• [10] Pola elektromagnetyczne 50 Hz w środowisku człowieka. Materiały konferencyjne - Poznań 2003, Ekokonsult, Gdańsk 2003.
• [11] Pola elektromagnetyczne 50 Hz a energetyka i środowisko. Materiały sympozjalne IV Konferencji naukowo-technicznej, Szczyrk 1998.
• [12] Musiał E., Zagrożenia pochodzące od urządzeń elektrycznych. Rozdział 12, WSiP, Warszawa 1992.
• [13] Krajewski W., Ewaluacja zagrożeń elektromagnetycznych występujących podczas prac pod napięciem w elektroenergetyce (modele numeryczne i ich komputerowa implementacja) Wyd. Książkowe Instytutu Elektrotechniki, Warszawa 2016.
• [14] SCENIHR - Opinion on Potential health effects of exposuure to electromagnetic fields (EMF), January 2015.
• [15] Rapport sur "Les effets sur la senté et I'environnement des champs électromeqnétiques produits par les lignes á haute et trés haute tension" 2010.
• [16] Live Work - A Management Perspective, CIGRE, broszura 561, Joint Working Group B2/B3.27, December 2013.
• [17] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2013/35/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, dotyczących narażenia pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (polami elektromagnetycznymi) (20. dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391 /EWG) i uchylająca dyrektywę 2004/40IWE. Dz. U. L 179/1, z 29 czerwca 2013.
• [18] Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz.U. z 2008 r., poz.1286.
• [19] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2019 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, Dz.U. z 19 grudnia 2019 r., poz. 2448.
• [20] Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 17 lutego 2020 r. w sprawie sposobów sprawdzania dotrzymania dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, Dz.U. z 18 lutego 2020 r., poz. 258.
• [21] Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 listopada 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o kompatybilności elektromagnetycznej, Dz.U. z dnia 11 grudnia 2019 r., poz. 2388.
• [22] Karpowicz J., Bugajska J. (pod redakcją).: Środowiskowe narażenia zawodowe przy obsłudze sieci elektroenergetycznych wysokiego napięcia w Polsce, CIOP-PIB, Warszawa 2013
• [23] Karpowicz J. (pod redakcją).: Środowiskowe zagrożenia zawodowe przy obsłudze sieci elektroenergetycznych - profilaktyka, CIOP-PIB, Warszawa 2014
• [24] EN 50527-1:2010 Procedure for the assessment of the exposure to electromagnetic fields of workers bearing active implantable medical devices - Part 1: General.
• [25] Dudek B., Kompleksowe modernizacje i odcinkowe przebudowy linii napowietrznych w warunkach techniki prac pod napięciem, Biuletyn PTPiREE "Energia Elektryczna" 2019, nr 12, cz. 1, 2020, nr 1, cz. 2.
• [26] Dudek B., Konieczność weryfikacji odległości sprzętu zmechanizowanego od elektroenergetycznych linii napowietrznych, INPE 2019, nr 236.
• [27] Swanson J., EMFs, A case study in risk management, National Grid 2019.
• [28] Wpływ pola elektromagnetycznego na zdrowie człowieka. Płaszczyzny dialogu, Polskie Towarzystwo Zastosowań Elektromagnetyzmu, Instytut Naukowo-Badawczy ZTUREK, Warszawa 2009.
• [29] Jaworski M., Szuba M., Oddziaływanie linii i stacji elektroenergetycznych na środowisko, "Elektrolnfo" 2017, nr 9.
• [30] ELSAF 2019, Materiały konferencyjne XXII Konferencji naukowo-technicznej "Bezpieczeństwo elektryczne".
• [31] Karpowicz J., Gałęziak J., Podstawy europejskiego systemu ochrony pracowników przed elektromagnetycznymi zagrożeniami bezpieczeństwa i zdrowia oraz wymagania dyrektywy 2013/35/UE, "Bezpieczeństwo Pracy" 2013, nr 9, s. 2-4.
• [32] Gryz K., Karpowicz J., Znaczenie poza pasmowej czułości aparatury pomiarowej przy ocenie narażenia na radio falowe pola elektromagnetyczne w sąsiedztwie linii energetycznych wysokiego napięcia, "Bezpieczeństwo Pracy" 2013, nr 9, s. 6-8.
• [33] Tiikkaja M., Hietanen M., Alanko T., Lindholm H., Możliwości powrotu do pracy w polach elektromagnetycznych po implantacji stymulatora serca, "Bezpieczeństwo Pracy" 2013, nr 9, s. 12-14.
• [34] Karpowicz J., Gryz K., Ekspozycja na pola elektromagnetyczne a funkcjonowanie układu krążenia, "Bezpieczeństwo Pracy" 2013, nr 9, s. 40-46.
• [35] Gierlotka S., Porażenie układu nerwowego człowieka podczes wypadków elektrycznych, Energetyka 2019, nr 9, s. 639-641.
• [36] Greatrex N., Klienheyer M., Nestler F., Timms D., Serce Magleva mogłoby utrzymywać przy życiu pacjentów z problemami kardiologicznymi, "Wiadomości Elektrotechniczne" 2020, nr 2, s. 48-52 (tłum. W. Bobrowski).
• [37] Czapaj-Atłas R., Dudek B., Rozwój dronów i zastosowań wenergetyce, "Energetyka" 2016, nr 1, s. 21-26.
• [38] Karpowicz J., Gryz K.: Ograniczanie ryzyka zawodowego przy źródłach pól elektromagnetycznych (1) - środki ochrony zbiorowej i indywidualnej, Bezpieczeństwo Pracy nr 1, 2009.
• [39] Karpowicz J., Gryz K.: Ograniczanie ryzyka zawodowego przy źródłach pól elektromagnetycznych (2) - wybrane źródła pól i charakterystyka odzieży ochronnej, Bezpieczeństwo Pracy nr 2, 2009.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).