2-Etyloheksan-1-ol : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

• Autorzy: Konieczko K. , Czerczak S.

Warianty tytułu

EN

2-Ethylhexan-1-ol : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

2-Etyloheksan-1-ol jest bezbarwną cieczą o słodkim smaku i lekkim, kwiatowym zapachu, przypominającym zapach róży. Związek jest alkoholem alifatycznym, ważnym półproduktem do produkcji małolotnych estrów organicznych, np. ftalanu di(2-etyloheksylu), (DEHP), stosowanych jako plastyfikatory, głównie do zmiękczania PCW Jest także stosowany jako: rozcieńczalnik, dodatek do mieszanki paliwowej silników diesla oraz do olejów smarowych, w pralniach do czyszczenia „na sucho”, przy produkcji nitro-celulozy, papieru i gumy, w przemyśle tekstylnym i spożywczym. Do środowiska przedostaje się z tworzyw sztucznych, w których ftalan di(2-etyloheksylu) został zastosowany jako plastyfikator, w tym głównie z: materiałów budowlanych i wykładzin podłogowych, ale także z innego sprzętu, np. z obudowy komputerów. 2-Etyloheksan-1-ol jest uznawany za jeden z czynników przyczynowych tzw. zespołu chorego budynku (SBS,sick building syndrome). W warunkach narażenia zawodowego 2-etylo-heksan-1-ol wchłania siędo organizmu głównie przez drogi oddechowe. Na podstawie wyników badań na zwierzętach wykazano możliwość wchłaniania związku także przez skórę, choć w znacznie mniejszym stopniu. W dostępnym piśmiennictwie i w bazach danych nie ma doniesień o ostrych zatruciach ludzi 2-etyloheksan-1-olem, co wynika z niewielkiej toksyczności ostrej tej substancji. Na podstawie wyników przeprowadzonych w ostatnim dziesięcioleciu badań na ochotnikach dotyczących skutków chemosensorycznych na-rażenia na 2-etyloheksan-1-ol w warunkach narażenia drogą oddechową wykazano, że działanie drażniące 2-etyloheksan-1-olu na ludzi występuje już przy znacznie mniejszych stężeniach niż wynikało to z wyników badań na zwierzętach. U ochotników w warunkach narażenia na 2-etyloheksan-1-ol o stałym stężeniu podczas 4 h, przy stężeniu wynoszącym57,6 mg/m3wskaźniki podrażnienia błon śluzowych jamy nosowej i oczu w skali LMS określono jako „umiarkowane”. Należy jednocześnie podkreślić, że w przypadku narażenia na substancję o sinusoidalnie zmiennym stężeniu (przy średnim stężeniu na tym samym poziomie) obserwowano dodatkowo wzrost stężenia substancji P– neuropeptydu, uznanego za wskaźnik zapalenia neurogennego spowodowanego podrażnieniem nerwu trójdzielnego w popłuczynach nosowych, a także zmniejszenie przepływu powietrza przez istotny wzrost częstości mrugania powiekami. Wszystkie te wymienione parametry wskazują na działanie drażniące badanej substancji. Objawy kliniczne ostrego narażenia zwierząt na 2-etyloheksan-1-ol obejmują: apatię, brak koordynacji ruchów, chwiejny chód, depresję ośrodkowego układu nerwowego i trudności z oddychaniem. Stężenie 2-etyloheksan-1-olu powodujące u myszy zmniejszenie częstości oddechów o 50% (RD50) wynosi 238 mg/m3. W warunkach narażenia przedłużonego i podprzewlekłego zwierząt na 2-etyloheksan-1-ol narządami krytycznymi były wątroba i nerki. 2-Etyloheksan-1-ol jest szybko wydalany z organizmu w postaci metabolitów przede wszystkim z moczem. 2-Etyloheksan-1-ol w badaniach na zwierzętach doświadczalnych nie wykazywał działania: mutagennego, rakotwórczego ani działania szkodliwego na rozrodczość. Na podstawie wyników badania na ochotnikach wykazano, że krytycznym skutkiem narażenia na 2-etyloheksan-1-ol jest działanie drażniące. Eksperci SCOEL zaproponowali wartość OEL dla 2-etyloheksan-1-olu znacznie mniejszą od wartości dopuszczalnych stężeń ustalonych w poszczególnych państwach. Podstawą były badania przeprowadzone na ochotnikach. W SCOEL stężenie 8,1 mg/m3(1,5 ppm) przyjęto za wartość NOAEL dla działania drażniącego 2-etyloheksan-1-olu, a wartość OEL ustalono na poziomie 5,42 mg/m3(1 ppm).Przyjęto stężenie 57,6 mg/m3za wartość LOAEC dla działania drażniącego związku, biorąc pod uwagę wyniki badań4-godzinnego narażenia inhalacyjnego ochotników na 2-etyloheksan-1-ol. Po uwzględnieniu współczynników niepewności uzyskano wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla 2-etyloheksan-1-olu wynoszą-cą4,8 mg/m3. Zaproponowano przyjęcie wartości NDS 2-etyloheksan-1-olu na poziomie zapro-ponowanym w SCOEL w 2011 r., tj. 5,4 mg/m3. W celu zabezpieczenia pracowników przed narażeniem na pikowe stężenia 2-etyloheksan-1-olu, zaproponowano ustalenie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) na poziomie 2 razy wartość NDS, czyli 10,8 mg/m3. Nie ma podstaw merytorycznych do ustalenia dla 2-etyloheksan-1-olu dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB). Ze względu na działanie drażniące oznakowano substancję symbolem „I”.

