Rola instytutów badawczych we wsparciu działań adaptacyjnych do zmian klimatu

Granoszewski, Wojciech; Kowalczyk, Agnieszka; Ploch, Izabela; Rubinkiewicz, Jacek; Woźnicka, Małgorzata; Kępińska-Kasprzak, Małgorzata; Limanówka, Danuta; Doktor, Radosław; Struzik, Piotr; Dubel, Anna; Skotak, Krzysztof; Hajto, Małgorzata; Kozyra, Jerzy; Pudełko, Rafał; Żyłowska, Katarzyna; Jędrejek, Anna; Łopatka, Artur; Jadczyszyn, Jan; Nieróbca, Anna; Doroszewski, Andrzej; Barszczewska, Marta

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Rola instytutów badawczych we wsparciu działań adaptacyjnych do zmian klimatu

Autorzy

Granoszewski Wojciech , Kowalczyk Agnieszka , Ploch Izabela , Rubinkiewicz Jacek , Woźnicka Małgorzata , Kępińska-Kasprzak Małgorzata , Limanówka Danuta , Doktor Radosław , Struzik Piotr , Dubel Anna , Skotak Krzysztof , Hajto Małgorzata , Kozyra Jerzy , Pudełko Rafał , Żyłowska Katarzyna , Jędrejek Anna , Łopatka Artur , Jadczyszyn Jan , Nieróbca Anna , Doroszewski Andrzej , Barszczewska Marta

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Granoszewski_W_Rola_PG_Vol.68_nr 1_2020.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

The actions of research institutes to support adaptation to climate change

Języki publikacji

Abstrakty

A crucial part of every adaptation planning and disaster risk reduction is estimation of vulnerable areas and risk in the future. Only a well-developed monitoring system could bring valuable information to create possible scenarios to set up adaptation plans. Monitoring systems of meteorological conditions, surface water, groundwater, landslides, seacoast, agricultural drought as well as their standards and methodologies, are crucial for establishing an effective warning system of every country, and thus are the subject of research conducted by national institutes. Therefore, the conditions of this national research (getting trained staff, equipment etc.) is essential to provide reliable information for a national adaptation plan and for economic assessment of climate change impacts. Poland has significant experiences in monitoring systems, data collecting and visualizing, as well as in the development of scenarios and risk maps. Methodologies and capacity building, necessary for their use, along with experiences and lessons, learned to get valuable information for disaster risk reduction, were presented by the authors from the research during the 24^th session of the Conference of the Parties to the United Nations Framework Convention on Climate Change (COP 24) in Katowice (December 2018). The presentation contributed to the global adaptation process through experience sharing that is important for the relevant research conducted in the least developed countries.

Słowa kluczowe

zmiany klimatu systemy monitorowania warunki meteorologiczne powierzchnia wody wody gruntowe osuwiska wybrzeże susza rolnicza dane paleoklimatyczne ocena ekonomiczna skutki zmian klimatu ryzyko katastrof

climate change monitoring systems meteorological conditions surface water groundwater landslides seacoast agricultural drought palaeoclimate data economic assessment climate change impacts disaster risk reduction

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2020

Tom

Vol. 68, nr 1

Strony

25--44

Opis fizyczny

Bibliogr. 51 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Granoszewski Wojciech

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4,00-975 Warszawa

autor

Kowalczyk Agnieszka

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4,00-975 Warszawa

autor

Ploch Izabela

izabela.ploch@pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4,00-975 Warszawa

autor

Rubinkiewicz Jacek

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4,00-975 Warszawa

autor

Woźnicka Małgorzata

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4,00-975 Warszawa

autor

Kępińska-Kasprzak Małgorzata

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Podleśna 61, 01-673 Warszawa

autor

Limanówka Danuta

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Podleśna 61, 01-673 Warszawa

autor

Doktor Radosław

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Podleśna 61, 01-673 Warszawa

autor

Struzik Piotr

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Podleśna 61, 01-673 Warszawa

autor

Dubel Anna

Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Krucza 5/11D, 00-001 Warszawa

autor

Skotak Krzysztof

Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Krucza 5/11D, 00-001 Warszawa

autor

Hajto Małgorzata

Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Krucza 5/11D, 00-001 Warszawa

autor

Kozyra Jerzy

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy

autor

Pudełko Rafał

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy

autor

Żyłowska Katarzyna

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy

autor

Jędrejek Anna

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy

autor

Łopatka Artur

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy

autor

Jadczyszyn Jan

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy

autor

Nieróbca Anna

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy

autor

Doroszewski Andrzej

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy

autor

Barszczewska Marta

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Podleśna 61, 01-673 Warszawa

