Pojemność wodna utworów karbonu po eksploatacji węgla na przykładzie kopalń południowo-zachodniej części GZW

• Autorzy: Pluta I.

Warianty tytułu

EN

Water capacity of Carboniferous formations after coal extraction based on the example of mines in south-western part of Upper Silesian Coal Basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W publikacji przedstawiono metody wyznaczania pojemności pustych przestrzeni pozostałych w utworach karbonu po eksploatacji węgla, które mogą być wypełnione wodą Na przykładzie zlikwidowanych kopalń „Morcinek” i „1 Maja” zweryfikowano, które ze sposobów oszacowania pojemności wodnej zostały potwierdzone w praktyce górniczej. Analizy procesów zatapiania tych kopalń wykazały zgodność prognoz wykonanych na podstawie hydrogeologicznych badań polowych.

EN

The publication presents methods for establishing water capacity of empty spaces created as a result of coal extraction and capable of being filled with water. Generally, two such methods are known: the so-called classic that takes into account water capacity coefficient of workings depending on depth, developed by M. Rogoż, and taking into account “additional rock mass capacity”, the so-called water absorbency of the rock mass, developed by P. Bukowski. Apart from these methods, on the basis of hydrogeological research and field observations, volumes of water introduced and drained from empty spaces created after coal mining are determined at the mines. Based on the example of the liquidated “Morcinek” and “1 Maja” mines it was verified, which of the methods for estimating water capacity have been confirmed in mining practice. Analysis of flooding processes of these mines showed conformity with practice of the estimates for water capacity made on the basis of hydrological field research. Taking into account the above, we need to summarize all the hydrogeologists’ analyses of flooding and drainage processes of post-mining workings taking into account lithology of lithostratigraphic layers of Carboniferous formations.

Słowa kluczowe

PL

kopalnie zlikwidowane; pojemność wodna zrobów; współczynnik pojemności wodnej

EN

liquidated mines; water capacity; coefficient of water capacity

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 10
• Strony: 13--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz.

Twórcy

autor

Pluta I.

