Zasadność budowy tarlisk dla wędrownych ryb łososiowatych w zlewni Iny na tle badań środowiskowych. Część III – pozostałe dopływy Iny

• Autorzy: Tański A. , Bonisławska M. , Brysiewicz A. , Korzelecka-Orkisz A. , Formicki K. , Wesołowski P.

Warianty tytułu

EN

The rationale of building spawning grounds for migratory salmonids in the Ina River catchment based on environmental studies. Part 3. Other tributaries of the InaRriver

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wymagania środowiskowe ryb łososiowatych – łososia (Salmo salar L.) i troci (Salmo trutta m. trutta L.) oraz trudności związane z zabudową hydrotechniczną cieków, w istotny sposób ograniczają możliwość bytowania i przystępowania do rozrodu tych cennych gatunków. W pracy przedstawiono wyniki trzeciej – ostatniej części badań nad przydatnością wód zlewni rzeki Ina do budowy tarlisk dla wędrownych ryb łososiowatych. Badaniami objęto dopływy głównego koryta Iny – rzeki: Wardynka, Stobnica, Reczyca, Mała Ina, Małka i Wiśniówka. Jakość wód tych rzek badano w sezonie letnim i jesienno-zimowym w 11 punktach, w których również mierzono przepływy wody i pobierano próbki z podłoża dna, w celu określenia granulacji jego materiału. Na podstawie zebranych wyników stwierdzono, że istnieją uzasadnione przesłanki budowy sztucznych tarlisk, głównie w Reczycy i Wardynce, gdzie panują odpowiednie warunki środowiskowe do bytowania ryb łososiowatych (dobra jakość wody), jednak ze względu na ograniczoną ilość żwirowo-kamienistego podłoża, ryby po dotarciu do górnych dopływów tych cieków nie będą mogły przystąpić do tarła.

EN

Environmental requirements of salmonids: the Atlantic salmon (Salmo salar L.) and brown trout (Salmo trutta m. trutta L.) combined with the presence of hydraulic structures on water courses significantly reduce the possibility that these valuable fish species will stay and breed in many water courses. The paper presents results of the third and final part of a research into the suitability of waters in the catchment area of the Ina River for building breeding grounds for migratory salmonid fish. The study focused on the following tributaries of the Ina River: the Wardynka, Stobnica, Reczyca, Mała Ina, Małka and Wiśniówka. Water quality in these rivers was studied during summer and the autumn-winter period in 11 sites where flow measurements were conducted, too, and samples of bottom substrate were collected in order to determine its grain size structure. On the basis of obtained results it was concluded that there were justifiable premises for building artificial breeding grounds, mainly in the rivers Reczyca and Wardynka, as they were characterized by suitable environmental conditions for salmonids (good water quality). However, due to limited areas of gravel and rocky bottom, the fish would not be able to breed after arriving at the upper reaches of these water courses.

Słowa kluczowe

PL

badania środowiskowe; jakość wody; tarliska; wędrowne ryby łososiowate

EN

environmental research; migratory salmonids; quality of water; spawning grounds

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 13, z. 4
• Strony: 129--144
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz., il.

Twórcy

autor

Tański A.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Katedra Anatomii, Hydrobiologii i Biotechnologii Rozrodu, ul. Kazimierza Królewicza 4, 71-550 Szczecin; tel. [phone]

autor

Bonisławska M.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Zakład Sozologii Wód

autor

Brysiewicz A.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy w Szczecinie

autor

Korzelecka-Orkisz A.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Katedra Anatomii, Hydrobiologii i Biotechnologii Rozrodu

autor

Formicki K.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Katedra Anatomii, Hydrobiologii i Biotechnologii Rozrodu

