Wpływ biokomponentu otrzymanego w wariancie co-processing na właściwości oleju napędowego

• Autorzy: Lubowicz J.

Warianty tytułu

EN

Impact of bio-component obtained by the „co-processing" on properties of diesel fuel

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu przedstawiono w sposób kompleksowy zagadnienia związane z wytwarzaniem biokomponentu w procesie hydrokonwersji mieszaniny oleju rzepakowego i frakcji naftowej oraz jego zastosowaniem jako komponentu paliwowego lub finalnego paliwa silnikowego. Nowością w tej pracy jest uwzględnienie w badaniach szerokiego obszaru zagadnień, w tym zwłaszcza wpływu biokomponentu na trzy podstawowe gatunki olejów napędowych dostępnych na rynku krajowym. Również nowatorski charakter mają badania procesu starzenia biokomponentu. W badaniach wzięto pod uwagę rolę dodatków uszlachetniających, ze szczególnym uwzględnieniem – ze względu na charakter chemiczny biokomponentu – właściwości niskotemperaturowych produktu. Celem pracy było wykazanie, że proces hydrokonwersji oleju rzepakowego w wariancie co-processingu może zostać zaimplementowany w warunkach krajowego przemysłu rafineryjnego, przy zastosowaniu istniejącej infrastruktury technicznej. Stąd też oprócz szerokiego zakresu wpływu parametrów procesu hydrokonwersji na właściwości produktu skoncentrowano się także na warunkach procesowych (ciśnienie, temperatura, katalizatory) typowych dla istniejących instalacji służących do hydroodsiarczania komponentów oleju napędowego. W warunkach procesowych typowych dla przemysłowych niskociśnieniowych instalacji hydroodsiarczania komponentów oleju napędowego całkowitą konwersję oleju rzepakowego (OR) w mieszaninie z frakcją nafty otrzymano, stosując katalizatory NiMo/Al2O3. Katalizatory typu CoMo/Al2O3 okazały się nieefektywne. Katalizator NiMo-1 zapewnia całkowitą konwersję oleju rzepakowego w temperaturach niższych niż katalizator NiMo-2. Założony poziom hydrokonwersji oleju rzepakowego (zawartość OR max. 10 mg/kg, liczba jodowa max. 0,11 g J/100 g) na katalizatorze NiMo-1 dla surowca zawierającego 10% (V/V) OR i 90 (V/V) frakcji nafty uzyskano przy następujących parametrach: 300°C, 3,2 MPa, 3 h–1, 150 Nm3/m3. W przypadku surowca zawierającego 20% (V/V) OR i 80% (V/V) frakcji nafty konieczne było zwiększenie stosunku H2/surowiec do 250 Nm3/m3. Podniesienie temperatury procesu hydrokonwersji (3,2 MPa) surowca zawierającego 20% (V/V) OR i 80% (V/V) frakcji nafty z 300°C do 320°C spowodowało znaczne zwiększenie udziału reakcji dekarboksylacji: z 48% do 61%. Istotne zmniejszenie udziału tej reakcji (z 55% do 16%) można było uzyskać w wyniku zwiększenia ciśnienia z 3,2 MPa do 9,0 MPa (310°C). Badania wykazały, że w zakresie podatności na działanie dodatków uszlachetniających, stabilności w czasie przechowywania, podatności na skażenie oraz kompatybilności z olejami silnikowymi (syntetyczny, półsyntetyczny i mineralny) produkt hydrokonwersji mieszaniny oleju rzepakowego i frakcji A-3 oraz wytworzone z jego udziałem paliwo charakteryzują się porównywalnymi właściwościami co rafineryjny olej napędowy (bez FAME). Produkty te nie są jednak podatne na depresowanie, przy zastosowaniu dodatków depresujących wykorzystywanych obecnie w przemyśle rafineryjnym. Poddanie procesowi hydroizomeryzacji produktu powstałego w wyniku hydrokonwersji surowca zawierającego 20% (V/V) oleju rzepakowego i 80% (V/V) frakcji A-3 powoduje znaczącą poprawę właściwości niskotemperaturowych, co rozszerza zakres jego stosowania. W zależności od temperatury i ciśnienia procesu hydroizomeryzacji można uzyskać komponent oleju napędowego o temperaturze mętnienia –13°C, który jest podatny na proces depresowania (310°C, 4,0 MPa, 1,0 h–1, 200 Nm3/m3), lub komponent o bardzo dobrych właściwościach niskotemperaturowych (320°C, 6,0 MPa, 1,0 h–1, 200 Nm3/m3) charakteryzujący się temperaturą mętnienia –23°C, który nie wymaga stosowania depresatorów. Wytworzony w obu przypadkach komponent może być z powodzeniem użyty do wytwarzania olejów napędowych przeznaczonych do eksploatacji w sezonie zimowym. Biokomponent uzyskany w wyniku hydrokonwersji oleju rzepakowego i frakcji naftowej może stanowić alternatywę dla biokomponentu (FAME) stosowanego obecnie. Zastąpienie FAME biokomponentem uzyskanym w wyniku katalitycznej hydrokonwersji olejów roślinnych, charakteryzującym się wysoką liczbą cetanową i dobrą stabilnością oksydacyjną, powinno spowodować wzrost jakości handlowych olejów napędowych stosowanych do zasilania silników o zapłonie samoczynnym. Produkt hydroizomeryzacji (320°C, 6,0 MPa, 1,0 h–1, 200 Nm3/m3) biokomponentu otrzymanego w wariancie co-processing z surowca zawierającego 20% (V/V) OR i 80% (V/V) frakcji A-3 spełnia wszystkie wymagania jakościowe dla oleju napędowego „o polepszonych właściwościach niskotemperaturowych", które są określone w normie PN-EN 590:2013-12 (klasa 2 klimat arktyczny). Produkt ten może być zastosowany jako samodzielne paliwo do pojazdów wyposażonych w silniki Diesla, można go również wykorzystać jako komponent do wytwarzania oleju napędowego gatunku F. Uzyskuje się zatem możliwość dywersyfikacji sposobów wytwarzania olejów napędowych zgodnych z wymaganiami normy EN-590:2013-12.14 Wpływ biokomponentu otrzymanego w wariancie co-processing na właściwości oleju napędowego gatunku F. Uzyskuje się zatem możliwość dywersyfikacji sposobów wytwarzania olejów napędowych zgodnych z wymaganiami normy EN-590:2013-12.

