Teoretyczne i praktyczne aspekty bezpieczeństwa militarnego Rzeczpospolitej Polskiej : czynniki bezpieczeństwa militarnego Polski : wojna w Ukrainie

• Autorzy: Majchrzak Dariusz

Identyfikatory

DOI

10.34752/2023-a282

Warianty tytułu

EN

Theory and practice of military security Republic of Poland : factors of military security of Poland : war in Ukraine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Bezpieczeństwo militarne jest to zdolność do zapewnienia pierwotnych interesów narodowych państwa, realizacji jego celów politycznych oraz zapewnienia własnym instytucjom oraz obywatelom zamieszkującym w jego granicach niepodległości, suwerenności, możliwości stanowienia, a także rozwiązywania własnych problemów przy wykorzystaniu istniejącego systemu politycznego. Zdolność ta najczęściej będzie miała charakter siły militarnej i zawsze będzie zwrócona przeciw agresji militarnej potencjalnego czynnika zewnętrznego. Jeżeli mówimy o bezpieczeństwie militarnym to nie ma bezpieczeństwa bez potencjalnego zagrożenia. No więc jeżeli mówimy o zagrożeniu militarnym to należy je również tutaj w jakiś sposób zdefiniować. Generalnie możemy wskazać, że zagrożenie to jest oczywiście prawdopodobieństwo bądź zaistnienie negatywnych zjawisk, które wpływają na dany podmiot w sposób negatywny, co w konsekwencji skutkuje zachwianiem jego funkcjonowania i niemożnością realizacji swoich ustawowych, zasadniczych misyjnych celów. Aby można było rozważać zagadnienia w ujęciu bezpieczeństwa militarnego istnieje konieczność spełnienia przynajmniej dwóch warunków. Przede wszystkim to zagrożenie musi być, skierowane przeciwko kluczowym interesom państwa, czyli mówimy tutaj o tych interesach, które uderzają bezpośrednio w cele polityczne, w takie interesy, które są związane z istnieniem danego państwa z jego niepodległością, suwerennością i integralnością terytorialną. Drugi warunek - to jest użycie sił zbrojnych. Użycie sił zbrojnych –agresora lub własnych. Dla praktycznego określenia czynników wpływających na bezpieczeństwo militarne autor analizuje pojęcie zagrożenia militarnego, bezpieczeństwa militarnego oraz wskazuje na potrzebę reorganizacji zarządzania w przypadku militarnej sytuacji kryzysowej. W dalszej kolejności analizowane są wybrane czynniki i ich sił wpływ na bezpieczeństwo militarne. Pod uwagę brane są takie wartości jak wola polityczna wdrażania strategii, kultura strategiczna, otoczenie zewnętrzne, polityczne, ekonomiczne, społeczne i technologiczne oraz wpływ konfliktów militarnych, ze szczególnym uwzględnieniem wojny w Ukrainie. Wyniki badań pozwalają wskazywać na kierunki działań, jakie powinny być podejmowane przez organy władzy publicznej dla zapewnienia bezpieczeństwa militarnego Polski. Materiał może być również wykorzystywany jako zbiór tez i założeń w prowadzeniu dalszych badań mających na celu ocenę bezpieczeństwa militarnego.

EN

Military security is the ability to ensure the primary national interests of the state, implement its political goals and provide its own institutions and citizens living within its borders with independence, sovereignty, the ability to decide and solve their own problems using the existing political system. This ability will most often have the character of a military force and will always be directed against the military aggression of a potential external factor. When it comes to military security, there is no security without potential threat. So if we are talking about a military threat, it should also be defined here in some way. Generally, we can indicate that this threat is, of course, the probability or occurrence of negative phenomena that affect a given entity in a negative way, which in turn results in the disturbance of its functioning and the impossibility of realizing its statutory, fundamental missionary goals. In order to consider issues in terms of military security, it is necessary to meet at least two conditions. First of all, this threat must be directed against the key interests of the state, those interests that directly affect political goals, and are related to the existence of a given state with its independence, sovereignty and territorial integrity. The second condition is the use of armed forces. Aggressor’s or our own. In order to determine the factors affecting military security in practice, the author analyzes the concept of military threat, military security and indicates the need to reorganize management in the event of a military crisis situation. Next, selected factors and their impact on military security are analysed. Values such as the political will to implement the strategy, strategic culture, external, political, economic, social and technological environment as well as the impact of military conflicts, with particular emphasis on the war in Ukraine, are taken into account. The results of the research allow to indicate the directions of actions that should be taken by public authorities to ensure Poland's military security. The paper can also be used as a set of theses and assumptions in conducting further research aimed at assessing military security.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo militarne; zarządzanie kryzysowe; konflikt militarny; Ukraina

EN

military security; crisis management; military conflict; Ukraine

• Wydawca: Towarzystwo Wiedzy Obronnej
• Czasopismo: Wiedza Obronna
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 1
• Strony: 3--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., rys.