EN

2-Ethylhexan-1-ol is a colorless liquid with sweet taste and light, floral, rose-like odour. This aliphatic alcohol is an important intermediate for synthesis of low-volatile esters, e.g., di(2-ethylhexyl) phthalate (DEHP), used as plasticizers mainly as PVC softeners. 2-Ethylhexan-1-ol is also used as a solvent, an additive to diesel fuels and lubricating oils, in laundries for dry cleaning, in the production of nitrocellulose, paper and rubber, in the textile and food industry. 2-Ethylhexan-1-ol is emitted to the environment from plastics, mainly from building materials and floor coverings, but also from other equipment, e.g., computer cases. This substance is considered as one of so-called sick building syndrome (SBS) causes.In the working environment, 2-ethylhexan-1-ol is absorbed into the body mainly by inhalation. Animal studies indicate also the possibility of dermal absorption but to a much less extent than by inhalation. There are no reports on acute human poisoning due to low acute toxicity of this substance. According to results of human acute studies on chemosensory effects after inhalation exposure, sensory irritation occurs at much lower concentrations than it was considered on the basis of animal studies. “Moderate” (LMS scale) irritation of eyes and nose was detected in human volunteers after 4-h inhalation of 2-ethylhexanol at the constant concentration of 57.6 mg/m3. Exposure to sinusoidally variable concentrations over 4 h (mean concentration was also 57.6 mg/m3)caused theincrease of concentration of the substance P, which is a neuropeptide indicating nasal chemosensory irritation, in nasal lavage, decrease of nasal flow and increase of eye blinks. All of the mentioned parameters indicate the irritation properties of 2-ethylhexan-1-ol.Clinical effects of acute exposure of animals are apathy, incoordination, ataxia, depression of central nervous system and breathing difficulties. In mice, decrease of respiratory rate of 50% was observed at concentration 238 mg/m3of 2-ethylhexanol(RD50). Critical organs in subacute or long-term exposure are liver and kidney. 2-Ethylhexan-1-ol is rapidly eliminated from the body as metabolites, mainly in the urine. There were no carcinogenicity, mutagenicity and reprotoxicity observed in animals.The result of inhalation experiment with human volunteers showed that the critical effect of 2ethylhexanol is irritation. The Scientific Committee on Occupational Exposure Limits (SCOEL) proposed much smaller occupational exposure limit (OEL) than occupational exposure limits in particular countries. SCOEL established concentration of 8.1 mg/m3(1.5ppm) for NOAEC and 5.42 mg/m3(1 ppm) for OEL.On the based of 4-h inhalation experiment on human volunteers the 2-ethylhexanol concentration of 57.6 mg/m3was established as LOAEC. On the basis of this LOAEC value, after taking into account uncertainty factors, the MAC (TWA) value of 4.8 mg/m3was established. The value of 5.4 mg/m3proposed by SCOEL was recommended as MAC (TWA). To protect workers from peak exposure to 2-ethylhexane-1-ol, STEL value of 10.8 mg/m3(2 x MAC) was recommended. Due to irritation properties of 2-ethyhexan-1-ol it was recommended to label the substance with symbol “I”.