EN

The presented work includes topics in a comprehensive manner on all aspects relating to both the production of bio-components in the process of hydro-conversion of a mixture of rapeseed oil and naphtha, and the application of the product obtained in the form of the final component or motor fuel. The novelty of this work is to include in the study, a broad area of issues, including especially the impact of bio-components on the three main grades of diesel fuels available on the domestic market. Also, the study of the aging process of bio-components possesses an innovative character. The study considered the role of additives with special emphasis on the low-temperature properties of the product, due to the chemical nature of the bio-component as well. The aim of the study was to show that rapeseed oil hydro-conversion process, in the co-processing variant can be implemented in the domestic refinery industry, using the existing technical infrastructure. Hence, in addition to the wide range impact of the hydro-conversion process parameters on product characteristics, focus was also placed on the process conditions (pressure, temperature, catalysts), typical for existing installations for hydro-desulfurization of diesel oil components. The scope of the research included: 1) Selection of a catalyst for the hydro-conversion process of rapeseed oil and hydrocarbon fraction mixture (naphtha fraction). 2) Determination of the effect of process parameters on the product properties and chemical composition originating from the hydro-conversion of raw materials containing rapeseed oil. 3) Vulnerability assessment of hydro-treating products on additives (foaming tendency, anti-corrosion properties, lubricity, susceptibility to microbial contamination). 4) The evaluation of the stability, low temperature characteristics and the susceptibility to depressants on hydro-conversion crude products containing rapeseed oil. 5) Determination of the effect of the hydro-isomerization process on the low temperature properties of hydro-conversed crude products containing rapeseed oil. 6) Compatibility testing of hydro-conversed crude products containing rapeseed oil with different classes of engine oils. 7) The possibility assessment of the co-processed products application, containing rapeseed oil as a component of diesel fuel or as a final fuel. In conditions typical for industrial low-pressure hydrodesulphurization process of diesel fuel components, the total conversion of rapeseed oil (OR) in a mixture of petroleum fractions was obtained using the NiMo/Al2O3 catalyst. The catalysts CoMo/Al2O3 proved to be ineffective. The catalyst NiMo-1 ensures complete conversion of rapeseed oil at lower temperatures rather than the NiMo-2 catalyst. The chosen hydro-conversion level of rapeseed oil (OR content max. 10 mg/kg, iodine value max. 0,11 gJ/100g) on the NiMo-1 catalyst, for crude containing 10% (V/V) OR, was obtained for the following parameters: 300°C, 3,2 MPa, 3 h–1, 150 Nm3/m3. In the case of crude containing 20% (V/V) OR it was necessary to increase the ratio of H2/crude to 250 Nm3/m3. The temperature increase of the hydro-conversion process (3,2 MPa), of crude containing 20% (V/V) OR 300 to 320°C resulted in a significant increase from 48 to 61% of decarboxylation reactions contribution. A significant reduction of the mentioned reactions (from 55 to 16%) could be obtained by the pressure increase from 3.2 MPa to 9.0 MPa (310°C). Studies have shown, that regarding the impact of additives, on storage stability, susceptibility to contamination and compatibility with engine oils (synthetic, semi-synthetic and mineral), the product of hydro-conversion of a mixture of rapeseed oil and the fraction A-3 and prepared fuel with its participation, is characterized by comparable properties as refinery diesel oil (without FAME). These products are not susceptible to depressant additives, currently used by the refining industry. Subjecting the product resulting from the hydro-conversion of crude, containing 20% (V/V) of rapeseed oil, to the hydro-isomerization process, results in significant improvement of low temperature properties, which expands the scope of its application. Depending on the temperature and pressure of the hydro-isomerization processes, a diesel fuel component can be obtained, with a cloud point of –13°C, which is susceptible to the depressants application (310°C, 4,0 MPa, 1.0 h–1, 200 Nm3/m3) or a component with very good low-temperature properties (320°C, 6,0 MPa, 1.0 h–1, 200 Nm3/m3), characterized by a cloud point temperature of –23°C, which does not require the application of depressants. The component produced in both cases, can be successfully applied in the production of winter diesel fuel. Bio-component obtained by the hydro-conversion of rapeseed oil and naphtha may be an alternative to the currently used bio-components (FAME). Replacement of FAME with a bio-component obtained from catalytic hydro-conversion of vegetable oils, characterized by a high cetane number and good oxidation stability, should increase the quality of com¬mercial gas oil. The product of hydro-isomerization (320°C and 6,0 MPa, 1,0–1, 200 Nm3/m3) of the resulting bio-component in the variant of "co-processing" from crude containing 20% (V/V) OR meets all the quality requirements for diesel oil "with improved low-temperature properties", that are specified in PN-EN 590: 2013-12 (class 2 arctic climate). This product can be used as a standalone fuel for vehicles equipped with diesel engines, it can also be used as a component for the production of grade F diesel. Therefore the possibility of methods diversification for diesel fuels production, compliant with the requirements of EN-590: 2013 12 is achieved.

