Subiektywne spojrzenie na rozwój kolei z uwzględnieniem kwestii dotyczących korozji oraz rozwiązań opracowanych w tym zakresie w Polsce

• Autorzy: Królikowski Andrzej

Identyfikatory

DOI

10.15199/40.2025.1.3

Warianty tytułu

EN

A subjective view on the development of the railway with regard to corrosion issues and the solutions developed in this regard in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W dwustuletniej historii kolei pojawiały się problemy korozyjne, których rozwiązanie umożliwiało rozwój tego rodzaju transportu. W XIX wieku poważnymi ograniczeniami były naprężeniowe pękanie korozyjne kotłów parowych lokomotyw i zużycie ścierne łożysk kół wagonów. Lista problemów korozyjnych w XX wieku była znacznie dłuższa: korozja infrastruktury wywołana prądami błądzącymi po wprowadzeniu trakcji elektrycznej, hamowanie korozji stalowych wagonów przez stosowanie stali miedziowej i nanoszenie powłok malarskich, korozja cierna śrubowych mocowań szyn do podkładów i korozja galwaniczna w wagonach, w których dochodziło do kontaktu elementów stalowych, aluminiowych i kompozytowych. Opisano, jak walczono z tymi zjawiskami korozyjnymi. Wskazano przykłady rozwiązań przyczyniających się do rozwoju kolejnictwa opracowanych w Polsce i przedstawiono opinię na temat przyszłości kolei.

EN

Throughout the 200-year history of railways, numerous corrosion issues have emerged, making the prevention of related damage essential for the advancement of this mode of transportation. In the 19th century, significant challenges arose from stress corrosion cracking in vapor boilers and the abrasive wear of bearings in carriage wheels. The list of corrosion problems in the 20th century expanded considerably, including infrastructure corrosion caused by stray currents following the introduction of electric traction, the inhibition of rust in steel carriages through the use of copper steel and paint coatings, fretting corrosion of bolted tie plates on railroad rails, and galvanic corrosion in carriages where steel, aluminium, and composite parts come into contact. Effective control measures were implemented to address these types of corrosion damage. Furthermore, the contributions of Polish innovations to railway history and perspectives on the future of this mode of transportation were also discussed.

Słowa kluczowe

PL

korozja; kolej; historia; rozwiązania opracowane w Polsce

EN

corrosion; railway; history; solutions developed in Poland

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Ochrona przed Korozją
• Rocznik: 2025
• Tom: nr 1
• Strony: 19--23
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., fot., wykr.

Twórcy

autor

Królikowski Andrzej

• Polskie Stowarzyszenie Korozyjne

Bibliografia

• [1] A. Drzewiecki, M. Graff, W. Gamon. 2017. Dzieje kolei na świecie. W: A. Bochen (red.). Kolejnictwo polskie. Złota księga kolejnictwa w Polsce. Bydgoszcz: Quixi Media.
• [2] J. Alexander. 1897. “Result of Boiler Explosion.” Locomotive Engineering 10(6): 409
• [3] H. H. Uhlig. 1976. Korozja i jej zapobieganie. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
• [4] A. Olson. 2017. “Push and Pull of the Hoosier Partisans and Cleveland Clique: Consolidation of the Bee Line Railroads.” https://blog.history.in.gov/tag/terre-haute-and-indianapolis-railroad/ (dostęp: 11.03.2024).
• [5] J. Czochralski. 1934. Stopy łożyskowe odporne na zżeranie, stosowane zwłaszcza w kolejnictwie. Opis patentowy nr 16524. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej.
• [6] E. D. D. During (ed.). 2018. Corrosion Atlas: A Collection of Illustrated Case Histories. Amsterdam: Elsevier.
• [7] M. Frąckowiak, J. Kołodziej. 2019. Niezwykłe trasy. W: A. Bochen (red.). Kolejnictwo polskie. Złota księga kolejnictwa w Polsce. Bydgoszcz: Quixi Media.
• [8] A. Bochen. 2019. Triumf motoryzacji. W: A. Bochen. Homo viator. Historia podróżowania, motoryzacji i marki Škoda. Bydgoszcz: Quixi Media.
• [9] E. Mattsson. 1996. Basic Corrosion Technology for Scientists and Engineers. London: Institute of Materials.
• [10] K. Pajewski. 1939. Walka z korozją żelaza. Warszawa: Wydawnictwo Techniczne Ministerstwa Komunikacji.
• [11] K. Daeves. 1937. „Korozja stali miedziowych”. Przegląd Techniczny 76(25): 865–867.
• [12] O. Lindermayer. 1933. “Operation and Successes of the German National Rail in the Area of the Protection against Corrosion by Coatings.” Zeitschrifft des Vereines Deutscher Ingenieure 77: 385–392.
• [13] K. Pajewski. 1937. „Zagadnienia zmiany polityki lakierowania wagonów”. Inżynier Kolejowy 14(6): 248–251.
• [14] M.G. Fontana, N. D. Greene. 1986. Corrosion Engineering. New York: McGraw-Hill.
• [15] P. Kowalik, D. Milczarek. 2017. „Środki myjące przeznaczone do zewnętrznego mycia taboru kolejowego”. Prace Instytutu Kolejnictwa 154: 10–16.
• [16] T. Chmielniak, S. Lepszy, P. Mońka. 2017. „Energetyka wodorowa – podstawowe problemy”. Polityka Energetyczna 20(3): 55–66.
• [17] Alstom. 2022. “PKN ORLEN and Alstom to Cooperate on Hydrogen Railway.” https://www.alstom.com/press-releases-news/2022/5/pkn-orlen-and-alstom-cooperate-hydrogen-railway (dostęp: 11.03.2024).
• [18] Z. Lu, W. Yang. 2008. “In Situ Monitoring the Effects of a Magnetic Field on the Open-Circuit Corrosion States of Iron in Acidic and Neutral Solutions.” Corrosion Science 50(2): 510–522. DOI: 10.1016/j.corsci.2007.07.009.
• [19] F. Ustolin, N. Paltrinieri, F. Berto. 2020. “Loss of Integrity of Hydrogen Technologies: A Critical Review.” International Journal of Hydrogen Energy 45(43): 23809–23840. DOI: 10.1016/j.ijhydene.2020.06.021.
• [20] J. Zhao, Z. Tu, S.H. Chan. 2021. “Carbon Corrosion Mechanism and Mitigation Strategies in a Proton Exchange Membrane Fuel Cell (PEMFC): A Review.” Journal of Power Sources 488: 229434. DOI: 10.1016/j.jpowsour.2020.229434.