Przestrzeń awangardy – nowa grawitacja

• Autorzy: Kwiatkowski J.

Warianty tytułu

EN

The Space of the Avangarde

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Przestrzeń awangardy to synonim idei Nowej Sztuki, sztuki przełomu jaki dokonał się w sztukach wizualnych w pierwszych dekadach XX wieku w Rosji, a później w ZSRR. Jej przedstawiciele zdeterminowani zmianami, jakie przyniosły nowe wynalazki techniczne zwłaszcza w sferze urbanizacji bardzo wierzyli, podobnie jak włoscy futuryści, że to właśnie oni staną się liderami zmian społecznych, nowego postrzegania i kształtowania kultury. Wierzyli w nowe społeczeństwo, które rozerwie wielowiekową strukturę klasową, kiedy jej miejsce zajmie dynamizm i kreatywność w służbie rozwiązań utylitarnych i egalitarnych. Wierzyli w swoją misję, prometeizm nowego, lepszego świata, gdy nastąpi wyzwolenie człowieczeństwa od wszelkich zależności. Takie nastroje społeczne dojrzewały w całej Europie, ale szczególnie silnie obecne były w społeczeństwie rosyjskim już w ostatnich dwudziestu latach przed wybuchem I wojny światowej i można powiedzieć, że wręcz ją poprzedzały. Dlatego też następstwo wydarzeń dawało przedstawicielom Nowej Sztuki wręcz przeświadczenie o swoim profetycznym przesłaniu wolności. Późniejsza rzeczywistość, nadejście epoki totalitarnej, dopisały niestety jakże gorzki epilog dla całej formacji niemal wszystkich wielkich artystów awangardy, ale pomimo ich odrzucenia i niejednokrotnie przedwczesnej śmierci pozostała ich twórczość, przesycona entuzjazmem dla nowej grawitacji – wiary w wielkość człowieczeństwa – w nową, uniwersalną ideę.

EN

The avant-garde is synonymous with the concept of New Art, the breakthrough in art which took place in the visual arts during the first decades of the 20th century in Russia and then in the USSR. Its representatives, determined by the changes brought about by new technical inventions, especially in the sphere of urbanization, were convinced, like the Italian futurists, that they would be at the foreground of social change, new perceptions and shaping of culture. They believed in the new society which would rend apart the class structure of previous ages when its place would be taken by dynamism and creativity in the service of utilitarian and egalitarian solutions. They believed in their mission, the Promethean idea of a new better world, when mankind would be liberated from all subjection. This social mood was developing in the whole of Europe, but was particularly strong in Russian society in the last twenty years before World War I. In fact, one could say it was a prelude to the war. From this sequence of events came the conviction held by representatives of New Art about their prophetic message of freedom. The actual reality, the advance of totalitarianism, was a bitter epilogue for the whole formation, for almost all the great artists of the avant-garde. Nevertheless, though rejected and often dying before their time, their works remained, suffused with enthusiasm for the new gravitation – belief in the greatness of mankind – in the new, universal idea.

Słowa kluczowe

PL

teoria przestrzeni; architektura XX w.; urbanistyka współczesna; konstruktywizm; suprematyzm; awangarda; Rosja; XX wiek; lata 20 XX w.

EN

theory of space; 20th century architecture; contemporary urban planning; constructivism; suprematism; avant-garde; 20th century; twenties of 20th century

• Wydawca: Komitet Architektury i Urbanistyki PAN ; Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 60, z. 3
• Strony: 5--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 57 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Kwiatkowski J.