Słowa kluczowe

PL

biokomponent; olej napędowy; co-processing

EN

biocomponent; diesel fuel; co-processing

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 208
• Strony: 1--172
• Opis fizyczny: Bibliogr. 132 poz., tab.

Twórcy

autor

Lubowicz J.

• Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• [1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (dyrektywa RED).
• [2] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/30/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniająca dyrektywę 98/70/WE odnoszącą się do specyfikacji benzyny i olejów napędowych oraz wprowadzającą mechanizm monitorowania i ograniczania emisji gazów cieplarnianych oraz zmieniającą dyrektywę Rady 1999/32/WE odnoszącą się do specyfikacji paliw wykorzystywanych przez statki żeglugi śródlądowej oraz uchylająca dyrektywę 93/12/EWG (dyrektywa FQD).
• [3] Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz. U. z 2006 r. Nr 169, poz. 1199).
• [4] Ustawa z dnia 21 marca 2014 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 457).
• [5] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie wymagań jakościowych dla biopaliw ciekłych (Dz. U. z 2009 r. Nr 18, poz. 98).
• [6] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 grudnia 2010 r. w sprawie wymagań jakościowych dla biokomponentów, metod badań jakości biokomponentów oraz sposobu pobierania próbek biokomponentów (Dz. U. z 2010 r. Nr 249, poz. 1668).
• [7] Banerjee A., Sharma R., Chisti Y., Banerjee U. C.: Botryococcus braunii: A renewable source of hydrocarbons and other chemicals. Crit. Rev. Biotechnol. 2002, vol. 22, s. 245-279.
• [8] Melis A.: Green alga hydrogen production: progress, challenges and properties. Int. J. Hydrogen Energy 2002, vol. 27, s. 1217-1228.
• [9] Lorenz R. T., Cysewski G. R.: Commercial potential for Haematococcus microalga as a natural source of astaxantin. Trends Biotechnol. 2003, vol. 18, s. 160-167.
• [10] Gray K. A., Zhao L., Emptage M.: Bioethanol. Current Opinion in Chemical Biology 2006, vol. 10, s. 141-146.
• [11] Roessler P. G., Brown L. M., Dunahay T. G., Heacox D. A., Jarvis E. E., Schneider J. C.: Genetic - Engineering approaches for enhanced production of biodiesel fuel from microalgae. ACS Symp. Ser. 1994, vol. 566, s. 255-270.
• [12] Nagle N., Lemke P.: Production of methyl ester fuel from microalgae. Appl Biochem Biotechnol 2008, vol. 24-25, s. 355-361.
• [13] Li Y., Horsman M., Wu N., Lan C. Q., Dubios-Calero N.: Biofuels from microalgae. Biotech Prog 2008, vol. 24, no. 4, s. 815-820.
• [14] Amin S.: Review on biofuel oil and gas production process from microalgae. Energy Conversion and Management 2009, vol. 50, s. 1834-1840.
• [15] Dragone G., Fernandes B., Vicente A. A., Teixeira J. A.: Third generation biofuels from microalgae. [W:] Mendez-Vilas A. (ed.): Current research, technology and education topics in applied microbiology and microbial biotechnology. Vol. 2, 2010, s. 1355-1366, ISBN (13): 978-84-614-6195-0.
• [16] Nigam P. S., Singh A.: Production of liquid biofuels from renewable resources. Progress in Energy and Combustion Science 2011, vol. 37, no. 1, s. 52-68, DOI: 10.1016/j.pecs.2010.01.003.
• [l7] Wang B., Li Y., Wu N., Lan C.: CO2 bio-mitigation using microalgae. Applied Microbiology and Biotechnology 2008, vol. 79, no. 5, s. 707-718.
• [18] Spolaore P., Joannis-Cassan C., Duran E., Isambert A.: Commercial applications of microalgae. J. Biosci. Bioeng. 2006, vol. 101, s. 87-96.
• [19] Pena N.: Biofuels for Transportation: A Climate Perspective, Pew Center on Global Climate Change, 2009, s. 7.
• [20] Pena N., Sheehan J.: Biofuels for transportation. CDM Investment Newsletter 2007, no. 3.
• [21] Aakko-Saksa P. et al.: Biogasoline options for conventional spark-ignition cars. VTT Working Papers 187, 2011.
• [22] Aakko-Saksa P., Rantanen-Kolehmainen L., Koponen P., Engman A., Kihlman J.: Biogasoline options - Possibilities for achieving high bio-share and compatibility with conventional cars. SAE International Journal of Fuels and Lubricants 2011, vol. 4, s. 298-317.