Słowa kluczowe

PL

2-etyloheksan-1-ol; narażenie zawodowe; NDS; środowisko pracy

EN

2-ethylhexan-1-ol; occupational exposure; OEL; working environment

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 4 (86)
• Strony: 61--88
• Opis fizyczny: Bibliogr. 86 poz., tab.

Twórcy

autor

Konieczko K.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8

autor

Czerczak S.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8

Bibliografia

• 1.ACGIH (2001) Isooctyl alcohol. [W:] Documen-tation of the TLVs and BEIs with other worldwide occupational exposure values, Cincinnati, USA.
• 2.ACGIH (2011a) Guide to occupational exposure values. Cincinnati, USA.
• 3.ACGIH (2011b) TLVs and BEIs threshold limit values for chemical substances and physical agents and biological exposure indices. Cincinnati, USA.
• 4.Agarwal D.K., Lawrence W.H., Nunez L.J., Autian J.(1985) Mutagenicity evaluation of phthalic acid esters and matabolites in Salmonellatyphimurium cultures. J. Toxicol. Environ. Health 16, 61–69.
• 5.Albro P.W.(1975) The metabolism of 2-ethylhexa-nol in rats. Xenobiotica 5(10), 625–636.
• 6.Astill B.D., Barber E., Lington A. i in. (1986) Chemical industry voluntary test program for phtha-late esters: health effect studies. Environ. Health Persp. 65, 329338.
• 7.Astill B.D., Deckardt K., Gembardt C. i in. (1996a) Prechronic toxicity studies on 2-ethylethylhexa-nol in F344 rats and B6C3F1 mice. Fund. Appl. Toxicol. 29, 31–39.
• 8.Astill B.D., Gingell R., Guest D. i in. (1996b) Onco-genicity testing of 2-ethylhexanol in Fischer 344 rats and B6C3F1 mice. Fund. Appl. Toxicol. 31, 29–41.
• 9.Bako-Biro Z., Wargocki P., Weschler C.J., Fanger P.O.(2004) Effects of pollution from personal computer on perceived air quality, SBS symptoms and productivity in offices. Indoor Air 14(3), 178–187.
• 10.Barber E.D., Mulholland A., Jagannath D.R., Cifone M. i in. (1985) The testing of di(2-ethylhexyl) phthalate (DEHP), mono(2-ethylhexyl) phthalate (MEHP), di(2-ethylhexyl) adipate (DEHA) and 2-ethylhexanol (2EH) in a battery of genotoxicity assays. The Toxicologist 5(1), 211.
• 11.Barber E.D., Teetsel N.M., Kolberg K.F., Guest D. (1992) A comparative studies of in vitro percutaneous absorption of eight chemicals using rat and human skin. Fund. Appl. Toxicol. 19, 493–497.
• 12.Barber E.D., Topping D.C.(1995) Subchronic 90-day oral toxicology of di(2-ethylhexyl) terephthalate in the rat. Food Chem. Toxicol. 33(11), 971–978.
• 13.Bio/Dynamics(1989) An acute inhalation study of C-1257 (2-ethylhexanol) in the rat. Project no. 88-8085 im aufrag der Hochest-Celanese Corporation, NTIS/OTS 0520664, Doc-ID 86-890001535, NTIS, Springfield, USA [cyt. za SCOEL 2011].
• 14.ChemIDplus Lite (2012) [komputerowa baza danych on-linehttp://toxnet.nlm.nih.gov/].
• 15.Deisinger P.J., Boatman R.J., Guest D.(1994) Metabolism of 2-ethylhexanol administered orally and dermally to the female Fischer 344 rat. Xenobiotica 24(5), 429–440.