Twórcy

autor

Majchrzak Dariusz

• Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa, Polska [War Studies University, Warsaw, Poland]

• https://orcid.org/0000-0001-9978-9600

Bibliografia

• Brilman J., Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania, Polskie wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2002
• Czerniawska A., Kultura organizacyjna instytucji finansowej- pomiędzy rzeczywistością, a oczekiwaniami pracowników. Studium socjologiczne, rozprawa doktorska, Uniwersytet Śląski, Katowice, 2020.
• Dryzd C., Kultura strategiczna – geneza, definicja i praktyczne zastosowanie, Roczniki statystyczne Akademii Wojsk Lądowych, 1 (I), 2017.
• Dworecki S., Zagrożenia bezpieczeństwa państwa, AON, Warszawa 1994.
• Frankopan P., Jedwabne szlaki. Nowa historia świata, Grupa Wydawnicza Foksal, Wydanie I, Warszawa 2015.
• Garnet J., Przyczyny wojny i warunki pokoju, [w:] J. Baylis i inni, Strategia we współczesnym świecie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009.
• Gierszewska G., Zarządzanie strategiczne, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa 2000.
• Grygolec W., Kościuk L., Bezpieczeństwo militarne państwa. Pojęcia, uwarunkowania, polityka, MON, Warszawa 1998.
• Kamińska-Gawryluk E. (kierownik zespołu), Wskaźniki zielonej gospodarki w Polsce 2019, opracowanie merytoryczne, Główny Urząd Statystyczny w Białymstoku, Warszawa, Białystok 2019.
• Kitler W., Bezpieczeństwo narodowe RP. Podstawowe kategorie. Uwarunkowania. System, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2011.
• Koziej S., Podstawy i zasady sztuki wojennej, , AON, Warszawa 1993.
• Kubiak K., Przybyło Ł. (red.), Państwo średnie Polska. Studia i szkice, Tetragon, Warszawa 2022.
• Majchrzak D., Bezpieczeństwo militarne Polski, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2015.
• Majchrzak D., O zarządzaniu kryzysowym inaczej. Zarządzanie kryzysowe czy zarządzanie bezpieczeństwem?, Bellona, 2018, nr 4 (695).
• Majchrzak D., Znaczenie systemu zarządzania kryzysowego w kształtowaniu bezpieczeństwa narodowego, [w:] G. Sobolewski, D. Majchrzak [red.], Zarządzanie kryzysowe w systemie bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2011.
• Nowak E., Zarządzanie kryzysowe w sytuacjach zagrożeń niemilitarnych, AON, Warszawa 2007.
• Nowikowska M., Stańczuk I., Realizacja interesów jednostek, grup społecznych i interesów narodowych w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego RP, Wydawnictwo Towarzystwa wiedzy Obronnej, Warszawa 2020.
• Pawłowski J., Zdrodowski B., Kuliczkowski M., (red.), Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2020.
• Polak A., Sztuka wojenna kontekst teoretyczny i praktyczny, Zeszyty Naukowe AON nr 3(92), Warszawa 2013.
• Skinner J. H., Międzynarodowa encyklopedia wojska i obronności, 1999.
• Skrzyp J., Geopolityczne i geostrategiczne uwarunkowania bezpieczeństwa narodowego RP, [w:], M. Kuliczkowski, M. Wojciszko (red.), Administracja publiczna w procesie przygotowań obronnych państwa – wybrane problemy, AON, Warszawa 2012.
• Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, Warszawa 2002.
• Snyder J. L., The Soviet Strategic Culture: Implications for Limited Nuclear Operations, RAND Corporation, 1977.
• Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP zatwierdzona w dniu 12 maja 2020 roku przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Prezesa Rady Ministrów.
• Szpyra R., Bezpieczeństwo militarne, AON, Warszawa 2012.
• Taleb N.N., Czarny Łabędź, Kurhaus, Warszawa 2017.
• Wrzosek M., Agresja na Ukrainę, czyli koncepcja rosyjskiej wojskowej operacji specjalnej, Przegląd Sił Zbrojnych nr 5/22.
• Zając J., Bezpieczeństwo – aspekty terminologiczne, [w:] J. Pawłowski [red.], Współczesny wymiar bezpieczeństwa, AON, Warszawa 2011.
• ŹRÓDŁA
• Protokół Dodatkowy do Konwencji Genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 roku, dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół I) sporządzony w Genewie dnia 8 czerwca 1977 roku (Dz.U. z 1992 r. Nr 41, poz. 175).
• Ustawa o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U. z dnia 25 września 2002 r.).
• Regulamin walki Wojsk Lądowych, Warszawa 2008.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).