Bibliografia

1. BIRKS H.J.B. 2003 - Quantitative Palaeoenvironmental Reconstructions from Holocene Biological Data. [W:] Mackay A., Batterbee R., Birks J., Oldfield F. (red), Global change in the Holocene. Arnold, London: 107-123.
2. BREWER S., GUIOT J., SÁNCHEZ-GOÑI, KLOTZ S. 2008 - The climate in Europe during the Eemian: a multi-method approach using pollen data. Q. Sc. Rev., 27: 2303-2315.
3. DĄBROWSKI M., KROTKIEWSKI M., SCHMID D.W. 2008 - MILAMIN: MATLAB-based Finite Element Method Solver for Large Problems. Geochemistry, Geophysics, Geosystems, 9 (4).
4. DOROSZEWSKI A., JADCZYSZYN J., KOZYRA J., PUDEŁKO R., STUCZYŃSKI T., MIZAK K., ŁOPATKA A., KOZA P., GÓRSKI T., WRÓBLEWSKA E. 2012 - Podstawy Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej. Woda Środ. Obsz. Wiej., 12, 2 (38): 77-91.
5. EUROPEAN COMMISSION. 2010 - Risk Assessment and Mapping Guidelines for Disaster Management. Brussels, SEC(2010) 1626 final.
6. FAEGRI K., IVERSEN J. 1989 - Textbook of Pollen Analsysis. 4th Edition, John Wiley & Sons, Chichester.
7. GÓRSKI T., KOZYRA J., DOROSZEWSKI A. 2008 - Field crop losses in Poland due to extreme weather conditions - case studies. [W:] Liszewski S. (red.), The Influence of extreme phenomena on the natural environment and human living conditions. ŁTN Łódź: 35-49.
8. GRABOWSKI D., MARCINIEC P., MROZEK T., NESCIERUK P., RĄCZKOWSKI W., WÓJCIK A., ZIMNAL Z. 2008 - Instrukcja opracowania Mapy osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi w skali 1 : 10 000. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
9. GUIOT J. 1990 - Methodology of the last climatic cycle reconstruction in France from pollen data. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 80: 49-69.
10. http://agrometeo.pogodynka.pl/
11. http://klimada2.ios.gov.pl
12. http://mapa.osuwiska.pgi.gov.pl
13. http://www.susza.iung.pulawy.pl/
14. http://44mpa.pl
15. IPCC 2013-Summary for Policymakers [W:] Stocker T.F., QinD., Platt- ner G.K., Tignor M., Allen S.K., Boschung J., Nauels A., Xia Y., Bex V.I. Midgley P.M. (red.), Climate Change 2013: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridgw University Press, Cembridge United Kingdom and New York, NY USA.
16. KĘPIŃSKA-KASPRZAK M. 2015 - Susze hydrologiczne w Polsce i ich wpływ na gospodarowanie wodą. Wyd. Nauk. Bogucki.
17. KĘPIŃSKA-KASPRZAK M., STRUZIK P., MAGER P., LIMANÓWKA D., KILAR P., PYRC R. 2017 - Związek pomiędzy klimatycznym bilansem wodnym a oceną stanu wegetacji roślin określoną na podstawie danych satelitarnych NOAA. Monografie IMGW-PIB.
18. KĘPINSKA-KASPRZAK M., STRUZIK P. 2019 - Agrometeorological service provided by Institute of Meteorology and Water Management - National Research Institute. Biological Rhythm Research, 50 (2): 327-334.
19. KOMISJA EUROPEJSKA 2014 - Przewodnik po analizie kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych. Narzędzie analizy ekonomicznej polityki spójności 2014-2020.
20. KOMUNIKAT o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie 01.01.2019-31.01.2019-2A/2019. PSH.
21. KOUTSODENDRIS A., PROSS J., MÜLLER U.C., BRAUER A., FLETCHER W.J., KÜHL N., KIRILOVA E., VERHAGEN F.T.M., LÜCKE A., LOTTER A. 2012 - A short-term climate oscillation during the Holsteinian interglacial (MIS 11c): An analogy to the 8.2 ka climatic event? Global and Planetary Change, 92-93: 224-235.
22. KOWALCZYK A., SZYDŁO M., JANUSZEWSKI P. 2018a - Punkty analogii i wykorzystanie potencjału zebranych danych o położeniu zwierciadła wód podziemnych w badaniach zmian klimatu. http://www.eko- portal.gov.pl/fileadmin/user_upload/Z3_Punkty_analogii_i_wykorzysta nie_potencjalu_zebranych_danych_o_polozeniu_zwierciadla_wod_pod- ziemnych_w_badaniach_zmian_klimatu.pdf
23. KOWALCZYKA., SZYDŁO M., WESOŁOWSKI P., STĘPIŃSKA-DRY- GAŁA I., BEJGER M., GOŁĘBIEWSKI M. 2017 - INFORMATOR PSH, 2017. Niżówki hydrogeologiczne w Polsce w okresie 1981-2015. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
24. KOWALCZYK A., WESOŁOWSKI P., STĘPIŃSKA-DRYGAŁA I., MIKOŁAJCZYK A., SZYDŁO M., GOŁĘBIEWSKI M. 2018b - INFORMATOR PSH, 2018 - Ekstremalnie wysokie stanów wód podziemnych w Polsce w okresie 1981-2015. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
