Archetypiczne wartości wsi pomorskiej. Tożsamość wsi pomorskiej we współczesnym krajobrazie kulturowym (szanse i zagrożenia)

• Autorzy: Szymski Adam M.

Warianty tytułu

EN

Archetypical values of Pomeranian villages. Identity in the contemporary cultural landscape (opportunites and threats)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule podjęto próbę przedstawienia typologii układów przestrzennych wsi na terenie Pomorza Zachodniego ukształtowanych w wielowiekowym okresie ich rozwoju i funkcjonowania po rok 1945. Przedstawiono kolejno: (1) specyficzny typ budynku będącego jednocześnie budynkiem mieszkalnym , gospodarczym , stajnią i oborą – zwany ‘domem halowym’,(2) charakterystyczny typ zagrody wiejskiej oraz (3) specyficzny dla Pomorza kształt osady wiejskiej. Wskazano na występujące zagrożenia, zarówno w kontekście zachodzących zmian cywilizacyjnych jak i świadomości społecznej współczesnych mieszkańców oraz na potrzebę pilnej ochrony zachowanych reliktów spuścizny dziejowej.

EN

The lecture involves an attempt to present typology of village space patterns on the territory of West Pomerania, shaped in the course of a number of centuries` development and functioning until 1945. there were subsequently presented : (1) specific type of a building play in the role of an apartment, farmhold, barn and stable at the same time. – called a long house, (2) characteristic type of a farm and (3) specific for Pomerania shape of a village settlement. Defining, in the terms of geography and politics, the area of cultural heritage characterizing typical (for Pomerania) settlement forms, the authors pointed to already existing dangers both in the context of advancing civilization changes and in social consciousness of its contemporary inhabitants, as well as to an urgent need to protect historical monuments which have survived, giving a testimony to unique and original features of Pomeranian culture.

Słowa kluczowe

PL

Pomorze; tradycyjna zabudowa; układ przestrzenny wsi; układ przestrzenny użytków rolnych

EN

Pomerania; traditional buildings; spatial layouts of village; spatial layout of agricultural land

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 12
• Strony: 33--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., ryc., fot.

Twórcy

autor

Szymski Adam M.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny; Szczecin, Polska

Bibliografia

• Bartnik P., Kozłowski K., 2000: „Regiony w dziejach Polski. Pomorze Zachodnie w Tysiącleciu”, (red.) Szczecin 2000,s.11.
• Gaziński R., Chludziński A.(red): „Dzieje wsi pomorskiej” (mat. III Międzynarodowej Konferencji Naukowej).,Dygowo-Szczecin 2004
• Henning R., 1886: “Die Deutsche Haustypen”.,Strassburg-London.
• Hennig R., 1882: ”Das Deutsche Haus in seineren historischen Enwickelung”., Strassburg-London.
• Piskorski J.M., 1990: „Kolonizacja wiejska Pomorza Zachodniego w XIII i w początkach XIV wieku na tle procesów osadniczych w średniowiecznej Europie”. Poznań.
• Swiekatowski M., „Środowisko geograficzne Pomorza Zachodniego i Środkowego – walory przyrodnicze i gospodarcze”, s.39
• SzymskiA.M., Rzeszotarska-Pałka M. Ignaczak_Felińska J.,Pawłowski W.:”Wieś Pomorska wczoraj i dziś”.,Szczecin 2006.
• Thide K., 1937: ”Deutsche Bauernhause”.,Kónigstein i.Taunus und Leipzig.
• Włodarczyk E., 2000: „Pomorze w państwie brandenbursko – pruskim w drugim połowie XVII i XVIII wieku”. [w:] Pomorze Zachodnie w tysiącleciu, praca zbiorowa pod redakcją P.Bartnika i K.Kozłowskiego, Szczecin.