Basis of Functioning and Forms and Nature of Activity of Research Institutes

• Autorzy: Wyszomirska Monika

Identyfikatory

DOI

10.12845/sft.59.1.2022.9

Warianty tytułu

PL

Podstawy funkcjonowania oraz formy i charakter działalności instytutów badawczych

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Aim: The aim of the article is to discuss issues related to both the legal status and the location of research institutes in the economic and scientific space. The special nature of the activity of institutes consisting in the duality of public and commercial purposes causes that in doctrine and jurisprudence there are discussions and disputes as to the unambiguous definition of the nature of the activity of the institutes. This publication analyses and points to the public-commercial nature of the business. Regardless of the public mission and the possibility to receive subsidies from the state budget, the institutes are, after all, self-financing entities registered in the National Court Register, excluded from the catalogue of entities of the public finance sector. They cover their operating costs from the generated revenue and carry out their business activities as entrepreneurs, responsible for their own liabilities. Introduction: The development of science is the foundation of technical and social progress and a source of dynamic economic growth. Without scientific and research activities, it is difficult to imagine the development of civilisation, which, in its present form of technological advancement, requires in-depth scientific knowledge. In the Polish system of higher education and science, one of the organisational and legal forms of conducting scientific and research activity are research institutes, which play a large role in stimulating the growth of innovation in the Polish economy, regardless of the category assigned to them by the legislator. Methodology: The paper uses theoretical research methods, including an analysis of the provisions of the Act on Research Institutes, the Act on Higher Education and Science and the Act on Public Finance. The publication also reviews literature and common court judgments. Conclusions: In the Polish system of higher education and science one of the organisational and legal forms of conducting scientific and research activity are research institutes, whose legal status and scope of activity is regulated by the Act of 30 April 2010 on Research Institutes (Polish Journal of Laws: Dz.U. 2020 poz. 1383). This publication discusses the legal basis and forms of operation of research institutes, pointing to the public-commercial nature of their activities, which results from the legal status, scope of responsibility or financial independence of research institutes.

PL

Cel: Celem artykułu jest omówienie zagadnień związanych zarówno ze statusem prawnym, jak i umiejscowieniem instytutów badawczych w przestrzeni gospodarczej i naukowej. Szczególny charakter działalności instytutów polegający na dualizmie celów publicznych i komercyjnych sprawia, że w doktrynie i orzecznictwie trwają dyskusje i spory co do jednoznacznego określenia charakteru działania instytutów. Niniejsza publikacja analizuje i wskazuje na publiczno-komercyjny charakter działalności. Niezależnie bowiem od misji publicznej oraz możliwości otrzymania dotacji z budżetu państwa, instytuty są przecież samofinansującymi się podmiotami zarejestrowanymi w KRS, wyłączonymi z katalogu jednostek sektora finansów publicznych. Pokrywają koszty działalności z uzyskiwanych przychodów i prowadzą działalność gospodarczą jako przedsiębiorcy, samodzielnie odpowiadając za zaciągnięte zobowiązania. Wprowadzenie: Rozwój nauki jest fundamentem postępu technicznego i społecznego oraz źródłem dynamicznego wzrostu gospodarczego. Bez działalności naukowo-badawczej trudno wyobrazić sobie rozwój cywilizacji, która w obecnej formie zaawansowania technologicznego wymaga pogłębionej wiedzy naukowej. W polskim systemie szkolnictwa wyższego i nauki jedną z form organizacyjno-prawnych prowadzenia działalności naukowo-badawczej są instytuty badawcze, które odgrywają dużą rolę w stymulowaniu wzrostu innowacyjności polskiej gospodarki, niezależnie od kategorii nadanej im przez ustawodawcę. Metodologia: W pracy wykorzystano teoretyczne metody badawcze, w tym analizę przepisów ustawy o instytutach badawczych, ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy o finansach publicznych. W publikacji dokonano również przeglądu literatury oraz wyroków sądów powszechnych. Wnioski: W polskim systemie szkolnictwa wyższego i nauki jedną z form organizacyjno-prawnych prowadzenia działalności naukowo-badawczej są instytuty badawcze, których status prawny oraz zakres działalności reguluje ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz.U. 2020 poz. 1383). W niniejszej publikacji omówiono podstawy prawne oraz formy działania instytutów badawczych, wskazując na publiczno-komercyjny charakter ich działalności, który wynika ze statusu prawnego, zakresu odpowiedzialności czy też samodzielności finansowej instytutów badawczych.

Słowa kluczowe

EN

research institute; state legal person; public finances sector; research and development; public activities; commercial activities

PL

instytut badawczy; państwowa osoba prawa; sektor finansów publicznych; badania naukowe; prace rozwojowe; działalność publiczna; działalność komercyjna

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Safety & Fire Technology
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 59, iss. 1
• Strony: 158--165
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys.

Twórcy

autor

Wyszomirska Monika

• Scientific and Research Centre for Fire Protection – National Research Institute / Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej – Państwowy Instytut Badawczy

• https://orcid.org/0000-0002-7780-2699

Bibliografia

• [1] Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz.U. 2020 r. poz. 1383).
• [2] Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. 2022 r. poz. 574).
• [3] Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. 2021 r. poz. 305).
• [4] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2019 r. (sygn. akt II UK 555/17; OSNP 2019/12/148).
• [5] Ustawa z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz (Dz.U. 2020 r. poz. 2098).
• [6] Dytko J., Decyzja administracyjna jako forma sprawowania nadzoru nad uchwałami organów stanowiących instytutu badawczego, „Studia Prawnicze KUL” 2018, 1 (73), 37–56, https://doi.org/10.31743/sp.612.
• [7] Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 746 z późn. zm.)
• [8] Walasik M., System działań upowszechniania innowacyjnych rozwiązań technologicznych zaimplementowany w instytucie naukowo-badawczym, „Marketing i Rynek” 2014, 3, 433–452.
• [9] Ziemba J., Przeprowadzanie dowodu z opinii instytutu naukowego lub naukowo-badawczego w procesie cywilnym – wybrane zagadnienia, „Radca Prawny” 2005, 1.
• [10] Zboina J., Badania i wdrożenia. Interdyscyplinarność badań bezpieczeństwa, CNBOP-PIB, Józefów 2020.
• [11] Cilak M., Instytuty badawcze jako forma działalności naukowej i gospodarczej państwa – problematyka pozycji i formy prawne, „Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu” 2015, 4 (3), 63–76, https://doi.org/10.12775/PBPS.2015.028.
• [12] B. Sojkin, Zarządzanie produktem w usługach badawczych, „Marketing instytucji naukowych i badawczych” 2010, 1(1), 109–114.
• [13] Raport z rekomendacjami dot. otwierania danych będących w posiadaniu instytutów badawczych, https://dane.gov.pl › raport_instytuty-badawcze [dostęp: 29.03.2022].