Rakotwórcze wielopierścieniowe substancje organiczne występujące we frakcji cząstek drobnych : metoda oznaczania

• Autorzy: Szewczyńska M. , Pośniak M.

Identyfikatory

DOI

10.5604/1231868X.1217553

Warianty tytułu

EN

Carcinogenic polycyclic organic substances in the fine particles : determination method

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zagadnienia związane z emisją substancji chemicznych ze spalin z silników Diesla są wciąż przedmiotem wielu badań, których wyniki mogą się przyczynić, między innymi, do redukcji zanieczyszczeń oraz określenia ich składu chemicznego. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) zmieniła klasyfikację cząstek spalin z silników Diesla z grupy 2.A. – mieszaniny prawdopodobnie rakotwórcze, na grupę 1., czyli substancje rakotwórcze dla człowieka. W danych GUS z 2010 r. podano, że przeciętne zatrudnienie w Polsce na podstawie stosunku pracy w transporcie ogółem wynosi 480 tys. osób, natomiast liczba osób narażonych na spaliny silnika Diesla wynosi 20 719 osób. Celem pracy było opracowanie metody oznaczania rakotwórczych wielopierścieniowych substancji (WWA) organicznych występujących we frakcji cząstek drobnych emitowanych do środowiska, podczas eksploatacji pojazdów samochodowych z silnikiem Diesla. Do pobierania frakcji cząstek stałych emitowanych do środowiska zastosowano kaskadowe próbniki SPCI (sioutas personal cascade impactor) oraz 13-poziomowy niskociśnieniowy impaktor kaskadowy ELPI (electric low pressure impactor). Ustalono, że najlepsze rezultaty, w przypadku zastosowania próbników SPCI oraz ELPI, uzyskuje się przy pobieraniu próbek na filtry teflonowe i filtry aluminiowe. Analizy zaadsorbowanych na cząstkach stałych substancji rakotwórczych, w tym wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, prowadzono metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją fluorescencyjną w układzie faz odwróconych. Zastosowanie metody wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją fluorescencyjną HPLC/FL umożliwia oznaczanie 9 rakotwórczych węglowodorów w zakresie stężeń 0,0025 ÷ 1,00 mg l-1. Współczynnik korelacji krzywej kalibracji wynosi 0,99. Na podstawie otrzymanych wyników opracowano procedurę oznaczania wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych występujących we frakcjach cząstek emitowanych ze spalin silników z wykorzystaniem próbnika kaskadowego SPCI, którą zamieszczono w Załączniku.

EN

Issues associated with the emission of chemical substances from diesel exhaust are still the subject of many studies that lead to, among others, the reduction of pollution and determination of their chemical composition. The International Agency for Research on Cancer (IARC) reclassified exhaust particles from diesel engines from group 2A (probably carcinogenic mixture) to group 1 (carcinogen for humans). According to GUS data from 2010, 480 thousand people were employed in the transport industry, while the number of people exposed to the diesel exhaust was a total of 20719. The aim of this paper was to develop a method for determining carcinogenic polycyclic organic substances occurring in the fraction of fine particles emitted into the environment during the operation of vehicles with diesel engines. Sioutas personal cascade impactor (SPCI) and a 13-tier low-pressure cascade impactor ELPI were used to collect the fraction of particles emitted into the environment. The best results are obtained when using teflon and aluminum filters for samples. The analysis of carcinogens including polycyclic aromatic hydrocarbons adsorbed on particular matter was performed with high performance liquid chromatography with fluorescence detection in reverse phase. Application of high performance liquid chromatography with fluorescence detection HPLC/FL makes it possible to determine 9 carcinogenic hydrocarbons in the concentration range of 0.0025– 1.00 mg 1-1. The correlation coefficient of the calibration curve was 0.99. The procedure for determining PAH present on fractions of particles emitted from engine exhaust gases with a commercial probe SPCI was developed on the basis of the results.

Słowa kluczowe

PL

substancje rakotwórcze; wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne; frakcje drobne; spaliny

EN

carcinogens; polycyclic aromatic hydrocarbons; fraction of fine particles; fumes

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 3 (89)
• Strony: 163--183
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szewczyńska M.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16

autor

Pośniak M.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16

Bibliografia

• 1. Maricq M.M. (2007) Chemical characterization of particulate emissions from diesel engines: a review. Journal of Aerosol Science, vol. 38, 11, 1079– 1118.
• 2. Bunn W.B., Hesterberg T.W., Valberg P.A., Slavin T.J., Georgia Hart G., Lapin Ch.A. (2007) Reevaluation of the literature regarding the health assessment of Diesel engine exhaust 2004, vol. 16, 14, 889–900 Ris C., U.S. EPA health assessment for diesel engine exhaust: a review. Inhal. Toxicol. 19, 1, 229–39.
• 3. Ozsezen N., Canakci M., Turkcan A., Sayin C. (2009) Performance and combustion characteristics of a DI diesel engine fuelled with waste palm oil and canola oil methyl esters'. Fuel 88 4, 629–636.
• 4. Demirbas A. (2009) Progress and recent trends in biodiesel fuels. Energy Conversion and Management 50,14–34.
• 5. Basha S.A., Gopal K.R., Jebaraj S. (2009) A review on biodiesel production, combustion, emissions and performance. Renewable and Sustainable Energy Reviews 13, 1628–1634.
• 6. Sharma Y.C., B. Singh B., Upadhyay S.N. (2008) Advancements in development and characterization of bio-diesel. A review. Fuel 87, 2355–2373. [http://www.nw.pwr.wroc.pl/~trawczynski/wyklady/Procesy_katalityczne_i_adsorpcyjne_CWICZENIA_lab_INSTRUKCJE].
• 7. PN-Z-04240-5: 2006 Ochrona czystości powietrza – Badania zawartości wielopierścieniowych węglowodorówaromatycznych – Część 5: Oznaczanie antracenu, benzo/a/antracenu, chryzenu, benzo/b/ fluorantenu, benzo/k/fluorantenu, benzo/a/pirenu, dibenzo/ah/antracenu, benzo/ghi/perylenu i indeno/123cd/pirenu na stanowiskach pracy metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).