• 16.DFG 2-Ethylhexanol (2000) MAK-Documentation vol. 20, 135–178.
• 17.DFG (2005) List of MAK and BAT Values, 65.
• 18.DFG (2011) List of MAK and BAT Values, 72.
• 19.DFG (2012) MAK- und BAT-Werte-Liste 2012: Maximale Arbeitsplatzkonzentra-tionen und Biologische Arbeitsstofftoleranzwerte. Mitteilung 48 [dostęp: 1.09.2012: http://onlinelibrary.wiley.com/book/10.1002/9783527666027].
• 20.DiVincenzo G.D., Donish W.H., Mueller K.R., Hamilton G.D.i in. (1983) Mutagenicity testing of urine from rat dosed with 2-ethylhexanol derived plasticizers. Environ. Mutagen. 5(3), 471.
• 21.DiVincenzo G.D., Hamilton G.D., Mueller K.R., Donish W.H.i in. (1985) Bacterial mutagenicity te-sting of urine from rats dosed with 2-ethylhexanol derived plasticizers. Toxicology 34, 247–259.
• 22.EPA (1962) Doc. nr 86-870001432 [cyt. za IUCLID 2000].
• 23.EPA (1981) Doc. nr 878210249 [cyt. za IUCLID 2000].
• 24.Ernstgård L., Norbäck D., Nordquist T.Acute effects of exposure to 1 mg/m3of vaporized 2-ethyl-1-hexanol in humans. Indoor Air 20, 168–175.
• 25.ESIS, European Substances Information System (2012) [dostęp: 1.09.2012: http://ecb.jrc.ec.europa.eu/esis/].
• 26.GESTIS International limit values [dostęp: 1.09.2012:http://limitvalue.ifa.dguv.de/WebForm_ueliste.aspx].
• 27.Gołofit-Szymczak M.(2005) Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. 2-Etyloheksan-1-ol. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 4(46), 41–69.
• 28.Hellwig J., Jäckh R. (1997) Differential prenatal toxicity of one straight-chain and five branched-chain primary alcohols in rats. Food Chem. Toxicol. 35, 489–500.
• 29.Hodge H.C.(1943) Acute toxicity for rats and mice of 2-ethyl hexanol and 2-ethyl hexyl phthalate. Proceedings of the Society for Experimental Biology and Medicine 53(1), 20–23 [cyt. za McGintyi in. 2010].
• 30.Hodgson J.R.(1987) Results of peroxisome in-duction studies on tri(2-ethylhexyl)trimellitate and 2-ethylhexanol. Toxicol. Ind. Health 3(2), 49–61.
• 31.Hodgson J.R., Myhr B.C., McKeon M., Brusick D.J.(1982) Evaluation of 2-ethylhexyl phthalate and its major metabolites in the primary rat hepatocyte unscheduled DNA synthesis assay. Environ. Mutagen. 4(3), 388.
• 32.Horn O., Nalli S., Cooper D., Nicell J.(2004) Plasticizer metabolites in the environment. Water Research 38, 3693–3698.
• 33.Huls Report nr 1046 (1987) [cyt. za IUCLID 2000].HSDB, Hazardous Substance Data Bank (2012) [komputerowa baza danych on-line: http://toxnet.nlm.nih.gov/].
• 34.IUCLID dataset. 2-Ethylhexan-1-ol (2000) [dostęp: 1.09.2012: http://esis.jrc.ec.europa.eu/doc/existingchemicals/IUCLID/data_sheets/10025873.pdf].
• 35.Kamijima M., Sakai K., Shibata E.i in. (2002) 2-Ethyl-1-hexanol in indoor air as a possible cause of sick building symptoms. J. Occup. Health. 44, 186–191.
• 36.Keith Y., Cornu MC., Canning P.M., Foster J., Lhuguenot J.C., Elcombe C.R. (1992) Peroxisome proliferation due to di(2-ethylhexyl) adipate, 2-ethylhexanol and 2ethyhexanoic acid, Arch. Toxicol. 66, 321–326.
