Współczesna restauracja powojennej rekonstrukcji zabytku

• Autorzy: Wowczak Jerzy

Identyfikatory

DOI

10.17425/WK59POSTWAR

Warianty tytułu

EN

Contemporary restoration of post-war monument reconstruction

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Muzeum Warszawy zajmuje 11 kamienic przy Rynku Starego Miasta w Warszawie. Już w 1911 r. jedna z nich była rewaloryzowana przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości z przeznaczeniem na jego siedzibę. Po 1945 r. zespół tych kamienic odbudowano i przeznaczono na Muzeum Historii Warszawy. Projekt i nadzór nad pracami prowadził Stanisław Żaryn. Odbudowa warszawskiej starówki była koniecznością, politycznie i społecznie usprawiedliwioną zniszczeniami II wojny światowej. Generacje konserwatorów czerpały z wiedzy i doświadczeń konserwatorów XIX wieku odbudowujących Wawel, restaurujących Sukiennice czy odbudowujących krakowskie kościoły po pożarze z 1850 r. Decyzje o sposobie odbudowy stolicy puryści konserwacji z początku XX w. określiliby jako falsyfikowanie, ale to dzięki tym decyzjom konserwatorskim zespół staromiejski w Warszawie został wpisany na światową listę dziedzictwa UNESCO. W 2015 r. przystąpiono do kolejnej restauracji obiektów. Artykuł przedstawia historię działań konserwatorskich na przestrzeni 100 lat wobec zespołu będącego częścią przestrzeni zabytkowej ważnej dla historii polskiej konserwacji. Przedstawia również wyzwania konserwatorskie wynikające z oczekiwań muzealników i prezentuje efekt końcowy.

EN

The Museum of Warsaw occupies 11 tenement houses at the Old Town Market Square in Warsaw. Already in 1911, one of them was renovated by the Association for the Protection of the Monuments of the Past to become its headquarters. After 1945, the tenement house complex was rebuilt to house the Museum of the Warsaw History. Stanisław Żaryn prepared the project and supervised the work. The reconstruction of the Old Town in Warsaw was a necessity justified politically and socially by the destruction during World War II. Generations of conservators drew on the knowledge and experience of the 19ᵗʰ-century conservators who rebuilt Wawel Castle, restored the Cloth Hall or rebuilt churches in Krakow after the fire in 1850. Conservation purists from the beginning of the 20ᵗʰ century would describe the decisions on the manner of rebuilding the capital as falsifying, but it was thanks to those conservation decisions that the Old Town complex in Warsaw was inscribed in the UNESCO World Heritage List. In 2015, another restoration of those objects was undertaken. The article presents the history of conservation treatment within a period of 100 years in regard to the complex that has been a part of a space important for the history of Polish conservation. It also presents conservation challenges resulting from the expectations of museologists, and presents the final effect.

Słowa kluczowe

PL

historia konserwacji zabytków; architektura muzeum

EN

history of monument conservation; museum architecture

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 59
• Strony: 124--132
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., il.

Twórcy

autor

Wowczak Jerzy

• Autorska Pracownia Projektowa

Bibliografia

• 1. J. Frycz, Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795–1918, Warszawa 1975
• 2. M. Arszyński, Idea, pamięć troska. Rola zabytków w przestrzeni społecznej i formy działań na rzecz ich zachowania od starożytności do połowy XX wieku, Malbork, 2007
• 3. P. Dettloff, Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918–8–1930 teoria i praktyka, Kraków 2008.
• 4. W. Łuszczkiewicz, Wskazówka dla utrzymania kościołów, cerkwi i przechowywania tamże zabytków przeszłości, Kraków 1869;
• 5. Poradnik dla zajmujących się utrzymaniem i restauracją kościołów i sprzętów kościelnych, Warszawa 1887;
• 6. Neogotyk i restauracja zabytków w Polsce, [w:] Sztuka 2 połowy XIX wieku, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Łódź, listopad 1971, Warszawa 1973, s. 180;
• 7. Z. Beiersdorf, Konserwacja Krakowa sprzed 100 laty, [w:] red. Małecki J.M., Kraków przed stu laty, Kraków 1998 (Rola Krakowa w dziejach narodu, t. 17), s. 80.
• 8. J. Krawczyk (red.), Wokół Wawelu. Antologia tekstów z lat 1901–1909, Warszawa 2012.
• 9. J. Muczkowski, Jak konserwować zabytki przeszłości, „Architekt” 1904, z. 8 i 9;
• 10. K. Bąkowski, O konserwacji zabytków przeszłości, „Architekt” 1905, z. 3, szp. 33–46.
• 11. W. Krzyżanowski, Zjazd miłośników ojczystych zabytków sztuki i historii, „Architekt” 1911, z. 7, s. 101–104;
• 12. S. Żaryn, Trzynaście kamienic staromiejskich, Warszawa 1972;
• 13. M. Popiołek, Od kamienicy do muzeum, Warszawa 2016.
• 14. Z. Janota Bzowski, Dzieje rodziny Hemplów, Warszawa 1987;
• 15. H. Syrkus, Ku idei osiedla społecznego, Warszawa 1976, s. 94.
• 16. G. Górny, Sprawiedliwi. Jak Polacy ratowali Żydów przed Zagładą, Warszawa 2013.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).