Plony i chemizm roślin wielowariantowego doświadczenia na modelowym złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej. Część II (lata 2012 – 2013)

• Autorzy: Siuta J. , Dyguś K. H.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/1977

Warianty tytułu

EN

Crops and chemism of plants of a multivariant model experiment on coal combustion waste deposits. Part II (2012 – 2013)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W doświadczeniu modelowym na gruncie popiołowym badano rekultywacyjną efektywność kompostów wyprodukowanych ze zmieszanych odpadów komunalnych (Radiowo i ZUSOK), kompostów z odpadów zieleni miejskiej (Complex), masy roślinnej trawników osiedlowych (roślinny) i komunalnego osadu ściekowego oraz nawozu mineralnego (NPK – bez nawożenia organicznego). Doświadczenie zapoczątkowano w roku 2005 i kontynuowano do końca roku 2013. Plony roślin zbierano i analizowano w latach 2005, 2006 i 2011–2012. W latach 2007–2010 nie prowadzono zabiegów agrotechnicznych, ograniczając się do obserwacji naturalnej (spontanicznej) sukcesji roślin. Rekultywacyjne dawki kompostów i osadu ściekowego mierzono objętościowo, toteż różniły się one pod względem zawartości suchej masy, zawartości substancji organicznej i składników mineralnych w suchej masie. Sumaryczne plony suchej masy roślin (w latach 2005–2013) były największe w wariancie Complex, następnie w wariantach Radiowo i roślinnym, a najmniejsze w wariancie ZUSOK. Plonotwórcza efektywność nawozu NPK była mniejsza od wariantów kompostowych i osadowego. Natomiast plonotwórcza efektywność osadu ściekowego była mniejsza od jego potencjału nawozowego, ponieważ był on nieustabilizowany i trudny od wymieszania z podłożem. Pokazano potencjał plonotwórczy roślin na doświadczalnych złożach odpadów paleniskowych nawożonych kompostami i osadami ściekowymi oraz przykłady obiektów zastosowania osadów ściekowych do biologicznej rekultywacji składowisk i zwałowisk.

EN

Reclamation efficiency of composts produced from the mixture of municipal waste (Radiowo and ZUSOK), urban green waste composts (Complex), housing estate lawn mowing waste (plants) and sewage sludge, as well as mineral fertilizer (NPK – without the use of any organic fertilizer), was assessed in a model experiment on an ash soil. The experiment was launched in 2005 and continued until the end of 2013. Crops were collected and subjected to the analysis in 2005, 2006 and between 2011 and 2012. In the period between 2007 and 2010 no agrotechnical treatments were carried out, with the experiment being limited to mere observation of the natural (spontaneous) succession of plants. Reclamation doses of composts and sewage sludge were measured quantitatively, therefore they differed in the content of dry matter as well as in the contents of organic substances and minerals in the dry matter. The largest aggregated dry matter yield of plants (2005–2013) was reported in the Complex variant, and similarly, in the Radiowo and plant variants, whereas the ZUSOK variant reported the lowest aggregated dry matter field of plants. The yield-forming efficiency of NPK fertilizer was lower than in the case of compost and sludge variants. However, the field-forming efficiency of sewage sludge was lower than its fertilization potential as it was unstable and difficult to mix with the experimental soil. The results showed the yield-forming potential of plants on the experimental coal combustion waste deposits fertilized with composts and sewage sludge as well as the examples of the sites where sewage sludge could be used for the biological reclamation of landfills and spoil tips.

Słowa kluczowe

PL

modelowe złoże popiołu; plonotwórcza efektywność; chemizm roślin; komposty; osad ściekowy; nawóz NPK

EN

model ash deposit; yield-forming efficiency; chemism of plants; composts; sewage sludge; NPK fertilizer

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 42
• Strony: 47--62
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., tab., fot.

Twórcy

autor

Siuta J.

• Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Krucza 5/11d, 00-548 Warszawa

autor

Dyguś K. H.

• Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania, Wydział Ekologii, ul. Olszewska 12, 00-792 Warszawa

Bibliografia

• 1. Biernacka E. 1976. Wpływ biologicznej rekultywacji składowisk odpadów paleniskowych na niektóre procesy glebowe i skład chemiczny roślin. Rozprawa habilitacyjna, Zesz. Nauk. SGGW AR, Warszawa, nr 86.
• 2. Dyguś K. H., Madej M. 2012. Roślinność wielowariantowego doświadczenia modelowego na złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej. Inżynieria Ekologiczna Nr 30, 227–240.
• 3. Dyguś K. H., Sienkiewicz J. 2014. Roślinność na składowisku odpadów posodowych w Janikowie po 13 latach rekultywacji. Inżynieria Ekologiczna Nr 36, 65–97.
• 4. Dyguś K. H., Siuta J., Wasiak G., Madej M. Roślinność składowisk odpadów komunalnych i przemysłowych. Wyd. Wyższej Szkoły Ekologii i Zarządzania, Warszawa, 134 s.
• 5. Dyguś K. H., Wasiak G., Madej M. 2014. Dynamika zmian roślinności w doświadczeniu modelowym ze złożem odpadów paleniskowych energetyki węglowej. Inżynieria Ekologiczna Nr 40, 100–121.
• 6. Gilewska M., Przybyła Cz. 2011. Wykorzystanie osadów ściekowych w rekultywacji składowisk popiołowych. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. PAN, 477, 217–222.
• 7. Hryncewicz J., Balicka N., Giedrojć B., Małysowa E. 1972. Badania nad utrwalaniem i zagospodarowaniem hałdy popiołowej w elektrowni „Halemba”. XIX Zjazd Naukowy PTGleb., Puławy.
• 8. IUNG. 1973. Projekt rekultywacji gruntów oraz urządzenia zieleni w Porcie Północnym [Siuta 1974; Siuta i in. 2013].
• 9. Kałędkowska M., Borysewicz J. 1994. Ekogel MI – nowy preparat do stabilizacji i rekultywacji składowisk pylistych odpadów przemysłowych. Ochrona Powietrza 2, 48–50.
• 10. Kozłowska B. 1995. Zastosowanie osadów ściekowych do biologicznego zagospodarowania składowisk odpadów paleniskowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., PAN, z. 418, 859–868.
• 11. Kozłowska B. 1997. Zastosowanie osadów ściekowych do roślinnego zagospodarowania składowisk odpadów paleniskowych. Rozprawa doktorska IPiS PAN w Zabrzu: 80 s. i dokumentacja fotograficzna.
• 12. Maciak F., Liwski S., Biernacka E. 1976a. Rekultywacja rolnicza składowisk odpadów paleniskowych (popiołów) z węgla brunatnego i kamiennego. Cz. I. Wzrost roślinności na składowiskach popiołu w zależności od zabiegów agrotechnicznych i nawozowych. Rocz. Glebozn. t. XXVII, z. 4, 149–169.
• 13. Maciak F., Liwski S., Biernacka E. 1976b. Rekultywacja rolnicza składowisk odpadów paleniskowych (popiołów) z węglu brunatnego i kamiennego. Cz. II. Skład chemiczny roślin ze składowisk po węglu brunatnym i kamiennym, Rocz. Glebozn. XXVII, 4, 171–187.
• 14. Madej M. 2007. Zieleń miejska źródłem surowca do produkcji kompostu. Praca doktorska, WSEiZ, Warszawa; 140 s.
• 15. Opaliński R. 2007. Rekultywacyjna efektywność kompostu Complex na odpadach paleniskowych w doświadczeniu lizymetrycznym. Praca magisterska. WSEiZ, Warszawa: 78 s.
• 16. Rosik–Dulewska Cz. 1980. Rozwój roślin uprawnych na składowiskach popiołu z elektrowni Halemba i ich ocena jakościowa. Rozprawa doktorska AR we Wrocławiu.
• 17. Siuta J. 1974. Kształtowanie przyrodniczych warunków rolnictwa a Polsce. PWN, Warszawa: 357 s.
• 18. Siuta J. 1998. Rekultywacja gruntów. Poradnik IOŚ, Warszawa: 204 s. + 100 fot.
