Zawartość siarki w wybranych gatunkach roślin użytków zielonych wokół kombinatu metalurgicznego w Dąbrowie Górniczej

• Autorzy: Pawełko K. , Śliwińska-Wyrzychowska A.

Warianty tytułu

EN

The sulfur content in selected plant species of grassland around the metallurgical plant in Dąbrowa Górnicza

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki trzyletnich badań prowadzonych w ekosystemach łąkowych zlokalizowanych wokół kombinatu metalurgicznego w Dąbrowie Górniczej. Teren ten od wielu lat poddawany jest silnej antropopresji. Materiał do analiz pochodził z 15 stanowisk badawczych rozmieszczonych w różnych odległościach od emitora. W wybranych gatunkach roślin należących do trzech grup biologiczno-ekologicznych oznaczono zawartość siarki. Celem badań było przedstawienie stanu skażenia tym pierwiastkiem środowiska wokół emitora oraz ocena przydatności tych gatunków jako bioindykatorów. Zawartość siarki w badanych roślinach okazała się cechą gatunkową. Najwięcej tego pierwiastka zawierały Ranunculus acris oraz gatunki traw Holcus lanatus i Dactylis glomerata. Kolejną grupę stanowiły Medicago lupulina i Trifolium pratense. Najmniejsze stężenia stwierdzono u Rumex acetosa. U większości analizowanych gatunków badania nie wykazały żadnej istotnej korelacji pomiędzy zawartością siarki w roślinach i zawartością w glebie, odczynem gleby, odległością oraz kierunkiem usytuowania względem huty. Najbardziej obciążone tym pierwiastkiem były rośliny powierzchni leżących na kierunku północnowschodnim w odniesieniu do emitora.

EN

In the article there are presented the results of the three-year long research which took place in meadow ecosystems located around the steelworks in Dąbrowa Górnicza. The area is highly influenced by human activity for many years. The material for the analysis came from 15 research stations, each put in different distance from the emitor. The content of the sulphur was definited in selected species of plants which were parts of three bioecological groups. The goal of the research was to show the level of sulphur pollution in the environment in the area around the emitor and to appraise the role of these plants as the bioindicators. The content of sulphur in plants turned out to be the species feature. The highest level of sulphur could be fund in Ranunculus acris and in grass species Holcus lanatus and Dactylis glomerata. The next group was formed by Medicago lupulina and Trifolium pretense. The least of sulphur could be found in Rumex acetosa. Mostly the research did not show the relationship between the content of sulphur in plants or in soil, soil re action and the distance from the steelworks. The highest sulphur content was in plants placed in north-east from the emitor.

Słowa kluczowe

PL

siarka; bioindykacja; roślinność łąkowa; huta

EN

sulfur; bioindication; grassland; steelworks

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 1
• Strony: 143--158
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Pawełko K.

• Wyższa Szkoła Inżynierii Bezpieczeństwa i Ekologii, ul. Wojska Polskiego 6, 41-200 Sosnowiec

autor

Śliwińska-Wyrzychowska A.

• Akademia im. Jana Długosza, Al. Armii Krajowej 13/15, 42-200 Częstochowa

Bibliografia

• [1] Blamowski Z.K., Szymańska M., Rukasz I., Zawartość metali ciężkich w roślinach rosnących na obrzeżach Lublina i obszarze Lubelskiego Zagłębia Węglowego, Arch. Ochr. Środ. 4, 1991, s. 79–89.
• [2] Ciepał R., Banasik J., Kumulacja metali ciężkich i siarki przez rośliny pochodzące z różnych ekosystemów występujących w sąsiedztwie elektrowni „Łagisza”, Kształt. Środ. Geogr. i Ochr. Przyr. na Obsz. Uprzem. i Zurb. 11, 1993, s. 15–23.
• [3] Grünhage L., Dämmgen U., Hertstein U., Jäger H-J., Response of grassland ecosystem to air pollutants: I-experimental concept and site of the Braunschweig grassland investigation program, Environmental Pollution 81, 1993, s. 163–171.
• [4] Grodzińska K., Szarek G., Skażenie środowiska Polski na tle Europy, Wiad. Bot. 39(1/2), 1995, s. 31–38.
• [5] Karweta S., Oddziaływanie Huty Katowice na skład chemiczny roślin i gleb w obszarze strefy ochronnej. [W: Kombinat Metalurgiczny „Huta Katowice w Dąbrowie Górniczej a zmiany środowiska przyrodniczego, Biuletyn Komitetu Inżynierii Środowiska PAN 5, 1989, s. 169–182.
• [6] Kondracki J., Geografia fizyczna Polski, PWN, Warszawa, 1988.
• [7] Kulczycki G., Patorczyk-Pytlik B., Zawartość siarki w glebach i runi użytków zielonych okolic Wrocławia. W: Ekotoksykologia w Ochronie Środowiska PZIiTS, 2008, s. 203–212.
• [8] Langhamer L., Środowisko glebowe strefy ochronnej Huty „Katowice”, Maszynopis WOPR, Śmiłowice, 1985.
• [9] Rychlicka W., Zawartość siarki w glebach i roślinach z łąk w okolicach Warszawy, Arch. Ochr. Środ. 1–2, 1987, s. 151–157.
• [10] Sawicka-Kapusta K., Reakcja roślin na dwutlenek siarki i metale ciężkie w środowisku – bioindykacja, Wiad. Ekol. 3, 1990, s. 95–109.
• [11] Warteresiewicz M., Wpływ dwutlenku siarki na rośliny, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 206, 1978, s. 29–42.
• [12] Warteresiewicz M., Wzrost i plonowanie roślin uprawnych w zasięgu równoczesnego oddziaływania wielu źródeł emisji. W: Zagrożenia i stan środowiska przyrodniczego rejonu śląsko-krakowskiego, red. Godzik S., CPBP 04.10, SGGW-AR, Warszawa, 62: 1990, s. 91–101.
• [13] Wrona A., Truszkowski L., Kierunki degradacji gleb we wschodniej części GOP, Problemy Postępu Technicznego 5(101), 1982, s. 11–16.
• [14] Wyżgolik B., Warteresiewicz M., Plonowanie roślin w sąsiedztwie koksowni. W: Skutki oddziaływania przemysłu koksowniczego na środowisko człowieka, Mat. Ogólnopol. Konf. Nauk., IPIŚ PAN, Fund. im. F. Eberta, Zabrze, 1992, s. 107–116.
• [15] Wyżgolik B., Michalski R., Zanieczyszczenia powietrza w rejonie Kombinatu Metalurgicznego Huta Katowice, Ochr. Powietrza 1, 1993, 16–18.