• [23] Leja K., Lewandowicz G., Grajek W.: Produkcja bioetanolu z surowców celulozowych. Biotechnologia 2009, nr 4, s. 88-101.
• [24] Sun Y., Cheng J.: Hydrolysis of lignocellulosic materials for ethanol production: a review. Bioresource Technology 2002, vol. 83, no. 1, s. 1-11.
• [25] Malherbe S., Cloete T. E.: Lignocellulose biodegradation: fundamentals and applications. Reviews in Environmental Science & Biotechnology 2002, vol. 1, s. 105-114.
• [26] Gnansounou E., Dauriat A.: Ethanol fuel from biomass: A review. Journal of Scientific & Industrial Research 2005, vol. 64, s. 809-821.
• [27] U.S. Cellulosic Ethanol Plants, http://www.grainnet.com/pdf/cellulosemap.pdf, dostęp: 07.04.2016.
• [28] Four Commercial Scale Cellulosic Ethanol Biorefineries to Enter Production This Year. 2014, http://www.fuelsamerica.org/blog/entry/four-commercial-scale-cellulosic-ethanol-biorefineries-to-enter-production, dostęp: 07.04.2016.
• [29] Kamiński W., Tomczak E., Górak A.: Biobutanol - Metody wytwarzania i oczyszczania. Proceedings of ECOpole 2010, vol. 4, no. 2, s. 409-411.
• [30] Durre P.: Fermentative butanol production bulk chemical and biofuel. Ann. N. Y. Acad. Sci. 2008, vol. 1125, s. 353-362.
• [31] International Energy Agency - Advanced Motor Fuels (IEA-AMF): Bio-hydrocarbons for gasoline. http://www.iea-amŁorg/content/fuel_information/biosynthetic_gasoline#references, dostęp: 07.04.2016.
• [32] Viswanadham N., Saxena S. K., Kumar J., Sreenivasulu P., Nandan D.: Catalytic performance of nano crystalline H-ZSM-5 in ethanol to gasoline, (ETG) reaction. Fuel 2012, vol. 95, s. 298-304.
• [33] Gallo J. M. R., Buenob J. M. C, Schuchardt U.: Catalytic transformations of ethanol for biorefineries. Journal of the Brazilian Chemical Soc. 2014, vol. 25, no. 12, s. 2229-2243.
• [34] Virent Inc.: Bioforming. http://www.virent.com/technology/bioforming/, dostęp: 07.04.2016.
• [35] Blommel P., Cortright R.: Production of conventional liquid fuels from sugars. Virent's White Paper, 2008.
• [36] Fogassy G., Thegarid N., Toussaint G., van Veen A. C., Schuurman Y., Mirodatos C.: Biomass derived feedstock co-processing with vacuum gas oil for second-generation fuel production in FCC units. Applied Catalysis B: Environmenta12010, vol. 7, s. 476-485.
• [37] Fogassy G., Thegarid N., Toussaint G., Schuurman Y., Mirodatos C.: From biomass to bio-gasoline by FCC co-processing: effect of feed composition and catalyst structure on product quality. Energy & Environmental Science 2011, vol. 12, s. 5068-5076, DOI:10.1039/C 1 EE02012A.
• [38] ASTM D7566 14a - Standard Specification for Aviation Turbine Fuel Containing Synthesized Hydrocarbons.
• [39] Kinder J. D., Rahmes T., Henry T. M., Sustainable Bio-Derived Synthetic Paraffinic kerosene (Bio-SPK) Jet Fuel Flights and Engine Tests Program Results. 9th AIAA Aviation Technology, Integration, and Operations Conference (ATIO), 2009, http://enu.kz/repository/2009/AIAA-2009-7002.pdf, dostęp: 07.04.2016.
• [40] Kinder J. D., Rahmes T.: Evaluation of bio-derived synthetic paraffinic kerosenes (Bio-SPK). Sustainable Biofuels Research & Technology Program, 2009, http://www.safug.org/assets/docs/biofuel-testing-summary.pdf, dostęp: 07.04.2016.
• [41] Malina R.: HEFA and F-T jet fuel cost analyses. Sustainable Alternative Fuels Cost Workshop (MIT), 27 November 2012.
• [42] Pearlson M., Wollersheim Ch., Hileman J. I.: A Techno-Economic Review of Hydro-processed Renewable Esters and Fatty Acids for Jet Fuel. Biofuels, Bioproducts & Biorefining 2013, vol. 7, no. 1, s. 89-96.
• [43] Hamelinck C., Cuijpers M., Spoettle M., van den Bos A.: Biofuels for aviation. ECO-FYS, May 2013, http://www.ecofys.com/files/files/ecofys-2013-biofuels-for-aviation. pdf, dostęp: 07.04.2016.
• [44] Woodger J.: Refining Biological Feed-Stocks in Petroleum Refineries. New Biofuels Symposium, 6-7 May 2008, Berlin, http://www.fnr-server.de/cros35/fileadmin/allgemein/pdf/veranstaltungen/NeueBiokraftstoffe/6_UOP.pdf, dostęp: 07.04.2016.
• [45] Malinowski A., Czarnocka J., Biernat K.: An analysis of physico-chemical properties of the next generation biofuels and their correlation with the requirements of Diesel engine. [W:] Zhen Fang (ed.): Biodiesel - Feedstocks, Production and Applications. Chapter 16, 2012, ISBN: 978-953-51-0910-5.