autor

Wesołowski P.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy w Szczecinie

Bibliografia

• 1. APHA 1995. Standard methods for examination of water and wastewater. Washington ss. 1200.
• 2. BEARD T. D., CARLINE R. F. 1991. Influence of spawning and other stream habitat features on spatial variability of wild brown trout. Transactions of the American Fisheries Society. Vol. 6. Iss. 120 s. 711–722.
• 3. BRYSIEWICZ A., TAŃSKI A., BONISŁAWSKA M., SZULC J., FORMICKI K., WESOŁOWSKI P. 2012. Zasadność budowy tarlisk dla wędrownych ryb łososiowatych w zlewni Iny na tle badań środowiskowych. Część II – rzeka Krąpiel z dopływami. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 12. Z. 4 (40) s. 59–76.
• 4. GRIEG S. M., SEAR D. A., SMALLMAN D.P., CARLING A. 2005. Impact of clay particles on the cutaneous exchange of oxygen across the chorion of Atlantic salmon eggs. Journal of Fish Biology. Vol. 66 s. 1681–1691.
• 5. JULIEN H.P., BERGERON N.E. 2006. Effect of fine sediment infiltration on Atlantic salmon (Salmo salar) embryo survival. Hydrobiologia. Vol. 563 s. 61–71.
• 6. HALL J.D., BAKER R.O. 1982. Rehabilitating and enhancing stream habitat: 1. Reviewand evaluation. W: Influence of forest and rangeland management on anadromousfish habitat in western North America. Pr. zbior. Red. W.R. Meehan. Portland, OR: U.S. Department of Agriculture, Forest Service Gen.Tech. Rept. PNW-138 ss. 29.
• 7. KESZKA S., RACZYŃSKI M., TAŃSKI A. 2007. Bonitacja zlewni Iny oraz dopływów dolnej Odry i jej estuarium, będących w użytkowaniu rybackim przez okręg PZW w Szczecinie. II etap. Bonitacja głównego koryta Iny i pozostałych dopływów. Szczecin. Zarząd Okręgu PZW. Maszynopis ss. 75.
• 8. LAPOINTE M.F., BERGERON N.E., BERUBE F., POULIOT M.A., JOHNSTON P. 2004. Interactive effects of substrate sand and silt contents, redd-scale hydraulic gradiens and interstitial velocietes on egg to emergence survival of Atlantic salmon (Salmo salar). Canadian Journal of Fishieries and Aquatic Sciencies. Vol. 61. No 12 s. 2271– 2277.
• 9. MACKENZIE C., MORING J.R. 1988. Estimating survival of Atlantic salmon during the intragravel period. North American Journal of Fish Management. Vol. 8. Iss. 1 s. 45–49.
• 10. MCNEIL W.J., AHNELL W.H. 1964. Success of pink salmon spawning relative to size of spawning Bed materials. USFWS Spec. Rpt. Fisheries No. 469.
• 11. NYK J., DOMAGAŁA J. 2008. Sztuczne tarliska dla ryb litofilnych w rzekach Pomorskich. Użytkownik rybacki – nowa rzeczywistość. W: Ocena przekształceń w rybactwie w wyniku konkursów na oddanie w użytkowanie obwodów rybackich. Spała. Wydaw. PZW s. 134–150.
• 12. PN-C-045760-6:1973. Woda i ścieki. Badania zawartości związków azotu. Oznaczanie azotu azotynowego metodą kolorymetryczną z kwasem sulfanilowym i 1-naftyloaminą.
• 13. PN-C-04617-02:1975. Woda i ścieki. Badania zawartości chlorków. Oznaczanie chlorków w wodzie i ściekach metodą argentometrycznego miareczkowania.
• 14. PN-C-04562-01:1975. Woda i ścieki. Badania zawartości magnezu. Oznaczanie magnezu metodą wersenianową.
• 15. PN-C-04542:1977. Woda i ścieki. Oznaczanie przewodności elektrolitycznej właściwej.
• 16. PN-C-04584:1977. Woda i ścieki. Pomiar temperatury.
• 17. PN-C-04551-01:1981. Woda i ścieki. Badania zawartości wapnia. Oznaczanie wapnia powyżej 10 mg•dm–3 metodą wersenianową.
• 18. PN-C-04578-02:1985. Woda i ścieki. Badania zapotrzebowania tlenu i zawartości węgla organicznego. Oznaczanie chemicznego zapotrzebowania tlenu (ChZT) metodą nadmanganianową.