Bibliografia

• 1. Bielewicz R., Górnik M., Wątor L.: Dokumentacja określająca zmiany warunków hydrogeologicznych w rejonie likwidowanej kopalni „Morcinek”. Katowickie Przedsiębiorstwo Geologiczne, Katowice 1998 [niepublik.].
• 2. Bukowski P.: Chłonność wodna górotworu i jej wpływ na przebieg zatapiania likwidowanych kopalń. Praca doktorska, GIG, Katowice 1999 [niepublik.].
• 3. Bukowski P.: The water storage capacity of the Carboniferous rock mass and its impact on the flooding process of mine workings in the Upper Silesian Coal Basin. Arch. of Mining Sci. 2002, vol. 47, issue 3, s. 385–413.
• 4. Bukowski P.: Próba oceny pojemności wodnej luźnego rumoszu skalnego dla potrzeb określenia pojemności wodnej zrobów zawałowych. Wiadomości Górnicze 2004, nr 11, s. 472–479.
• 5. Bukowski P.: Prognozowanie zagrożenia wodnego związanego z zatapianiem wyrobisk górniczych kopalń węgla kamiennego, Prace Nauk. GIG nr 882, 2010.
• 6. Bukowski P., Grzybek I.: Coal mine flooding as a cause of methane hazard. The case study of Morcinek mine, Upper Silesian Coal Basin, Poland. Proceedings of the 9th Intern. Mine Water Congress: Mine Water 2005 – Mine Closure, Oviedo 2005, s. 627–633.
• 7. Hojka M., Krogulec P.: Dokumentacja geologiczna złoża metanu Kaczyce 1. PG-E GRAFIT, Cieszyn 2002 [niepublik.].
• 8. Karwasiecka M., Bukowski P., Wagner J.: Wody dołowe ze zlikwidowanej kopalni „1 Maja” na Śląsku, jako przykład odnawialnego źródła energii. Współczesne problemy hydrogeologii, t. XII, Wyd. UMK, Toruń 2005, s. 323–330.
• 9. Kuhl J.: Petrograficzna klasyfikacja skał towarzyszących pokładom węgla w Zagłębiu Górnego Śląska. Prace GIG, Seria A, Komunikat 171, Katowice 1955.
• 10. Lutyński M.: Model wysokociśnieniowego składowania CO2 w zlikwidowanej kopalni węgla kamiennego. Wyd. Politechnika Śląska, Gliwice 2008.
• 11. Marcol A.: Wykres objętości pustek poeksploatacyjnych w złożu KWK 1 Maja w zakresie głębokości od -800 m (dno szybu VI) do -317 m (wylot przekopu DM w pokładzie 614 na przekop DM w pokładzie 610). SRK, KWK 1 Maja, 2002 [niepublik.].
• 12. Motyka J., i in.: Dokumentacja hydrogeologiczne KWK Marcel Ruchu 1 Maja na dzień 31.12.1999, 1999 [niepublik.].
• 13. Piotrowski Z., Mazurkiewicz M.: Chłonność doszczelnianych zrobów zawałowych. Górnictwo i Geoinżynieria 2006, z. 3, s. 37–47.
• 14. Plewa F., Strozik G. Jędruś R.: Analiza procesu doszczelniania zrobów zawałowych mieszaninami popiołowowodnymi w warunkach kopalni. Mat. XVI konf. „Ochrona Środowiska na Terenach Górniczych”, Wyd. SITG, Szczyrk 2006, s. 214–222.
• 15. Pluta I., Ślaski R., Jaszek D.: Odwadnianie zatapianej kopalni „1 Maja” – Koncepcja uwzględniająca zagrożenie hydrochemiczne. Mat. semin. „Wody kopalń południowej części GZW. Ich zanieczyszczenie i sposoby oczyszczania”. S. II. Wyd. GIG, Katowice 2001.
• 16. Pluta I. i in.: System kontroli wód kopalnianych mający na celu ochronę kolektora „Olza” przed zanieczyszczeniem. Prognoza dopływów wód do kopalń odprowadzanych wody do kolektora „Olza”. Dokumentacja GIG, Katowice 1999 [niepublik.].
• 17. Pluta I. i in.: Badanie wpływu czynników hydrogeologicznych na zmiany w zrobach i pustkach po zamknięciu kopalni „1 Maja”. Dokumentacja GIG, projekt 6/ZR82007C/06884, Katowice 2009 [niepublik.].
• 18. Pluta I., Badaj A., Robakowski A., Marcol A.: Prognozy zatapiania kopalni „1 Maja” w świetle wyników monitoringu czujnikowego. Mat. XVIII konf. „Ochrona powierzchni na terenach górniczych w subregionie zachodnim województwa śląskiego”. Wyd. SITG, Rybnik 2011, s. 150–154.
• 19. Rogoż M.: Pojemność wodna zrobów w kopalniach węgla kamiennego. Prace GIG, Komunikat nr 628, Katowice 1974.
• 20. Rogoż M. (red.): Poradnik hydrogeologa w kopalni węgla kamiennego. Wyd. „Śląsk”, Katowice 1987.
• 21. Rogoż M.: Hydrogeologia kopalniana z podstawami hydrogeologii ogólnej. Wyd. GIG, Katowice 2004.
• 22. Rogoż M., Posyłek E.: Opinia hydrogeologiczna dotycząca likwidacji Ruchu „1 Maja” KWK Marcel, GIG, Katowice 1999 [niepublik.].
• 23. Rogoż M., Posyłek E.: Problemy hydrogeologiczne w polskich kopalniach węgla kamiennego. Wyd. GIG, Katowice 2000.
• 24. Rogoż M., Frolik A.: Opinia hydrogeologiczna dotycząca likwidacji kopalni węgla kamiennego 1 Maja. GIG, Katowice 2003 [niepublik.].
• 25. Rogoż M., Bukowski P., Górka G., Posyłek E., Solik-Heliasz E., Staszewski B.: Wpływ likwidacji kopalni na warunki wodne w górotworze i na powierzchni. Prace Nauk. GIG nr 805, Katowice 1995.
• 26. Ślaski R.: Warunki zatapiania kopalni „Morcinek”. Mat. XVII konf. „Ochrona środowiska na terenach górniczych podziemnych i odkrywkowych zlikwidowanych zakładów górniczych w subregionie zachodnim województwa śląskiego”, Wyd. SITG, Rybnik 2010, s. 221–224.
• 27. Ślaski R., Pluta I.: Ocena pojemności wolnych przestrzeni w zrobach poeksploatacyjnych w aspekcie charakteru litologicznego skał w strefie zawału zlikwidowanej kopalni „Morcinek”. Mat. XXI konf. „Ochrona środowiska na terenach górniczych i pogórniczych kopalń w subregionie zachodnim województwa śląskiego”, Wyd. SITG, Rybnik 2014, s. 216–221.
• 28. Waclawik P., Adamek L., Pavlik R.: Rezim zatapeni zlikvidovanego Dolu Morcinek. Sbornik 10 CSHK: Vod- strategika surovina pro 21 stoleti, 2009, s. 185–188.