• [46] Trippe F., Frohling M., Schultmann F., Stahl R., Henrich E.: Techno-economic assessment of gasification as a process step within biomass-to-liquid (BtL) fuel and chemicals production. Fuel Processing Technology 2011, vol. 92, no. 11, s. 2169-2184, DOI: 10.1016/j.fuproc.2011.06.026.
• [47] Dahmen N., Henrich E., Kruse A., Raffelt K.: Biomass liquefaction and gasification. [W:] Vertes A. A., Quershi N., Yukawa H., Blaschek H. P. (eds.): Biomass to Biofuels: Strategies for Global Industries. Chapter 5, 2010, s. 91-122, ISBN: 978-0-470-51312-5.
• [48] Rudloff M.: The CHOREN BTL process, status - progress - future prospects. Renew project, Bruxelles, 15.09.2008, http://www.renew-fuel.com/download.php?dl=mat- thias_rudloff-choren-080915.pdf&kat=19, dostęp: 07.04.2016.
• [49] Liebner W., Wagner M.: MtSynfuels®, the efficient and cost effective alternative to Fischer-Tropsch motor fuels. DGMK Tagungsbericht, issue 1, 2004.
• [50] Koempel H., Liebner W., Wagner M.: Lurgi's gas to chemicals (GTC®): Advanced technologies for natural gas monetization. Gastech 2005, Bilbao, Spain, 14-17 March 2005, http://www.ivt.ntnu.no/ept/fag/tep4215/innhold/LNG%20Conferences/2005/SDS_TIF/050140.pdf, dostęp: 07.04.2016.
• [51] Liebner W., Schlichting H.: B, C, G, XtL - what else? Lurgi’s routes to transportation fuels. International Conference on IGCC & XtL, Freiberg, 16-18 June 2005, http://www.gasification-freiberg.org/PortalData/1/Resources/documents/paper/ ifc_2005/2005_Liebner.pdf, dostęp: 07.04.2016.
• [52] Goudriaan F., Naber J. E., van den Berg E.: Conversion of biomass residues to transport fuels with the HTU® PROCESS. http://www.adktroutguide.com/files/HTU_Process.pdf, dostęp: 07.04.2016.
• [53] Naber J. E., Goudriaan F.: HTU Diesel From Wet Waste Streams. Symposium New Biofuels Berlin - May 2008, http://www.fnr-server.de/cros35/fileadmin/allgemein/pdf/veranstaltungen/NeueBiokraftstoffe/5_HTU.pdf, dostęp: 07.04.2016.
• [54] Formela K., Haponiuk J. T.: Zastosowanie oleju talowego w przemyśle chemicznym. Przemysł Chemiczny 2012, nr 6, s. 1160-1163.
• [55] Peckham J., Lechtenberger A.: Unconventional Diesel. Fuel 2015, March, s. 33-34.
• [56] Khunaphan S., Hartley U. W., Theinnoi K.: Characterization and potential of dimethyl ether (DME) as dual fuel combustion in a compression ignition engine. International Journal of Engineering Science and Innovative Technology (IJESIT) 2013, vol. 2, no. 3, May, s. 79-85.
• [57] Semelsberger T. A., Borup R. L., Greene H. L.: Dimethyl ether (DME) as an alternative fuel. Journal of Power Resources 2006, vol. 156, s. 497-511.
• [58] Tekeishi K.: Dimethyl Ether (DME): A clean fuel of the 21st century and catalysts for it. Proc. 4th IASME/WSEAS Int. Conf. on ENERGY & ENVIRONMENT 2009, s. 449-454, ISSN: 1790-5095, ISBN: 978-960-474-055-0.
• [59] Sotelo-Boyas R., Trejo-Zarraga F., de Jesus Hernandez-Loyo E J.: Hydroconversion of triglycerides into green liquid fuels. [W:] Karame I, (ed.): Hydrogenation. Chapter 8, InTech, 2012, s. 187-216, ISBN: 978-953-51-0785-9.
• [60] Balakos M. W., Hernandez E. E.: Catalyst characteristics and performance in edible oil hydrogenation. Catal. Today 1997, vol. 35, no. 4, s. 415-25.
• [61] Kent J.: Kent and Riegel’s Handbook of Industrial Chemistry and Biotechnology. New York, Springer-Verlag, 2007.
• [62] Jęczmionek Ł.: Zagadnienia hydrokonwersji olejów roślinnych i tłuszczów zwierzęcych do węglowodorowych biokompoenentów parafinowych (HVO). Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu nr 185, 2012, s. 58-61, ISSN 0209-0724.
• [63] Jęczmionek Ł., Porzycka-Semczuk K.: Hydrodeoxygenation, decarboxylation and decarbonylation while co-processing vegetable oils over a NiMo hydrotreatment catalyst. Part I: Thermal effects - Experimental results. Fuel 2014, vol. 128, s. 296-301.
• [64] Jęczmionek Ł., Lubowicz J.: Hydrokonwersja olejów i tłuszczów naturalnych do węglowodorów. Nafta i Gaz 2009, nr 1, s. 29-36, ISSN 0867-8871.