• 37.Kiesswetter E., van Thriel C., Schäper M.i in. (2005) Eye blinks as indicator for sensory irritation during constant and peak exposures to 2-ethylhexa-nol. Environ. Toxicol. Pharm. 19, 531–541
• 38.Kirby P.E., Pizzarello R.F., Haworth T.E., Hodgson J.R.(1983) Evaluation of di(2-ethylhexyl)phptalate and its major metabolites in the Ames test and L5178Y mouse lymphoma mutagenicity assay. Environ. Mutagen. 5, 657–663.
• 39.Klimisch H.J., Deckardt K., Gembardt C., Hildebrand B.(1998) Subchronic inhalation toxicity study of 2-ethylhexanol vapour in rats. Food Chem. Toxicol. 36, 165–168.
• 40.Li L.-H., Jester W. F., Laslett A.L., Orth J. M. (2000) A single dose of di(2-ethylhexyl) phthalate in neonatal rats alters gonocytes, reduces Sertoli cell pro-liferation and decreases cyclin D2 expression. Toxi-col. Apll. Pharmacol. 166, 222–229.
• 41.McGinty D., Scognamiglio J., Letizia C.S., Api A.M. (2010) Fragrance material review on 2-ethyl-1-hexanol. Food Chem. Toxicol., 48, 115–129.
• 42.Nalli S., Horn O.J., Grochowalski A. R. i in. (2006) Origin of 2-ethylhexanol as a VOC. Environ. Pollution 140, 181–185.
• 43.Nelson B.K., Brightwell W.S., Khan A. i in. (1988) Teratological evaluation of 1-pentanol, 1-hexanol, and 2-ethl-1-hexanol administred by inhalation to rats. Teratology 37, 479–480 (P124).
• 44.Nelson B.K., Brightwell W.S., Khan A.i in. (1989) Developmental toxicology evaluation of 1-pentanol, 1-hexanol, and 2-ethl-1-hexanol administred by inhalation to rats. J. Am. Coll. Toxicol. 8(2), 405–410.
• 45.Norbäck D., Wieslander G., Nordström K., Wålinder R.(2000) Asthma symptoms in relation to measured buildings dampness in upper concrete floor construction, and 2-ethyl-1-hexanol in indoor air. Int. J. Tuberc. Lung Dis. 4(11), 1016–1025.
• 46.NTP (1991a) Chemical Repository 2-Ethyl-1-hexanol.
• 47.NTP (1991b) Final Report on the developmental toxicity of 2-ethylhexanol (CAS nr 104-76-7) in CD-1-Swiss mice.
• 48.Opdyke D.L.J.(1979) Fragrance raw material mo-nographs. 2-Ethylhexanol. Food Appl. Toxicol. 17, 775–777.
• 49.Phillips B.J., James T.E.B., Gangolli S.D.(1982) Genotoxicity studies of di(2-ethylhexyl)phthalate and its metabolites in CHO cells. Mutat. Res. 102(3), 297–304.
• 50.Price C.J., Tyl R.W., Marr MC. i in. (1991) Developmental toxicity evaluation of DEHP metabolites in Swiss mice. Teratology 43, 457 (P132).
• 51.Putman D.L., Moore W.A., Schechtman L.M., Hodgson J.R.(1983) Cytogenetic evaluation of DEHP and its major metabolites in Fisher 344 rats. Environ. Mutagen. 5(2), 227–231.
• 52.Putus T., Tuomainen A., Rautiala S. (2004) Chemi-cal and microbial exposures in a school building. Adverse health effects in children. Arch. Environ. Health 59(4), 194–201.
• 53.Ritter E.J., Scott W.J.Jr., Randall J.L., Ritter J.M.(1987) Teratogenicity of di(2-ethylhexyl) phthalate, 2-ethyl-hexanol, 2-ethylhexanoic acid and valproic acid, and potentation by caffeine. Teratology 35, 41–46.