• Gospodarka Przestrzenna WGiSR Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Ch. Baumgarth, Futuryzm, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1987.
• Bezprzedmiotowość i abstrakcja, Wydawnictwo Nauka, Moskwa 2011.
• J. Drużnikow, Rosyjskie Mity. Od Puszkina do Morozowa, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1998.
• Le Futurisme á Paris. Une avant-garde explosive, produced by Éditions du Centre Pompidou, Paris and 5 Continents Editions, Milan 2008.
• O. S. Ilnytzkyj, Ukrainian Futurism, 1914-1930. A Historical and Critical Study, Harvard University Press, Cambridge 1997.
• A. Jane, M-A. Brayer, F. Migayrou, N. Spiller, Future city, experiment and utopia in architecture, Thames&Hudson, Yokohama, Japan 2002.
• S. O. Khan-Magomedov (С. О. Хан-Магомедов) Живскульлт арх 1919-1920, Moskwa, Wydawnictwo: „Architektura” 1993.
• S. O. Khan-Magomedov (С. О. Хан-Магомедов), (Cерия), Кумиры Авангарда Казимир Малевич, Издатель С. Э. Гордеев издательский проект Руский Авангард, Москва 2010.
• S. O. Khan-Magomedov (С. О. Хан-Магомедов), Сто шедевров советского архитектурного авангарда, Издательство Билингва, Москва 2004.
• S. O. Khan-Magomedov (С. О. Хан-Магомедов), Супрематизм и архитектура (проблемы формообразования), PAACH, „Архитектура-C”, Москва 2007.
• A. Leinwand, Sztuka w służbie utopii. O funkcjach politycznych i propagandowych sztuk plastycznych w Rosji Radzieckiej lat 1917–1922, Instytut Historii PAN, Mazowiecka Wyższa Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna w Łowiczu, Warszawa 1998.
• El Lissitzky, Kunst und Pangeometrie, w monografii: El Lissitzky. Maler, Architekt, Typograf, Fotograf, Aufl. 3., Dresden 1980.
• El Lissitzky, Der Suprematismus des Weltaufbaus, Dresden 1967.
• El Lissitzky (Эль Лисицкий), Супрематизм миростроительства. 1890-1941, К выставке в залах Государственной Третьяковской галереи. М.: ГТГ, 1991.
• K. Malewicz (К. С. Малевич), Государственникам от искусства, Газета „Анархия”, 4.5, No 53, 1916.
• K. Malewicz (К. С. Малевич), Лень как действительная истина Человечества, Мoskwa „Гилея” 1994.
• K. Malewicz (К. С. Малевич), О «Я» и коллективе, Альманах Уновис No 11. Витебск 1920.
• K. Malewicz (К. С. Малевич), Собрание сочетаний в: 5 томах. / редкол.: Д. В. Сарабьянов и др. - М. Гилея, 1995-2000, Т. 1: Статьи, манифесты, теоретические сочетания и др. работы. 1913-1929 / сост., предисл., ред. пер., коммент. Г. Л. Домосфенова; науч. ред. А. С. Шатский, 1995: Статьи и теоретические сочетания, опубликованные в Германии, Польше и на Украине, 1924–1930 / сост., предисл., ред. пер., коммент. Г. Л. Домосфенова; науч. ред. А. С. Шатский - 1998, ил.: Т. 3; Супрематизм. Мир как беспредметность, или Вечный покой; С прил. писем К. С. Малевича к М. О. Гершензону (1918-1924), сост., предисл., ред. пер., коммент. А. С. Шатский, 2000. ил; Т. 4: Трактаты и лекции первой половины 1920-х годов: С прил. писем К. С. Малевича и Эль Лисицкого (1922-1925) / сост., прибл., ред. пер., подготовление текста, коммент. и примеч. А. С. Шатский, 2005.
• K. Malewicz (К. С. Малевич), Черный квадрат, Казимир Малевич; вступ. ст. и коммент. А. С. Шатских, 2-е изд., испр. - СПб.: „Азбука-классика” 2003.
• K. Malewicz, Малевич о себе Современники о Малевиче, Письма, Документы, Воспоминания, Критика. В 2-х томах. Авторы - составители И. А. Вакар, Т. Н. Михиенко, М.: „RA” 2004.