• [65] Sotelo-Boyas R., Liu Y., Minowa T.: Renewable diesel production from the hydrotreating of rapeseed oil with Pt/Zeolite and NiMo/Al203 catalysts. Ind. Eng. Chem. Res. 2011, vol. 50, no. 5, s. 2791-2799, DOI: 10.1021/ie100824d.
• [66] Kovacs S., Kasza T. A. T., Horbath I. W., Hancsók J.: Fuel production by hydrotreating of triglycerides on NiMo/A1z03/F catalyst. Chem. Eng. J. 2011, DOI: 10.1016/j.cej.2011.05.110.
• [67] Morgan T., Santillan-Jimenez E., Harman-Ware A. E., Ji Y., Grubb D., Crocker M.: Catalytic deoxygenation of triglycerides to hydrocarbons over supported nickel catalysts. Chem. Eng. J. 2012, vol. 189-190, s. 346-355, DOI: 10.1016/j.cej.2012.02.27.
• [68] Vonghia E., Boocock D. G. B., Konar S. K., Leung A.: Pathways for the Deoxygenation of Triglycerides to Aliphatic Hydrocarbons over Activated Alumina. Energy & Fuels 1995, vol. 9, s. 1090-1096.
• [69] Masita M., Thushara K., Zahira Y., Yogesh C. S., Kamaruzzaman S.: Overview on the production of paraffinbased-biofuels via catalytic hydrodeoxygenation. Renewable and Sustainable Energy Reviews 2013, vol. 22, s. 121-132.
• [70] List G. R., King J. W.: Hydrogenation of Fats and Oils: Theory and Practice Hardcover. January 30, 2011, ISBN: 978-1-893997-93-6.
• [71] Donnis B., Egeberg R. G., Blom P., Knutsen K. G.: Hydroprocessing of bio-oils and oxygenates to hydrocarbons. Understanding the reaction routes. Top. Catal. 2009, vol. 52, s. 229-240, DOI: 10.1007/s11244-008-9159-z.
• [72] Huber G. W., O'Connor P., Corma A.: Processing biomass in conventional oil refineries: Production of high quality diesel by hydrotreating vegetable oils in heavy vacuum oil mixtures. Appl. Catal. A: General 2007, vol. 329, s. 120-129.
• [73] Jakkula J., Niemi V., Nikkonen J., Purola V., Mylloya J., Aalto J., Lehtonen J., Alopaeus V.: Process for producing a hydrocarbon component of biological origin. Patent US 20044230085, 2007.
• [74] Kubickova I., Snare M., Eranen K., Maki-Arvela P., Murzin D. Y.: Hydrocarbons for diesel fuel via decarboxylation of vegetable oils. Catal. Today 2005, vol. 106, s. 197-200.
• [75] Furimsky E.: Catalytic hydrodeoxigenation. Appl. Catal., A: General. 2000, vol. 199, s. 147-190.
• [76] CRC Handbook of Chemistry and Physics. Ed. 90, 2009, ISBN: 9781420090840.
• [77] Bauer F., Ficht K., Bertmer M., Einicke W. D., Kuchling T., Glaser R.: Hydroisomerization of long-chain paraffins over nano-sized bimetallic Pt-Pd/H-beta catalysts. Catal. Sci. Technol. 2014, vol. 4, s. 4045-4054, DOI: 10.1039/C4CY00561A.
• [78] Calemma V., Peratello S., Stroppa F., Giardino R., Perego C.: Hydrocracking and hydroisomerization of long-chain n-paraffins. Reactivity and reaction pathway for base oil formation. Ind. Eng. Chem. Res. 2004, vol. 43, no. 4, s. 934-940, DOI: 10.1021 /ie0304309.
• [79] Choudhary T. V., Phillips C. B.: Renewable fuels via catalytic hydrodeoxygenation. Appl. Catal., A: General 2011, vol. 397, no. 1-2, s. 1-12.
• [80] Rantanen L., Linnaila R.: NExBTL - Biodiesel fuel of the second generation. SAE International, 2005-01-3771.
• [81] Mikkonen S.: Second-generation renewable diesel offers advantages. Hydrocarbon Proc. 2008, vol. 87, no. 2, s. 63-66.
• [82] Mikkonen S.: Uegetables are good for you. SAE Off-Highway Engineering 2011, vol. 19, no., 4, s. 34.
• [83] Makinen R., Nylund N. O., Erkkila K., Saikkonen P., Amberla A.: Bus fleet operation on renewable paraffinic diesel fuel. SAE Technical Paper SAE 2011-01-1965, DOI:10.4271/2011-01-1965.
• [84] Aatola H., Larmi M., Sarjovaara T., Mikkonen S.: Hydrotreated Vegetable Oil (HVO) as a renewable diesel fuel: Trade-off between NOx, particulate emission, and fuel consumption of a heavy duty engine. SAE International, 2008-01-2500.
• [85] Tiwari R., Rana B. S., Kumar R., Verma D., Kumar R., Joshi R. K., Garg M. O., Sinha A. K.: Hydrotreating and hydrocracking catalysts for processing of waste soya-oil and refinery-oil mixtures. Catal. Commun. 2011, vol. 12, s. 559-562.
• [86] Smejkal Q., Smejkalova L., Kubicka D.: Thermodynamic balance in reaction system of total vegetable oil hydrogenation. Chem. Eng. J. 2009, vol. 146, no. 1, s. 155-160.
