Pionierska elektrownia trójfazowa w kopalni ozokerytu w Borysławiu z 1897 roku

• Autorzy: Rataj Piotr , Hickiewicz Jerzy

Identyfikatory

DOI

10.15199/48.2023.08.48

Warianty tytułu

EN

Pioneering three-phase power plant at the Boryslav ozokerite mine in 1897

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W referacie przybliżono jedną z najstarszych elektrowni prądu przemiennego trójfazowego w Galicji, zlokalizowaną w kopalni ozokerytu w Borysławiu, która rozpoczęła pracę w 1897 r. Została ona zbudowana przez węgierską firmę Ganz. Służyła nie tylko do oświetlenia, ale także do napędzania pomp, wentylatorów i maszyn wyciągowych w szybach. Szczególnie warto podkreślić, iż utworzono tam system wytwarzania, przesyłu i rozdziału energii elektrycznej, umożliwiający elektryczny, indywidualny napęd poszczególnych maszyn roboczych. Opisano wyposażenie techniczne elektrowni, a także ekonomiczną stronę tej wyjątkowej inwestycji.

EN

The paper takes a closer look at one of the oldest power plants of three-phase alternating current in Galicia, at the Boryslaw oil and ozokerite mine, which began operation in 1897. It was built by the Hungarian company Ganz. It was used not only for lighting, but also to drive pumps, fans and hoisting machinery in shafts. It is particularly noteworthy that an electric power transmission system was set up there, allowing electric individual drive of individual working machines. The technical equipment of the power plant is described, as well as the economic side of this unique investment.

Słowa kluczowe

PL

elektrownia; Borysław; prąd przemienny trójfazowy; Ganz; kopalnia ozokerytu

EN

Boryslav; power plant; three-phase alternating current; Ganz; ozokerite mine

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Elektrotechniczny
• Rocznik: 2023
• Tom: R. 99, nr 8
• Strony: 274--277
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., fot.

Twórcy

autor

Rataj Piotr

• Pracownia Historyczna SE

• https://orcid.org/0000-0002-6211-05501

autor

Hickiewicz Jerzy

• Pracownia Historyczna SE

• https://orcid.org/0000-0002-9194-4984

Bibliografia

• [1] Boryslaw in Galizien, Zeitschrift für Elektrotechnik, 1897, nr 16, s. 475.
• [2] Elektrische Kraftvertheilungs-Anlage in den kk. Staatsbahn Werkstätten Lemberg, Zeitschrift für Elektrotechnik, 1899, nr 2, s. 24-25
• [3] Galizische Creditbank Erdwachsgruben Borysław,
• [w:] Die Gross-Industrie Oesterreichs. Festgabe zum glorreichen 50-jähr. Regierungsjubiläum Seiner Majestät des Kaisers Franz Josef I, t. I, Wien 1898, s. 329-331.
• [4] Gawroński L., Borysław wobec przeszłości i przyszłości, Nafta, 1898, nr 6, s. 54-57.
• [5] Hickiewicz J., Rataj P., Pierwsza elektrownia trójfazowa w Warszawie, jej twórca Marian Lutosławski (1871-1918), Maszyny Elektryczne – Zeszyty Problemowe, 2018, nr 2, s. 1- 6.
• [6] Historia Elektryki Polskiej, t. II Elektroenergetyka, red. K. Kolbiński, Warszawa 1977, s.26-27.
• [7] Kurek R., 100 lat Elektrowni Chorzów, Chorzów 1998.
• [8] Lutosławski M., Instalacje elektryczne na wystawie higienicznej w Warszawie, Przegląd Techniczny, 1896, nr 11, s. 293-303, nr 12, s, 320-323
• [9] Łukaszewski A., Elektryczne przeniesienie siły w kopalniach wosku ziemnego w Borysławiu, Czasopismo Techniczne, 1898, nr 8, s. 111-113, nr 12, s. 171-173.
• [10] Rataj P., Hickiewicz J., Początki techniki prądu przemiennego trójfazowego na ziemiach polskich do końca XIX w., Wiadomości Elektrotechniczne, 2022, nr 10, s. 27-31.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).