Wprowadzenie do problematyki systemów translacji automatycznej na przykładzie systemu wspomaganego przez człowieka tłumaczącego z wybranych języków obcych na polski

• Autorzy: Gajer M.

Warianty tytułu

EN

The Introduction to the Field of Machine Translation Systems on the Example of Human-Aided Translation System which Translates from Chosen Foreign Languages into Polish

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Translacja automatyczna jest dyscypliną nauki dostarczającą wiedzy o tym, jak programować komputery, aby były one w stanie dokonywać automatycznych przekładów pomiędzy wybranymi językami naturalnymi. Translacja automatyczna była również jedną z pierwszych aplikacji, jakie zostały zaproponowane dla komputerów. Niestety szybko okazało się, że zadanie translacji automatycznej jest znacznie trudniejsze, ale zarazem o wiele ciekawsze z naukowego punktu widzenia, niż pierwotnie sądzono. W artykule omówiono podstawowe przyczyny powodujące, że translacja automatyczna jest zadaniem tak niezwykle trudnym. Omówiono również najbardziej obiecujące kierunki rozwoju systemów translacji automatycznej. W dalszej części artykułu przedstawiono podstawowe koncepcje związane z nowym, zaproponowanym przez autora, podejściem do zagadnień translacji automatycznej. Zamieszczone w artykule rozważania zilustrowano na przykładzie eksperymentalnego systemu translacji automatycznej, dokonującego przekładu zdań zapisanych w języku szwedzkim na polski.

EN

The field of machine translation delivers the knowledge how to program the computers, so as they were able to translate between different human languages. Machine translation was also one of the first applications that were proposed for computers. Nonetheless, it soon appeared that the task of machine translation is much more difficult, but also much more interesting from the scientific point of view, than one had ever thought before. In the paper it is thoroughly explained why machine translation is so extremely hard. The most promising directions of development of machine translation systems are also briefly described. The special attention is paid to machine translation systems that are developed for Polish language.

Słowa kluczowe

PL

translacja automatyczna; przetwarzanie języka naturalnego; sztuczna inteligencja

EN

machine translation; computational linguistics; natural language processing

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Elektrotechnika i Elektronika
• Rocznik: 2002
• Tom: T. 21, z. 2
• Strony: 97--126
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Gajer M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Katedra Automatyki

Bibliografia

• [1] Baker K.L., Franz A.M., Jordan P.W., Mitamura Т., Nyberg E.H.: Coping with ambiguity in a large-scale machine translation system. Pittsburgh, Center for Machine Translation, Carnegie-Mellon University 1992
• [2] Arnold D., Balkan L., Meijer S., Humphreys R.L., Sadler L.: Machine translation: An introductory guide. London, NCC Blackwell 1994
• [3] Melby A.: Machine translation and philosophy of language. Machine Translation Review, No. 9, April 1999, 6-17
• [4] Blekhman M., Pevzner В.: First Steps of language engineering in the USSR. The 50s through 70s. Machine Translation Review, Issue No. 11, December 2000, 5-7
• [5] Waibel A., Geutner P., Tomokiyo L.M., Schultz Т., Woszczyna M.: Multilinguality in speech and spoken language systems. Proceedings of the IEEE, vol. 88, No. 8, August 2000, 1297-1313
• [6] Zue V.W., Glass J.R.: Conversational interfaces: advances and challen¬ges. Proceedings of the IEEE, vol. 88, No. 8, August 2000, 1166-1180
• [7] strona internetowa firmy Techland o adresie http://www.techland.com.pl
• [8] Penrose R.: Nowy umysł cesarza. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN 1995
• [9] Wiślicki W.: Czy możliwy jest naukowy opis tego, co dzieje się w umyśle? Wszechświat, t. 101, nr 1-3/2000, 8-12
• [10]Penrose R.: Makroświat, mikroświat i ludzki umysł. Warszawa, Wydawca Prószyński i S-ka 1997
• [11] Carbonell J.G., Mitamura Т., Nyberg E.H.: The KANT perspective: A critique of pure transfer (andpure interlingua. pure statistics, ...). Pittsburgh, Center for Machine Translation, Carnegie-Mellon Uni¬versity 1996
• [12] Ney H„ Nießen S„ Och F.J., Sawaf H„ Tillmann С., Vogel S.: Algorithms for statistical translation of spoken language. IEEE Transactions on speech and audio processing, vol. 8, No. 1, January 2000, 24-36
• [13] Canals R., Esteve A., Garrido A., Guardiola M.I., Iturraspe-Bellver A., Montserrat S.: InterNOSTRUM: A Spanish-Catalan machine translation system. Machine Translation Review, No. 11, December 2000, 21-25
• [14] Blekhman M., Pevzner В.: First Stepps of language engineering in the USSR. The 50s through 70s. Machine Translation Review, No. 11, De¬cember 2000, 5-7
• [15] Loukachevitch N.V., Dobrov B.V.: Thesaurus-based structural thema¬tic summaiy in multilingual information systems. Machine Translation Review, No. 11, December 2000, 10-20
• [16] Fukutomi O.: Report on commercial machine translation in a manu¬facturing domain. Machine Translation Review, No. 11, December 2000, 16-25
• [17] Murphy D.: Keeping translation technology> under control. Machine Translation Review, No. 11, December 2000, 7-10
• [18] Nyberg E., Mitamura Т., Carbonell J.: The KANT machine translation system: From R&D to initial deployment. Centre for Machine Transla¬tion, Carnegie-Mellon University 1998
• [19] Mitamura Т.: Controled languages for multilingual machine translation. Centre for Machine Translation. Carnegie Mellon-University 1996
• [20] Mitamura Т., Nyberg E.H., Carbonell J.: An efficient interlingua translation system for multi-lingua! document production. Centre for Ma¬chine Translation, Camegie-Mellon University 1998
• [21] Szulc A.: Gramatyka dydaktyczna języka szwedzkiego. Kraków, Wydawnictwo UJ 1992
• [22]Lindquist M.. Stypińska M.: Pä svenska. Warszawa, PWN 1977