Wpływ zmienności warunków geologiczno-górniczych na stan techniczny wyrobisk na przykładzie zespołu komór Ksawer w Kopalni Soli „Wieliczka”

• Autorzy: d'Obyrn K. , Hydzik-Wiśniewska J.

Warianty tytułu

EN

Influence of geological and mining condition variability on the technical state of excavation chambers on the example of the complex of Ksawer Chambers in the “Wieliczka” Salt Mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W zabytkowej Kopalni Soli „Wieliczka” od wielu lat prowadzone są prace zabezpieczające część zabytkową oraz prace likwidacyjne w niezabytkowej części kopalni. Celem tych prac jest udostępnienie dla ruchu turystycznego lub zachowanie jako zabytku najbardziej cennych wyrobisk. Wielokrotnie, w przypadku zespołu wyrobisk obejmującego kilka lub kilkanaście komór i chodników, zachowanie najcenniejszych z nich warunkowane jest likwidacją innych, przeważnie położonych poniżej, wyrobisk. Podsadzenie części wyrobisk skutkuje zmniejszeniem konwergencji oraz uzyskaniem większej stateczności wyrobisk zabytkowych. Prace likwidacyjne mają również na celu ochronę powierzchni terenu przed ewentualnymi skutkami deformacji ciągłych i nieciągłych. Do takich skomplikowanych przestrzennie i geomechanicznie zespołów wyrobisk, położonych w zabytkowej części kopalni należy zespół komór Ksawer. Zachowanie najcenniejszych wyrobisk tego zespołu oraz ochrona powierzchni terenu wymaga likwidacji większości komór. W artykule przedstawiono ocenę stanu technicznego wyrobisk połączoną z analizą geomechaniczną oraz planowane prace likwidacyjne i zabezpieczające.

EN

Actions focused on the protection of the historical section of the “Wieliczka” Salt Mine and liquidation of excavation chambers in the non-historical section have been carried out for many years. The goal of these actions is to make the chambers available to tourists and also to preserve the ones which are most valuable. Repeatedly, in the case of the excavation chamber complex system, preservation of the most valuable chambers is conditioned by the liquidation of the others, located at the lower level. Filling of the underlying chambers gives better stability to the whole formation and also reduces convergence. The liquidation operations also aim at the protection of the land surface against continuous and discontinuous deformations. The Ksawer chambers belong to such a spatially and geo-mechanically complicated system, located in the historical part of the mine, where the preservation of the most valuable chambers requires liquidation of the others. This article presents the assessment of technical condition of the complex along with the geo-mechanical analysis, and also planned liquidation preservation works.

Słowa kluczowe

PL

Kopalnia Soli Wieliczka; zabezpieczenie; likwidacja wyrobisk; stan techniczny komór; analiza geomechaniczna

EN

Wieliczka Salt Mine; preservation; liquidation of excavation chambers; technical condition of excavation chambers; geomechanical analysis

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 67, nr 12
• Strony: 84--91
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz.

Twórcy

autor

d'Obyrn K.

• Politechnika Krakowska, Kraków

autor

Hydzik-Wiśniewska J.

• AGH w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii

Bibliografia

• 1. Archiwum Działu Mierniczego Kopalni Soli „Wieliczka” [materiały niepublik].
• 2. Brudnik K., Stecka J., Przybyło J.: Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne rejonu Grot Kryształowych. Groty Kryształowe w Kopalni Soli Wieliczka. Studia Naturae nr 46 Kraków, s. 35÷57, 2000.
• 3. d’Obyrn K., Przybyło J.: Rozpoznanie geologiczne złoża soli kamiennej Wieliczka do 1945 roku. Przegląd Górniczy nr 3-4, s. 110÷121, 2010.
• 4. d’Obyrn K.: Możliwości zabezpieczenia komór Jakubowice w Kopalni Soli „Wieliczka”. Kwartalnik Górnictwo i Geoinżynieria AGH. Rok 35, z 2, s. 171÷182, Kraków, 2011.
• 5. Flisiak D., Jakóbska A., Wosz R.: Badania właściwości fizykomechanicznych soli i skał płonych z kopalni Siedlec. Arch. Katedry Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki AGH, Kraków, 1987 [praca niepublik.].
• 6. Flisiak D.: Własności odkształceniowe soli kamiennej w próbach reologicznych. Geotechnika i Budownictwo Specjalne. Wyd. KGBiG AGH, Kraków, 2002.
• 7. Flisiak D., Cyran K.: Właściwości geomechaniczne mioceńskich soli kamiennych. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, nr 429, Warszawa, 2008.
• 8. Flisiak D., Kłeczek Z. i in.: Opracowanie teoretycznego modelu dla określenia stanu naprężeniowo-deformacyjnego w komorze Ważyn w KS Bochnia. Arch. Katedry Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki AGH, Kraków, 1994 [praca niepublik.].
• 9. Parchanowicz J., Dębkowski R.: Analiza geomechaniczna zabytkowej części Kopalni Soli Wieliczka w aspekcie weryfikacji wyrobisk zabytkowych i określenia docelowej struktury kopalni. Centrum Badawczo Projektowe Miedzi „Cuprum”, Wrocław 1999 [praca niepublik.].
• 10. Rybicki S., Lenduszko P.: Sprawozdanie z badań cech fizyko-mechanicznych prób iłów mioceńskich z otoczenia złoża soli kopalni Wieliczka. Zakład Geologii Inżynierskiej AGH, Kraków, 1992 [praca niepublik.].
• 11. Tajduś A., Czaja P., Cała M., Cieślik J., Flisiak D., Flisiak J., Hydzik J., Kowalski M.: Oddziaływanie wytypowanych, niezlikwidowanych komór na poziomach I – III na wyrobiska trasy turystycznej i na powierzchnię terenu. Etap II. Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki AGH, Kraków, 2009 [praca niepublik.].
• 12. Tajduś A., Czaja P., Cała M., Cieślik J., Flisiak D., Flisiak J., Hydzik J., Betlej M., Kowalski M.: Wykonanie analizy geomechanicznej rejonu komór Jakubowice i Ksawer AGH Wydz. Górnictwa i Geoinżynierii, Kraków, 2010 [praca niepublik.].