Przedsiębiorca o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym w systemie przygotowań obronnych państwa - aspekty formalno-prawne

• Autorzy: Walczak Jarosław , Ampuła Dariusz

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.9894

Warianty tytułu

EN

Company owners with special economic-defensive meaning in the system of states’s defence preparations - formal and legal aspects

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Artykuł poświęcony jest jednej z najbardziej złożonych aktywności Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie bezpieczeństwa - przygotowaniom obronnym państwa. Przedstawiono je jako całokształt przedsięwzięć rzeczowo finansowych i organizacyjnych realizowanych przez administrację publiczną, a przede wszystkim przedsiębiorców. Nadano im rolę wprost niezbędną do zapewnienia przetrwania i funkcjonowania państwa w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny, w tym wsparcia własnych i sojuszniczych sił zbrojnych. Założono, że to właśnie przedsiębiorcy i gospodarka zajmują pozycję kluczowego elementu bezpieczeństwa społecznego, niezależnie od stanu gotowości obronnej, w którym znajduje się kraj. To sfera ekonomiczna, wspierana administracją, ma do odegrania, właśnie w ramach przygotowań obronnych, najważniejszą rolę w ograniczeniu wrażliwości kraju na środki oddziaływania wrogiego otoczenia. W sposób szczególny potraktowano proces planowania operacyjnego, jako integralną część planowania obronnego czyli procesu o kardynalnym znaczeniu dla skutecznej realizacji zadań obronnych. Zdefiniowano go jako ustalanie czynności dotyczących przygotowania i działania organów administracji publicznej oraz przedsiębiorców w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, ujętych w formie zestawów zadań operacyjnych. Następnie przybliżono problematykę realizacji zadań obronnych przez przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym ze szczególnym uwzględnieniem tych wynikających z Programu Mobilizacji Gospodarki, który są najistotniejsze dla gotowości obronnej państwa. Dokonano przeglądu zadań przedsiębiorców, które muszą udźwignąć w ramach obowiązków na rzecz obronności i narzędzi, które umożliwiają wykonanie tych obowiązków. Założono, iż państwo polskie zadbało o to, żeby obszar ten został zaopatrzony we właściwe rozwiązania prawne i organizacyjne, podjęto próbę ich oceny wybierając niektóre z nich, a następnie poddając je analizie.

EN

The article is dedicated to one of the most complex activities of the Republic of Poland in the field of security - state’s defence preparations. They are presented as all material, financial and organizational projects carried out by the public administration and, above all, by company owners. They were given the role that was directly necessary to ensure the survival and functioning of the state in a situation of security threats and in times of war, including support for their own and allied armed forces. It was assumed that merely the company owners and the economy are in a position of a key element of social security, regardless of conditions of defence readiness represented by the country. It is the economic sphere, supported by the administration, that has the most important role just in preparations of defence, and in limiting the country's sensitivity to the hostile environment. The process of operational planning was treated in a special way as an integral part of defence planning, i.e. a process of fundamental importance for the effective implementation of defence tasks. It was defined as the establishing of activities related to the preparation and operation of public administration bodies and company owners in conditions of external threats to state security and during the war, which are represented in the form of sets of operational tasks. Then, the issues related to the implementation of defence tasks by companies of special economic-defensive meaning were presented together with questions resulting from the Economy Mobilization Program and being the most important for the state's defence readiness. The tasks that companies have to fulfil under their defence obligations and the tools that enable them to do so have been reviewed. It was assumed that the Polish state made sure that this area was provided with appropriate legal and organizational solutions, and an attempt was made to evaluate and analyse some of them.

Słowa kluczowe

PL

obronność; przygotowania obronne państwa; Program Mobilizacji Gospodarki; zadania na rzecz obronności państwa

EN

defence; state’s defence preparations; Economy Mobilization Program; tasks in favour of state’s defence

• Wydawca: Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia
• Czasopismo: Problemy Techniki Uzbrojenia
• Rocznik: 2022
• Tom: R. 51, z. 160
• Strony: 7--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz.

