Analiza przyczyn degradacji walorów obszaru chronionego na przykładzie Lednickiego Parku Krajobrazowego

• Autorzy: Chojnacka Maria

Warianty tytułu

EN

An analysis of causes for the degradation of value of a protected area based on the Lednica Landscape Park

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Parki krajobrazowe tworzy się na obszarach o charakterystycznych dla regionu walorach przyrodniczych, historycznych i kulturowych, w celu ich ochrony, udostępnienia i upowszechnienia. Park pozbawiany tych wartości powoli traci sens istnienia. Starzenie się i stopniowe zamieranie roślinnych składników krajobrazu jest zjawiskiem naturalnym; także powolne przemiany historycznej zabudowy wsi są nieuniknione. Przyspieszanie i potęgowanie tych procesów wywołane błędnymi decyzjami ludzi może powodować w krajobrazie olbrzymie straty, a krajobraz chroniony pozbawić nieodwracalnie charakterystycznych wartości, dla zabezpieczenia których objęto go ochroną. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie obserwowanej w ciągu ostatnich 15 lat stopniowej degradacji walorów Lednickiego Parku Krajobrazowego i próba analizy przyczyn tego zjawiska. Artykuł opracowano w oparciu o literaturę i materiały niepublikowane, a w szczególności o badania terenowe autorki poprzedzające dwa kolejne wydania przewodnika po Lednickim Parku Krajobrazowym. Wykorzystano także szczegółowe inwentaryzacje i analizę historyczną 15 wybranych założeń zieleni1 Parku, artykuły i doniesieniaukazujące się w gazetce Parku ‐ „Lednica” a także protokoły posiedzeń Rady Społeczno ‐ Naukowej Parku.

EN

The area located east of Poznań on Lake Lednica, known for fortified towns with history dating back to the early Middle Ages, is frequently called the cradle of the Polish state. The so‐called Piast Route runs there linking places which have played a significant role in the earliest history of Poland. However, well‐visible fortified embankments constitute only a small part of rich archeological resources in that area. Most valuable sites are hidden below ground. For their protection the Lednica Landscape Park was established in 1988 at the initiative of scientists – organizers of the Piast Route. It was to protect not only archeological monuments, but also the characteristic, little transformed postglacial landscape, in which successive generations of inhabitants of two primary nationalities: Poles and Germans, left accumulated remnants of their presence in the form of farm, manor and home farm buildings, churches, cemeteries, roads linking them and accompanying green areas. The Park, operating for more than 20 years now, does not have a protection plan – a legal act required by the regulations and necessary for appropriate resource management of the protected area. For more than a decade this fact contributed to an initially slow and hardly visible, but gradually increasing degradation of the value of this protected area. The region, for centuries under intensive agricultural use and deforested, has been losing valuable elements of the open space such as roadside avenues, single impressive trees – also monument trees, tree plantings in cemeteries, stands of manor parks. In prosperous family farms the old buildings have been replaced with new ones of unified form. Old buildings, characteristic for the region, are demolished together with accompanying fences. Progress is manifested not only in the construction of a sewage treatment plant, initiated by the local government, improving the sanitary condition of lakes, but also placing concrete block pavements and covering old cobbled roads with asphalt. When realizing these projects communes use EU funds.

Słowa kluczowe

PL

obszary chronione; Lednicki Park Krajobrazowy; degradacja walorów krajobrazowych

EN

protected areas; Lednice Landscape Park; degradation of landscape values

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 10
• Strony: 302--309
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., fot.

Twórcy

autor

Chojnacka Maria

• Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego, Katedra Terenów Zieleni, Poznań, Polska

Bibliografia

• Chojnacka M. 1998: Pomniki przyrody w Lednickim Parku Krajobrazowym. [w:] Studia Lednickie. Red. Kurnatowska Z. Tom V, str. 371‐374.
• Chojnacka M. 2004: Stan zachowania i uwarunkowania rewaloryzacji wybranych historycznych założeń zieleni w Lednickim Parku Krajobrazowym. Praca doktorska. Maszynopis w archiwum Katedry Terenów Zieleni Akademii Rolniczej w Poznaniu.
• Chojnacka M., Raszka B. 2007: Lednicki Park Krajobrazowy. Wyd. II. WBPiCAK. Poznań.
• Kaszubkiewicz A. 1991: Lednicki Park Krajobrazowy. [w:] Studia Lednickie. Red. Kurnatowska Z. Tom II, str. 373‐380.
• Tobolski K. 1996: Stan poznania Lednickiego Parku Krajobrazowego i proponowane formy ochrony przyrody. [w:] Studia Lednickie. Red. Kurnatowska Z. Tom IV, str. 47‐57.
• Tobolski K. 2001: Ocena konfliktów w funkcjonowaniu wybranych parków krajobrazowych. [w:] Ochrona parków krajobrazowych a działalność gospodarcza (red.): L. Ryszkowski, S. Bałazy, str. 67‐81.
• Dokumenty, druki ulotne: Protokoły posiedzeń Rady Naukowej Lednickiego Parku Krajobrazowego w Archiwum Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy; Lednica 1993 – 2002, gazetka Lednickiego Parku Krajobrazowego.