• [87] Oppenheim R.: Method of converting by catalysis mineral and vegetable oils. Patent US 1960951, 1934.
• [88] Nunes P. P.: Hydrocraquage de 1'huile de soja sur des catalyseurs au rhodium et au ruthenium supports. Dissertation, Universite Pierre et Marie Curie, Paris, 1984.
• [89] Nunes P. P., Brodzki D., Bugli G., Djega-Mariadassou G.: Soybean oil hydrocracking under pressure: Process and general aspect of the transformation. Revue de L'Institute Francais du Petrole 1986, vol. 41, no. 3, s. 421-431.
• [90] Craig W. K., Soveran D. W.: Production of hydrocarbons with a relively cetane rating. Patent US 499205, 1991, CA 1313200.
• [91] Douglas S., Jaques M., Guy T.: Conversion of depitched tall oil to diesel fuel additive. Patent CA 2149685, 1995.
• [92] Jakkula J., Niemi V., Nikkonen J., Purola V., Mylloya J., Aalto P., Lethonen J.: Process for producing a hydrocarbon component of biological origin. Patent EP 1396531, 2004.
• [93] Mylloya J., Aalto P., Harlin E.: Process for the manufacture of diesel range hydrocarbons. Patent EP 1741767, 2007.
• [94] Jakkula J., Aalto P., Niemi V., Kiiski U., Nikkonen J.: Fuel composition for diesel engine. Patent EP 1398364, 2004.
• [95] Jakkula J., Aalto P., Niemi V., Kiiski U., Nikkonen J.: Diesel fuel composition, comprising components based on biological raw material, obtained by hydrogenating and decomposition of fatty acids. Patent 2004022674, 2005.
• [96] Jakkula J., Aalto P., Niemi V., Kiiski U., Nikkonen J.: Fuel composition for a diesel engine. Patent US 7279018, 2005.
• [97] Charusiri W., Yongchareon W., Vitidsant T.: Conversion of used vegetable oils to liquid fuels and chemicals over HZSM-5, sulfated zirconia and hybrid catalysts. Korean J. Chem. Eng. 2006, vol. 23, no. 3, s. 349-55.
• [98] Charusiri W., Vitidsant T.: Kinetic study of used vegetable oil to liquid fuels over sulfated zirconia. Energy & Fuels 2005, vol. 19, s. 1738-89.
• [99] Sankaranarayanan T. M., Banu M., Pandurangan A., Sivasanker S.: Hydroprocessing of sunflower oil-gas oil blends over sulfided Ni-Mo-Al-Zeolite Beta composites. Bioresource Technology 2011, vol. 102, s. 10717-10723.
• [100] Simacek P., Kubicka D., Sebor G., Pospisil M.: Hydroprocessed rapeseed oil as a source of hydrocarbon-based biodiesel. Fuel 2009, vol. 88, no. 3, s. 456-460.
• [101] Liu Y., Sotelo-Boyas R., Murata K., Minowa T., Sakanishi K.: Production of biohydrogenated diesel by hydrotreatment of high-acid-value waste cooking oil over ruthenium catalyst supported on Al-polyoxocation-Pillared montmorillonite. Catalysts 2012, vol. 2, s. 171-190, ISSN 2073-4344, DOI: 103390/cata12010171.
• [102] Murata K., Liu Y., Inaba M., Takahara I.: Production of synthetic diesel by hydrotreatment of jatropha oils using Pt-Re/H-ZSM-S catalyst. Energy Fuels 2010, vol. 24, no. 4, s. 2404-2049.
• [103] Hancsók J., Krar M., Magyar S., Boda L., Holló A., Kalló D.: Investigation of the production of high cetane number bio gas oil from pre-hydrogenated vegetable oils over Pt/HZSM-22/Al203. Microporous and Mesoporous Materials 2007, vol. 101, no. 1-2, s. 148-152.
• [104] Jęczmionek Ł., Porzycka-Semczuk K.: Triglyceride zeoforming - a method for improving the low-temperature properties of second generation biocomponents obtained from natural oils. Fue12013, vol. 113, s. 17-23.
• [105] Jęczmionek Ł., Burnus Z., Żak G., Ziemiański L., Wojtasik M., Krasodomski W, Stępień Z., Rutkowska M., Węgrzyn A.: Zeoforming of triglycerides can improve some properties of hydrorefined vegetable oil biocomponents. Energy & Fuels 2014, vol. 28, s. 7569-7575.
• [106] Maki-Arvela P., Kubickova I., Snare M., Eranen K., Murzin D. Y.: Catalytic deoxygenation of fatty acids and their derivates. Energy & Fuels 2007, vol. 21, s. 30-41.
• [107] Palanisamy S., Bórje S., Gevert B. S.: Thermal treatment of rapeseed oil. World Renewable Energy Congress, Sweden, 8-13 May 2011, issue 57, s. 546-551, ISBN: 978-91-7393-070-3.
• [108] Nair P.: UOP/Eni EcofiningTM Process Refining Renewable Feed stocks. Int. Symp. on Biofuels, New Delhi, India, 25-26 September 2007.