• 19. Siuta J. 1999. Rekultywacyjna efektywność kompostu z Radiowa. [W:] Kompostowanie i użytkowania kompostów, Warszawa-Puławy: 37-54 + 24 fot.
• 20. Siuta J. 2002. Przyrodnicze użytkowanie odpadów. IOŚ, Warszawa: 87 s.
• 21. Siuta J. 2005. Rekultywacyjna efektywność osadów ściekowych na składowiskach odpadów przemysłowych. Acta Agrophysica, 2005, 5(2), 417–425.
• 22. Siuta J., Dyguś K. H. 2013. Plony i chemizm roślin wielowariantowego doświadczenia na modelowym złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej. Inżynieria Ekologiczna Nr 35, 7–31.
• 23. Siuta J., Jońca M. 1997. Rekultywacyjne działanie osadu ściekowego na wapnie poflotacyjnym w kopalni siarki Jeziorko. [W:] Przyrodnicze użytkowanie osadów ściekowych, Puławy-Lublin-Jeziórko, 39–46.
• 24. Siuta J., Kutla 2005. Rekultywacyjne działanie osadów ściekowych na złożach odpadów paleniskowych w energetyce węglowej. Inżynieria Ekologiczna Nr 10, 58–69.
• 25. Siuta J., Pasińska C., Wasiak G. i in. 1988. Przyrodnicze zagospodarowanie osadów ściekowych. PWN, Warszawa, 357 s.
• 26. Siuta J., Sienkiewicz J., Dyguś K. 2013. Rozwój szaty roślinnej i gleby na składowisku odpadów posodowych w Janikowie w latach 2000-2013. Monografia, IOŚ-PIB, Warszawa, 172 s. + 97 fot.
• 27. Siuta J., Wasiak G. 2000. Kompostowanie i użytkowanie kompostu. Monografia, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, 60 s.
• 28. Siuta J., Wasiak G., Kozłowska B. 1993. Agrotechniczne przetwarzanie osadów ściekowych na kompost. Cz. 2. Roślinne zagospodarowanie bezglebowych gruntów użyźnionych osadem ściekowym. Ekol. i Techn. 4, 10–14.
• 29. Siuta J., Wasiak G., Chłopecki K., Mamełka D. 1996. Rekultywacyjna efektywność osadu ściekowego na bezglebowych podłożach w doświadczeniu lizymetrycznym. [W:] Przyrodnicze użytkowanie osadów ściekowych, Puławy-Lublin-Jeziórko: 135–154.
• 30. Siuta J., Wasiak G., Chłopecki K., Jońca M., Mamełka D, Sułek S. 1996. Przyrodniczo- techniczne przetwarzanie osadów ściekowych na kompost. IOŚ, Warszawa, 40 s.
• 31. Siuta J. Wasiak G., Madej M. 2008. Rekultywacyjna efektywność kompostów i osadu ściekowego na złożu odpadów paleniskowych w doświadczeniu modelowym. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 34, 145–172 + 26 fot.
• 32. Siuta J., Żukowski B. 2008. Degradacja i rekultywacja powierzchni ziemi w Polsce. IOŚ, Warszawa, 238 s. + dokumentacja fotograficzna i mapowa.
• 33. Siuta J., Żukowski B. 2012. Rekultywacja i zagospodarowanie gruntów pogórniczych w Polsce. Monografia IOŚ-PIB, Warszawa, 149 s. + 81 fot.
• 34. Wójcik A. A. 2007. Rekultywacyjna efektywność kompostu ZUSOK na odpadach paleniskowych w doświadczeniu lizymetrycznym. Praca magisterska, WSEiZ, Warszawa, 65 s.
• 35. Wysocki W. 1984. Reclamation of Alkalien Ask Piles USEPA Cincinnati. Ohio.
• 36. Wysocki W. 1988. Rekultywacja składowisk odpadów elektrowni węglowych. Sozologia i Sozotechnika, 26, 231–240.
• 37. Żak M. 1972. Wpływ powłok asfaltowych przeciwdziałających wtórnemu pyleniu składowisk popiołów lotnych na wegetację roślin. XIX Zjazd Naukowy PTGleb., Puławy.
• 38. Żak M. 1994. Przyczyny i sposoby przeciwdziałania pyleniu popiołów lotnych na składowiskach. Ochrona Powietrza 1, 19–22.