• 54.Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 6.06.2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w ś rodowisku pracy. Dz. Urz. 2014, poz. 817.
• 55.Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16.12.2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/648/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającego rozporządzenie WE nr 1907/2006. Dz. Urz. UE L 353 z dnia 31.12.2008 r., 1–1355 z późn. zm.
• 56.RTECS, Registry of Toxic Effects of Chemical Substances [dost ęp: 1.09.2012: http://csi.micromedex.com/].
• 57.Rushbrook C.J., Jorgenson T.A., Hodgson J.R.(1982) Dominant lethal study of di(2-ethylhexyl) phthalate and its major metabolites in ICR/SIM mice. Environ. Mutagen. 4(3), 387.
• 58.Ruth J.H.(1986) Odor thresholds and irritation levels of several chemical substances: A review. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 47, A142–A151.
• 59.Saido K., Taguchi H., Yada S., Ishihara Y.i in. (2003) Thermal decomposition products of phthalates with poly(vinyl chloride) and their mutagenicity. Macromolecular Res. 11 (3), 178–182.
• 60.Sakai K., Kamijima M., Shibata E.i in. (2006) Indo-or air pollution by 2-ethyl-1-hexanol in non-domestic buildings in Nagoya, Japan. J. Environ. Monit. 8, 1122–1128.
• 61.Sakai K., Kamijima M., Shibata E.i in. (2009) Annual transition and seasonal variation of indoor air pollution levels of 2-ethyl-1-hexanol in large-scale buildings in Nagoya, Japan. J. Environ. Monit. 11, 2068–2076.
• 62.Scala R.A., Burtis E.G.(1973) Acute toxicity of a homologous series of branched-chain primary alcohols. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 34(11), 493–499.
• 63.Schaper M.(1993) Development of a database for sensory irritants and its use in establishing occupational exposure limits. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 54, 488–544.
• 64.Schmidt P., Gohlke R., Rothe R. (1973) Zur Toxizität Einiger C8-Aldehyde und – Alkohole. Z. Gestamte Hyg. 19, 485–490.
• 65.Schmidt P., Fox G., Hollenbach K., Rothe R.(1974) Zur akuten Toxizität des Thioglykolsäure-2-äthyl-hexylesters im Tierversuch. Z. Gestamte Hyg. 20, 575–578.
• 66.SCOEL (2011) Recommendation from the Scientific Committee on Occupational Exposure Limits for 2-ethylhexanol (2011) SCOEL/SUM/158
• 67.Seed J.L.(1982) Mutagenic activity of phthalate esters in bacterial liquid suspension assays. Environ, Health Perspect. 45, 111–114.
• 68.Shimizu H., Suzuki Y., Takemura N., Goto S., Matsushita H.(1985) The results of microbial mutation test for forty-three industrial chemicals. Jap. J. Ind. Health 27(6), 400–419.
• 69.Sjöberg P., Bondesson U., Gray T.J.B., Plöen L. (1986) Effects of di(2-ethylhexyl) phthalate and five of its metabolites on rat testis in vivo and in vitro. Acta Pharmacol. Et Toxicol. 58, 225–233.
• 70.Smyth H.F. jr., Carpenter C.P., Weil C.S., Pozzani U.C.i in. (1969) Range-finding toxicity data: list VII. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 30, 470–476.
• 71.SUVA (2012) Arbeitsmedizin, SUVA Grenzwerte am Arbeitsplatz .Luzern, Szwajcaria, 65.
