Zagrożenia infrastruktury komunikacyjnej na terenach osuwiskowych i zalewowych

• Autorzy: Skrzypczak I. , Kokoszka W. , Rojowski R. , Kogut J.

Warianty tytułu

EN

Hazards of transport infrastructure engineering for the landslide zones and floodplains

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Osuwiska jak i powodzie należą do naturalnych zagrożeń, powodujących straty zarówno w środowisku naturalnym jak i antropogenicznym (infrastruktura budowlana). Na terenie gmin Polski południowo-wschodniej występuje zarówno ryzyko powodziowe jak i ryzyko osuwiskowe. Te dwa zagrożenia bardzo często idą w parze. Długotrwałe opady powodują podtopienia infrastruktury kolejowej w pobliżu cieków wodnych i równolegle uruchamiają procesy osuwiskowe na zboczach powyżej dolin rzecznych. Znajomość warunków hydrogeologicznych oraz monitorowanie parametrów geotechnicznych i hydrologicznych danego terenu jest podstawą prognozowania wystąpienia tych zagrożeń oraz szacowania ryzyka. Stąd w artykule podkreślono kwestię spójności systemów monitoringu i ostrzegania dla tych dwóch zagrożeń. Obecnie dla osuwisk działa SOPO (System Osłony Przeciwosuwiskowej) a dla terenów zalewowych ISOK (Informatyczny System Osłony Kraju), zauważalny jest jednak brak integralności tych dwóch systemów. Przedstawiona zostanie propozycja określenia łącznego ryzyka dla tych zagrożeń (iloczyn kartezjański oraz metoda Bayesa) oraz metodyka analiz. Omówione zostanie również zagadnienie relacji między ilością informacji a ryzykiem, bowiem tylko właściwie określone ryzyko pozwala na podejmowanie odpowiednich działań prewencyjnych i zmniejsza koszty ewentualnych skutków zagrożeń naturalnych.

EN

Both landslides and floods are natural hazards posing a threat to the environment and bring significant economic losses. There are flooding and landslide risks in the municipalities of south-eastern Poland. These two threats often go hand in hand. Currently, longlasting rains cause flooding of buildings located near water courses, as well as initialize process of landslides on the slopes above the river valley. Knowledge of the hydrogeological conditions and monitoring of geotechnical and hydrological parameters of the area is the base for the prognosis, as well as the risk assessment associated with them. Hence, the paper highlights the issue of the consistency of monitoring and warning systems for these two threats. Currently, only for landslides work SOPO - System Guards Against Landslides. On the other hand, hydrogeological bases are defined for floodplains as ISOK (The Computer System of the National Guard). However, notable is the lack of integrity of both systems. In this paper a proposal is made to determine the overall risk for both threats (Cartesian product and Bayesian method), as well as methods of analysis. The question of the relationship between the amount of information and risk assessment will be discussed. Because only properly specified risk allows you to take appropriate action to prevent and reduce the costs of the potential effects of natural hazards, as in this case of flooding and landslides.

Słowa kluczowe

PL

teren zalewowy; osuwisko; zagrożenie; infrastruktura komunikacyjna

EN

floodplain; landslide; hazard; transport infrastructure

• Wydawca: Instytut Naukowo-Wydawniczy "TTS" Sp. z o.o
• Czasopismo: TTS Technika Transportu Szynowego
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 22, nr 12
• Strony: 1385--1390, CD
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys.

Twórcy

autor

Skrzypczak I.

• Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury

autor

Kokoszka W.

• Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury,

autor

Rojowski R.

• Politechnika Rzeszowska

autor

Kogut J.

• Politechnika Krakowska, Wydział Inżynierii Lądowej

Bibliografia

• 1. Lan H.X., Martin C.D., Froese C.R., Kim T.H., Morgan A.J., Chao D., Chowdhury S., A web-based GIS for managing and assessing landslide data for the town of Peace River, Canada. Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 9, 2009,1433-1443.
• 2. Rymasza B., O zasadach postępowania z obiektami mostowymi na terenach szkód powodziowych, Zeszyty Naukowe WSOL, Nr 3(157), 2010, 296-303.
• 3. Grabowski D., Inwentaryzacja osuwisk oraz zasady i kryteria wyznaczania obszarów predysponowanych do występowania i rozwoju ruchów masowych w Polsce Pozakarpackiej (skrypt dla wykonawców), PIG, Warszawa 2006.
• 4. Wójcik A., Kartografia geologiczna osuwisk, Materiały konferencyjne "Obowiązki geologa powiatowego w świetle ustawy Prawo Ochrony Środowiska oraz ustawy o planowaniu przestrzennym dotyczących terenów zagrożonych osuwiskami" (2008). [online] [dostęp: 02.02.2013]. Dostępny w Internecie: http://geoportal.pgi.gov.pl/css/powiaty/prezentacje/sopo/sopo_kartografia.pdf
• 5. Bielski, S., Stateczność zboczy. [dostęp:01.02.2013]. Dostępny w Internecie: http://www.mikropal.pl/statecznosczboczy.html.
• 6. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw, art. 88.
• 7. Halama A., Polityka przestrzenna na terenach zalewowych w małych miastach,[w:] Studia Ekonomiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 2013, s. 311-322.
• 8. Niedziółka P., Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej w banku, DIFIN, Warszawa 2002.
• 9. Bernstein P.L., Risk as History of Ideas, Financial Analysis Journal, nr 1, 1995.
• 10. Nowak A.S., Analiza ryzyka i ocena niezawodności konstrukcji w praktyce budowlanej, Awarie 2007, KNT Międzyzdroje, 2007, s. 123-130.
• 11. Pawlikowski J., Różnicowanie klas niezawodności konstrukcji z betonu, Prace naukowe ITB, WITB, Warszawa 2003.
• 12. Nahotko S., Ryzyko ekonomiczne działalności gospodarczej, Oficyna Wydawnicza Postępu Organizacyjnego, Bydgoszcz 1996.
• 13. Slimak L., Krizory manazment vo verejnej sprave, Zilinska Univerzita, Zilina 2001.
• 14. JCSS Probabilistic Model Code Part 3: Resistance Models, 10.10.2000.
• 15. Woliński Sz., Ryzyko w projektowaniu konstrukcji z betonu, [w:] Zeszyty Politechniki Gdańskiej, nr 602, z. 59, (2000), s. 55-61
• 16. PN-EN 1990: 2004. Podstawy projektowania konstrukcji.
• 17. PN-EN 1991-1-7:2008 Oddziaływania na konstrukcje - Część 1-7: Oddziaływania ogólne - Oddziaływania wyjątkowe