• 19. PN-C-04540-03:1990. Woda i ścieki. Badania pH, kwasowości i zasadowości. Oznaczanie kwasowości i zasadowości mineralnej i ogólnej metodą miareczkowania wobec wskaźników.
• 20. PN-EN 1899-1:2002. Jakość wody. Oznaczanie biochemicznego zapotrzebowania tlenu po n dniach (BZTn). Część 2. Metoda do próbek nierozcieńczonych.
• 21. PN-EN ISO 6878:2004. Jakość wody. Oznaczanie fosforu. Metoda spektrometryczna z molibdenianem amonu.
• 22. PN-EN 872:2005. Jakość wody. Oznaczanie zawiesin. Metoda z zastosowaniem filtracji przez sączki z włókna szklanego.
• 23. PN-ISO 5667-6:2003. Jakość wody. Pobieranie próbek. Część 6. Wytyczne dotyczące pobierania próbek z rzek i strumieni.
• 24. PN-ISO 5813:1997. Jakość wody. Oznaczanie tlenu rozpuszczonego. Metoda jodometryczna.
• 25. PN-ISO 6060:2006. Jakość wody. Oznaczanie chemicznego zapotrzebowania tlenu.
• 26. PN-ISO 7150-1:2002. Jakość wody. Oznaczanie azotu amonowego. Manualna metoda spektrometryczna.
• 27. RADTKE G., DĘBOWSKI P. 2010. Sztuczne tarliska dla ryb łososiowatych – problemy i kontrowersje. Komunikaty Rybackie. Nr 1 (114) s. 22–40.
• 28. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych. Dz. U. 2002 nr 176 poz. 1455.
• 29. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. Dz. U. 2011 nr 257 poz. 1545.
• 30. SCHETT-HAMES D., PLEUS A. 1996. TFW ambient monitoring program literature review and monitoring recommendations for salmonid spawning habitat availability. Washington. Washington State Department of Natural Resources under the Timber, Fish and Wildlife Agreement ss. 32.
• 31. SEMENCHENKO N.N. 1989. Mechanisms of innate population control in sockeye salmon. Journal of Ichthyology. Vol. 28. No. 3 s. 149–157.
• 32. TAŃSKI A., BONISŁAWSKA M., SZULC J., BRYSIEWICZ A., FORMICKI K. 2011. Zasadność budowy tarlisk dla wędrownych ryb łososiowatych w zlewni Iny na tle badań środowiskowych. Cz. I – rzeka Ina. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 11. Z. 3 (35) s. 253–268.
• 33. TAŃSKI A., FORMICKI K., BONISŁAWSKA M., KORZELECKA-ORKISZ A., WINNICKI A. 2008. Możliwości wspomagania naturalnego rozrodu łososia atlantyckiego (Salmo salar L.) i troci wędrownej (Salmo trutta m. trutta L.) w zlewni rzeki Iny. W: Biotechnologia w akwakulturze. Pr. zbior. Red. Z. Zakęś, J. Wolnicki, K. Demska-Zakęś, R. Kamiński, D. Ulikowski. Olsztyn. Wydaw. IRŚ s. 173–180.
• 34. TAŃSKI A., KORZELECKA-ORKISZ A., GZYL M., FORMICKI K., WINNICKI A. 2009. Wpływ struktury żwirowo-kamienistej gniazd na wyniki inkubacji jaj troci (Salmo trutta m. trutta L.). W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb łososiowatych i innych gatunków. Pr. zbior. Red. Z. Zakęś, K. Demska- Zakęś, A. Kowalska, D. Ulikowski. Olsztyn. Wydaw. IRŚ s. 141–148.
• 35. TPRIiG 2010. Działania Towarzystwa Przyjaciół Rzeki Iny i Gowienicy. Sprawozdanie merytoryczne za rok 2011 [online]. [Dostęp 03.03.2012]. Dostępny w Internecie: http://www.tpriig.pl
• 36. TURNPENNY A.W., WILLIAMS R. 1980. Effects of sedimentation on the gravesl of an industrial River system. Journal of Fish Biology. Vol. 17 s. 681–693.
• 37. WIOŚ Szczecin 2011. Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2008–2009. Cz. VI. 2. Rzeki. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Szczecin.
• 38. WIOŚ Szczecin 2013. Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2010–2011. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Szczecin.
• 39. ZZMiUW 2012. Projekt LIFE+. Budowa niebieskiego korytarza ekologicznego wzdłuż doliny rzeki Iny i jej dopływów [online]. [Dostęp 20.05.2013]. Dostępny w Internecie: www.lifeina.zzmiuw. pl