• [109] Engman A., Hartikka T., Honkanen M., Kiiski U., Kuronen M., Mikkonen S., Saikkonen P.: Hydrotreated Vegetable Oil (HVO) - premium renewable biofuel for diesel engines. Neste Oil proprietary publication, January 2014.
• [110] Ayhan Demirbas A., Demirbas M. F.: Importance of algae oil as a source of biodiesel. Energy Conversion and Management 2011, vol. 52, no. 1, s. 163-170.
• [111] Lappas A. A., Bezergianni S., Vasalos L A.: Production of biofuels via co-processing in conventional refining processes. Catal. Today 2009, vol. 145, no. 1-2, July, s. 55-62, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0920586108003076, dostęp: 07.04.2016.
• [112] Toth C., Baladincz P., Hancsok J.: Production of bio gas oil containing diesel fuel with upgraded cold flow properties by co-processing. Chem. Eng. Trans. 2012, vol. 29, s. 613-618.
• [113] Templis C., Vonortas A., Sebos I., Papayannakos N.: Vegetable oil effect on gasoil HDS in their catalytic co-hydroprocessing. Appl. Catal. B 2011, vol. 104, s. 324-329.
• [114] Vonortas A., Kubicka D., Papayannakos N.: Catalytic co-hydroprocessing of gasoil-palm oil/AVO mixtures over a NiMo/y-Al20s catalyst. Fuel 2014, vol. 116, s. 49-55.
• [115] Palombo E: Developing technologies for biofuels. Petrobras, Eco-Mobility 2013, 8th A3PS Conference, http://a3ps.at/site/sites/default/files/conferences/ 2013_10_03_eco-mobility2013/2_03_Palombo_Petrobras.pdf, dostęp: 07.04.2016.
• [116] Cohen J. B.: Bioethanol and biodiesel in Brazil. Presentation Petrobras, 2006, http://www. aae.wis c.edu/renk/library/petrobaseurope_biofuelsinbrazil.p df, dostęp: 07.04.2016.
• [117] Mells S.: Albemarle catalytic solution for the co processing of vegetable oil in conventional hydrotreaters. Catalyst Courier 2008, issue 73, s. 6-8.
• [118] Egeberg S., Michaelsen N., Skyum L., Zeuthen P.: Hydrotreating in the production of green diesel. Petroleum Technology Quarterly 2010, Q2, s. 101-111.
• [119] Robinson P., Dolbear G.: Hydrotreating and hydrokraking: fundamentals. [W:] Hsu Ch. S., Robinson P. (eds.): Practical Advances in Petroleum Processing. 2006, s. 182.
• [120] Molenda J., Rutkowski A.: Procesy wodorowe w przemyśle rafineryjno-petrochemicznym. Warszawa, WNT, 1980, s. 135.
• [121] Jęczmionek Ł.: Oleje roślinne i tłuszcze zwierzęce jako surowce do uzyskiwania biokomponentów paliwowych II generacji. Nafta i Gaz 2010, nr 7, s. 614-615.
• [122] Tablice chemiczne. Warszawa, Wydawnictwo Adamantan,1997, s. 193.
• [123] n-OCTADECANE. http://www.chemicalland2l.com/industrialchem/organic/n-OCTADECANE.htm, dostęp: 07.04.2016.
• [124] World Fuel Charter. 5th Edition, September 2013.
• [125] Koenig J. W. J.: Biodiesel, an environmental blessing or a biodegradation headache for long term storage. 6th Int. Conf. on Stability and Handling of Liquid Fuels, Vancouver, October 13-17, 1997.
• [126] Lasocki J., Karwowska E.: Wpływ mikroorganizmów bytujących w środowisku oleju napędowego i biodiesla na układ paliwowy pojazdów napędzanych silnikami o zapłonie samoczynnym. Archiwum Motoryzacji 2010, nr 3, s. 167-183.
• [127] Janda K.: Mikrobiologiczne skażenie paliw. Postępy Mikrobiologii 2005, nr 44, s. 157-169.
• [128] Gaylarde C. C., Bento F., Kelley J.: Microbial contamination of stored hydrocarbon fuel and its control. Reviesta de Microbiologia 1999, vol. 30, no. 1, s. 1-10.
• [129] Koenig J. W. J.: RME in use and long term storage. IASH Newsletter 1997, no. 20/21.
• [130] Urzędowska W., Stępień Z.: Olej silnikowy a biopaliwa - współdziałanie w eksploatacji. Nafta-Gaz 2010, nr 10, s. 914-921.
• [131] Stępień Z., Urzędowska W., Oleksiak S., Czerwiński J., Andersen O.: Oddziaływanie olejów napędowych zawierających FAME na procesy degradacji smarowych olejów silnikowych i wielkość emisji cząstek stałych. Nafta-Gaz 2011, nr 4, s. 272-281.
• [132] Forschungsbericht 531-1, Aufstellung eines kriterienkataloges zur testung von lubricityadditiven in dieselkraftsto~fur den raffinerieeinsatz - fortschreibung. Deutsche Wissenschaftliche Gesellschaft fur Erdól. Erdgas und Kohle e.V., Hamburg 2004.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.