• 72.Tomita I., Nakamura Y., Aoki N., Inui N.(1982) Mutagenic/carcinogenic potential of DEHP and MEHP. Environ Health Persp. 45, 119–125.
• 73.Treon J.F.(1963) Alcohols [W:] Industrial Hygiene and Toxicology [Red.] F.A. Patty. 2nd ed., vol. II, 1462. Interscience Publishers, New York [cyt. za Opdyke 1979].
• 74.Tuomainen A., Seuri M., Sieppi A.i in. (2004) Indoor air quality and helth problems with damp floor coverings. Int. Arch. Occup. Environ. Health 77, v 222–226.
• 75.Tuomainen A., Stark H., Seuri M.i in. (2006) Experimental PVC material challenge in subjects with occupational PVC exposure. Environ. Health Perspect. 114(9), 1409–1413.
• 76.Tyl R.W., Fisher L.C., Kubena M.F., Vrbanic M.A.i in. (1992) The development al toxicity of 2-ethylhexanol applied dermally to pregnant rats. Fund. Appl. Toxicol. 19(2), 176–185.
• 77.van Thriel C., Seeber A., Kiesswetter E.i in. (2003) Physiological and psychological approaches to chemosensory effects of solvents. Toxicol. Lett. 140–141, 261–271.
• 78.van Thriel C., Kiesswetter E., Schäper M. i in. (2005) An integrative approach considering acute symptoms and intensity ratings of chemosensory sensations during experimental exposures. Environ. Toxicol. Pharm. 19, 589–598.
• 79.van Thriel C., Kiesswetter E., Schäper M.i in. (2007) From neurotoxic to chemosensory effects: New insights on acute solvent neurotoxicity exempl fied by acute effects of 2-ethylhexanol. Neuro. Toxicol. 28, 347–355.
• 80.Warren E.V., Lalwani N.D., Reddy J.K.(1982) Phthalate esters as peroxime proliferator carcinogens. Environ. Health Perspect. 45, 35–40.
• 81.Wensing M., Kummer T., Riemann A., Schwampe W.(2002) Emissions from electronic devices: examination of computer monitors and laser printers in a 1 m3emission test chamber. [W:] Proceedings of indoor air 2002, 9th International Conference of Indoor Air Quality and Climate. Monterey, vol. 2, 554–559.
• 82.Wieslander G., Kumlin A., Norbäck D.(2010) Dampness and 2-ethyl-1-hexanol in fl oor construc-tion of rehabilitation center: Health Effects in Staff. Arch. Environ. Occup. Health. 65(1), 3–11.
• 83.Wieslander G., Norbäck D., Nordström K.i in. (1999) Nasal and ocular symptoms, tear film stability and biomarkers in nasal lavage, in relation to building--dampness and building design in hospitals. Int. Arch. Occup. Environ. Health. 72, 451–461.
• 84.Williams J., Foster P.M.D.(1988) The production of lactate and pyruvate as sensitive indices of altered rat Sertoli cell function in vitro following the addition of various testicular toxicants. Toxicol. Appl. Pharmacol. 94, 160–170.
• 85.WHO 786. 2-Ethyl-1-hexanol. WHO Food additives series nr 32 (1993) [dos ęp: http://www.inchem.org/documents/jecfa/jecmono/v32je04.htm].
• 86.Zeiger E., Haworth S., Speck W., Mortelmans K. (1982) Phthalate ester testing in the National Toxicology Program’s environmental mutagenesis test development program. Environ. Health Perspect. 45, 99–101.