The apparent displacement method as a tool in leveling data processing applied for validated determination of ground deformation

• Autorzy: Szczerbowski Zbigniew , Gawałkiewicz Rafał

Identyfikatory

DOI

10.4467/21995923GP.20.009.13074

Warianty tytułu

PL

Metoda przemieszczeń pozornych jako narzędzie w przetwarzaniu danych niwelacyjnych dla wiarygodnego wyznaczania deformacji powierzchni terenu

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Area of Inowrocław town is considered as tectonically active due to halotectonic movement of salt dipair situated there. The geodetic surveys carried out for the determination of terrain surface deformations over the years revealed characteristics of the movement. The evaluated vertical displacements based on measurements of benchmarks show different characteristics, depending on distant points assumed as reference benchmarks. This raises problems in analysis, interpretation of the results and decision makings in master planning. The authors demonstrate a method of adjustment calculations that minimize the inconsistencies between previously elaborated heights and inconsistencies of points considered as stabile benchmarks. Thanks to the new approach the point considered as reference were recognized as unstable. And for the others more consistent values of the displacements were obtained: several benchmarks demonstrated higher difference of displacement values in compare to the initial approach in adjustments ranging in the interval of –9 mm – +3 mm.

PL

Obszar Inowrocławia uznawany jest za aktywny tektonicznie ze względu na halotektoniczny ruch znajdującego się tam wysadu solnego. Badania geodezyjne przeprowadzone w celu określenia powierzchni terenu na przestrzeni lat ujawniły charakterystykę tego ruchu. Oszacowane przemieszczenia pionowe na podstawie pomiarów niwelacyjnych sieci reperów wykazują różne charakterystyki w zależności od rodzaju przyjętych nawiązań dalekich punktów. Rodzi to problemy w analizie, interpretacji wyników i podejmowaniu decyzji w planowaniu głównym. Dlatego autorzy przedstawiają metodę wyrównania, która minimalizuje niespójności pomiędzy wcześniej opracowanymi wysokościami oraz niespójności punktów wcześniej uznanych za punkty nawiązania. Dzięki nowej metodzie punkty przyjęte wcześniej jako punkty nawiązania okazały się niestabilne. Natomiast dla innych reperów uzyskano bardziej spójne wartości przemieszczeń: kilka reperów wykazało większą różnicę w wartościach przemieszczeń w stosunku do pierwotnego podejścia o wartościach w przedziale –9 mm – +3 mm.

Słowa kluczowe

EN

precise leveling; vertical displacements; data adjustments; apparent displacement method

PL

niwelacja precyzyjna; przemieszczenia pionowe; wyrównanie danych; metoda przemieszczeń pozornych

• Wydawca: Polska Akademia Umiejętności
• Czasopismo: Geoinformatica Polonica
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 19
• Strony: 95--105
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szczerbowski Zbigniew

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering, Krakow, Poland

autor

Gawałkiewicz Rafał

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering, Krakow, Poland

Bibliografia

• 1. Budryk W. 1993. Zapadliska na terenie miasta Inowrocławia, Przegląd Górniczo-Hutniczy Nr 8.
• 2. Bryś H., Przewłocki S. 1998. Geodezyjne metody pomiarów przemieszczeń budowli. Wydawnictwo PWN. Warszawa.
• 3. Bujakowski W. 1986. Kartograficzne opracowanie północnej części wysadu solnego Inowrocławia. Kwartalnik ZN AGH, nr 10.
• 4. Han J.Y., Hwang, C., Chou, J.Y., Hung, W.C. 2014. Time-Variant Adjustment for a Level Network. Journal of Surveying Engineering. 140, pp. 04014004_1- 04014004_7.
• 5. Kortas G. 1996. Całokształt wpływów działalności górniczej dla ustalenia stref zagospodarowania miasta Inowrocławia. Kraków. Materiały niepublikowane. Archiwum IKS „Solino”.
• 6. Malarski R. 2016. A concept for the examination of reference points stability in horizontal control networks. Reports on Geodesy and Geoinformatics 101 (1), pp. 60–69.
• 7. Poborska-Młynarska K. 1984. Naturalna degradacja wysadu solnego w Inowrocławiu. Kwartalnik Geologiczny, t. 28, nr 2.
• 8. Poborski J. 1957. Wykształcenie czapy gipsowej i rozwój zjawisk krasowych na wysadzie solnym w Inowrocławiu. Archiwum Górnictwa, t. II, z. 4.
• 9. Prószyński W., Kwaśniak M., 2006. Podstawy geodezyjnego wyznaczania przemieszczeń. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa.
• 10. Szczerbowski Z. 2004. Preliminary results of geodetic measurements in the Inowrocław salt dome area, central Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae. Krakow, pp. 319–324.
• 11. Szczerbowski Z. 2005. Initial Interpretation of Post-mining Movements of the Surface in the Area of Inowrocław. Archives of Mining Sciences, Vol. 50, Issue 2, pp. 235–249.
• 12. Szczerbowski Z. 2007. The evaluation of salt dome vertical movements in Inowrocław detected by classical precise levelling and GPS surveying techniques. Acta Geodynam. Geomat., 4, 4 (148), pp. 1–10.
• 13. Szczerbowski Z. 2010. The use of land information system in geomorphostructural analysis on the example of Inowrocław. Acta Geodynamica et Geomaterialia, Vol. 7, No. 2 (158), pp. 153–166.
• 14. Szczerbowski Z., Gawałkiewicz R. 2005. Użyteczność geodezyjnych pomiarów w diagnostyce zabytkowych obiektów na przykładzie kościoła w Inowrocławiu. Przegląd Budowlany: miesięcznik Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa. 2, pp. 22–28.
• 15. Szczerbowski Z., Gawałkiewicz R. 2020. Współczesne ruchy wysadu solnego Inowrocławia w świetle badań geodezyjnych. Przegląd Geologiczny. 3.
• 16. Szpetkowski S. 1959. Ekspertyza dla żupy solnej w Inowrocławiu dotycząca analizy wyników prac pomiarowych wykonanych w związku z głębieniem szybu Solno II, Kraków, Materiały niepublikowane. Archiwum IKS „Solino”.
• 17. Tarczyński R. 1984. Analiza dotychczasowych wpływów eksploatacji na górotwór i powierzchnię na podstawie obserwacji geodezyjnych i przebiegu eksploatacji. Kraków. Materiały niepublikowane. Archiwum IKS „Solino”.
• 18. Wolski B., Granek G. 2020. Functionality and reliability of horizontal control net (Poland), Open Geosciences; T. 12/1, pp. 668–677.
• 19. Wolski B., Toś C. 2017. A Probabilistic Model of Assessment of Level Network Functionality. Geomatics and Evironmental Engineering, Vol. 11/2, pp. 73–83.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).