25. KOZYRA J., DOROSZEWSKI A., STUCZYŃSKI T., JADCZYSZYN J., ŁOPATKA A., PUDEŁKO R., KOZA P., NIERÓBCA A., MIZAK K., BORZĘCKA-WALKER M. 2009 - Agricultural Drought Monitoring Systems (ADMS) - including crop specific requirements and soil map for the detection of areas affected by drought in Poland. [W:] Eitzinger J., Kubu G. (red.), Impact of climate change and adaptation in agriculture. Extend-ed Abstracts of the International Symposium. Vienna, June 22-23, 2009. University of Natural Resources and Applied Life Sciences (BOKU). BOKU-Met Report 17. http://www.boku.ac.at/met/ report.pdf, 37-39 (dostęp 12.04.2012).
26. KOZYRA J., NIERÓBCA A., MIZAK K., PUDEŁKO R., ŚWITAJ Ł., KOZAK M. 2012 - Diagnoza i prognoza warunków produkcji rolniczej w Polsce w wyniku oddziaływania ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych. Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo, tom 3: Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju. IMGW-PIB, Warszawa.
27. LATAŁOWA M.1992 - Man and vegetation in the pollen diagrams from Wolin Island (NW Poland). Acta Palaeobot., 32 (1): 123-249.
28. LIMANÓWKA D. 2001 - Rekonstrukcja warunków klimatycznych Krakowa w pierwszej połowie XVI wieku. Materiały Badawcze 33, seria: Meteorologia, IMGW, Warszawa.
29. MARKS L. 2016 - Zmiany klimatu w holocenie. Prz. Geol., 64 (1): 59-65.
30. METODYKA opracowania map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego w II cyklu planistycznym. KZGW, Warszawa, 2019.
31. MIZAK K., PUDEŁKO R., KOZYRA J., NIERÓBCA A., DOROSZEWSKI A., ŚWITAJ Ł., ŁOPATKA A. 2011-Wyniki monitoringu suszy rolniczej w uprawach pszenicy ozimej w Polsce w latach 2008-2010. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 11, 2 (34): 95-107.
32. POROZUMIENIE paryskie do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 9 maja 1992 r., przyjęte w Paryżu dnia 12 grudnia2015r. Dz.U. 2017 poz. 36.
33. PROJEKT KLIMAT 2012 - Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo (zmiany, skutki i sposoby ich ograniczania, wnioski dla nauki, praktyki inżynierskiej i planowania gospodarczego) nr POIG01-03-01-14-011/08. IMGW-PIB, Warszawa (mat. niepubl.).
34. PUDEŁKO R. KOZYRA J. 2017 2019 - Scenariusze i kryteria akceptowalności oraz sugerowane kryteria akceptowalności dla scenariusza susze rolnicze. Metodyka oceny ryzyka na potrzeby zarządzania kryzysowego RP.
35. NOWICKI Z. (red. ) 2007 - Informator PSH. Wody podziemne miast wojewódzkich Polski. Państw. Inst. Geol., Warszaw.
36. PACZYŃSKI B., SADURSKI A. (red.) 2007 - Hydrogeologia regionalna Polski. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
37. STRUZIK P., KĘPIŃSKA-KASPRZAK M. 2016-Use of conventional and satellite data for estimation of evapotranspiration spatial and temporal pattern. Meteorol. Hydrol. Water Manag., 4 (2): 3-13.
38. SENDAI Framework for Disaster Risk Reduction 2015-2030. 14-18 March2015, Retrieved13.01.2016.
39. TEEB, 2010 - The Economics of Ecosystems and Biodiversity Ecological and Economic Foundations, Edited by Pushpam Kumar, Earthscan, London and Washington.
40. TZEDAKIS P.C. 2010-TheMIS 11 - MIS 1 analogy, southernEuropean vegetation, atmospheric methane and the “early anthropogenic hypothesis”. Clim. Past., 6: 131-144.
41. UŚCINOWICZ G., SZARAFIN T.2018- Short-termprognosis of development of barrier-type coasts (Southern Baltic Sea). Ocean & Coastal Management, 165: 258-267.
42. USTAWA z dnia 20 lipca 2017r.-Prawo wodne. Dz.U. 2017 poz. 1566.
43. USTAWA z dnia 9 czerwca 2011r.- Prawo geologiczne i górnicze. Dz.U. 2011 nr 163 poz. 981.
44. USTAWA z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym. Dz.U. 2007 nr 89 poz. 590.
45. WALTER H. 1976 - Strefy roślinności a klimat. Państw. Wydaw. Rolnicze i Leśne, Warszawa.
46. WARMUZ B., NESCIERUK P. 2019 - Konferencja O!suwisko, 14-14.05.2018, Szczawnica. Mat. konf.
47. WMO 2010 - Guidelines on early warning systems and application of nowcasting and warning operatios. WMO/TD No 1559.
48. www.imgw.pl
49. www.pgi.gov.pl/psh/psh-2
50. www.pogodynka.pl
51. ZADANIA PSH W LATACH 2015-2017. Państw. Inst. Geol., Warszawa. (mat. niepubl., arch. PSH).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-7c31700c-055d-4418-89ec-2efdb0a413c1