Twórcy

autor

Walczak Jarosław

• Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia, ul. Pr. St. Wyszyńskiego 7, 05-220 Zielonka

• https://orcid.org/0000-0001-9397-6237

autor

Ampuła Dariusz

• Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia, ul. Pr. St. Wyszyńskiego 7, 05-220 Zielonka

• https://orcid.org/0000-0002-9036-9498

Bibliografia

• [1] Gryz J. Bezpieczeństwo państwa. Władza - Polityka - Strategia, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2013.
• [2] Wojnarowska - Szpucha S., Wojnarowski J. System - podsystem obronny państwa i świadczenia na jego rzecz, AON, Warszawa 2014.
• [3] Decyzja nr 29/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 marca 2021 roku w sprawie wprowadzenia do użytku „Wytycznych do planowania operacyjnego i przygotowania przedsiębiorców do funkcjonowania w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, a także w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia ludzkiego oraz realizacji zadań wynikających z Programu Mobilizacji Gospodarki” (Dz. Urz. Min. Obr. Nar. z 2021 r. poz. 36).
• [4] Decyzja nr 85/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 2021 roku zmieniająca decyzję w sprawie wprowadzenia do użytku „Metodyki naliczania kosztów utrzymywania przez przedsiębiorców mocy produkcyjnych lub remontowych niezbędnych do realizacji zadań wynikających z programu mobilizacji gospodarki, a także udzielania, rozliczania i kontroli wydatkowania przeznaczonej na ten cel dotacji celowej”, (Dz. Urz. Min. Obr. Nar. z 2021 r., poz. 144).
• [5] Decyzja nr 160/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 7 grudnia 2018 roku w sprawie wprowadzenia do użytku „Metodyki naliczania kosztów utrzymywania przez przedsiębiorców mocy produkcyjnych lub remontowych niezbędnych do realizacji zadań wynikających z programu mobilizacji gospodarki, a także udzielania, rozliczania i kontroli wykorzystania przeznaczonej na ten cel dotacji celowej”, (Dz. Urz. Min. Obr. Nar. z 2018 r., poz. 185).
• [6] Decyzja nr 185/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 23 grudnia 2021 roku zmieniająca decyzję w sprawie wprowadzenia do użytku „Metodyki naliczania kosztów utrzymywania przez przedsiębiorców mocy produkcyjnych lub remontowych niezbędnych do realizacji zadań wynikających z programu mobilizacji gospodarki, a także udzielania, rozliczania i kontroli wykorzystania przeznaczonej na ten cel dotacji celowej”, (Dz. Urz. Min. Obr. Nar. z 2021 r. poz. 268).
• [7] Decyzja nr 187/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 23 grudnia 2021 roku zmieniająca decyzję w sprawie wprowadzenia do użytku „Wytycznych do planowania operacyjnego i przygotowania przedsiębiorców do funkcjonowania w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, a także w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia ludzkiego oraz realizacji zadań wynikających z Programu Mobilizacji Gospodarki” (Dz. Urz. Min. Obr. Nar. z 2021 r. poz. 270).
• [8] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 2003 roku w sprawie obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa oraz ich szczególnej ochrony, (Dz. U. z 2003 r. poz. 1090).
• [9] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 2004 roku w sprawie kontroli wykonywania zadań obronnych, (Dz. U. z 2004 r. poz. 151 z późn. zm.).
• [10] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 2004 roku w sprawie szkolenia obronnego, (Dz. U. z 2004 r. poz. 150).
• [11] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 roku w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego, (Dz. U. z 2004 r. poz. 1599).
• [12] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku w sprawie gotowości obronnej państwa, (Dz. U. z 2004 r. Nr 219 poz. 2218).
• [13] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2015 roku w sprawie wykazu przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo - obronnym, (Dz. U. z 2015 r. poz. 1871 z późn. zm.).
• [14] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2021 roku w sprawie szkolenia obronnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 2259).
• [15] Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 z późn. zm.), art. 4 ust. 8, art. 25 ust. 3.
• [16] Ustawa z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolistej Polskiej, (Dz. U. z 2012 r. poz. 461 z późn. zm.).
• [17] Ustawa z dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców, (Dz. U. z 2001 Nr 122 poz. 1320 z późn. zm.), art. 2, 3, 5 i 7.
• [18] Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. 2009 nr 157 poz. 1240 z późn. zm.).

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).