• K. Malewicz, Architektura kak poszczoczizna żelazobietonu, Moskwa 1919.
• K. Malewicz, Suprematyzm. 34 rysunki, z broszury: Supriematizm. 34 risunka, Witebsk, 15 grudnia 1920 r.
• K. Malewicz, Sztuka bezprzedmiotowa i suprematyzm, Z katalogu X Państwowej Wystawy, Sztuka bezprzedmiotowa i suprematyzm, Moskwa 1919.
• A. Nakov, Kazimir Malewicz le peintre absolu, Thalia Edition, Paryż 2006.
• A. Nakov (A. Наков), Русский авангард, «Искуство», 1991.
• A. Nakov, Vladimir Majakowski - un météore productiviste, „NDLS ecriture/peinture” 1976, nr 1.
• A. Nakov, Nations structurales chez les premiers constructivistes, „Revue d’Esthetique” 1969, nr 1.
• Неизвестный Русский Авангард в музеях и часных собраниях, Москва 1992, Издательство „Советский Художник” автор - составитель А. Д. Сарабьянов.
• A. Rodczenko (A. Родченко), Опыты для будущего (Doświadczenia dla przyszłości), (dzienniki, artykuły, listy, notatki), Moskwa 1996.
• W. Stepanowa (B. Степанова), Человек не может жить без чуда, Москва, Издательство „Свера” 1994.
• A. Turowski, Między sztuką a komuną. Teksty awangardy rosyjskiej 1910-1932, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych, Kraków 1998.
• J. Wujek, Mity i utopie architektury XX wieku, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1986.
• Źródła internetowe
• http://www.allbest.ru/ [dostęp: 11.09.2014]
• http://www.nlr.ru/exib/construct/text1.html [dostęp: 24.04.2015]
• http://www.rg.ru/2006/11/06/rodchenko.html [dostęp: 11.09.2014]
• http://club.foto.ru/info/articles/article [dostęp: 24.04.2015]
• http://left.ru/2001/3/rodchenko/left_rod.html [dostęp: 11.09.2014]
• http://www.fotonovosti.ru/content/news_one/9/2566 [dostęp: 24.04.2015]
• http://www.krugosvet.ru [dostęp: 11.06.2014]
• http://i-podmoskovie.ru/php/gorizonty-kultury/news/1492-pamyatnik-kazimiru-malevichu.html [dostęp: 11.06.2014]
• http://www.visitmaria.ru/2012 [dostęp: 14.04.2012]
• http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/312/image/312-074.pdf [dostęp: 1.05.2012]
• http://www.nlr.ru/exib/construct/text6.html [dostęp: 24.04.2015]
• http://www.slovo-online.ru/ru/direction/test/.3397.html [dostęp: 26.10.2014]
• http://artinvestment.ru/invest/events/20110314_borovikov.html [dostęp: 26.10.2014]
• http://www.ka2.ru/nauka/gofman_1.html [dostęp: 10.09.2014]
• http://cultobzor.ru/2013/09/lisitskiy-kabakov/10-280/ [dostęp: 10.09.2013]
• http://www.avangardism.ru/el-lisitskij-proekt-gorizontalnyh-neboskrebov-dlya-moskvy.html [dostęp: 26.10.2014]
• http://cih.ru/j2/401.html [dostęp: 26.10.2014]
• http://os.colta.ru/photogallery/20774/236729/ [dostęp: 26.10.2014]
• http://davidhannafordmitchell.tumblr.com/post/52640715630/design-is-fine-kazimir-malevich-modern [dostęp: 24.04.2015]
• http://vanabbemuseum.nl/fileadmin/files/Pers/Beelden/2009/Malevich_modern_buildings_B-3194.jpg [dostęp: 17.03.2009]
• http://www.nasledie-rus.ru/podshivka/pics/8104-pictures.php?picture=810402 [dostęp: 24.04.2015
• http://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/1807884 [dostęp: 24.04.2015]
• http://teh-nomad.livejournal.com/938470.html [dostęp: 24.06.2015]
• http://www.myproperty.co.za/news/5297/Sky-City.aspx [dostęp: 21.07.2015]
• http://www.citylab.com/design/2011/12/case-generic-architecture/771/ [dostęp: 21.07.2015]

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.