The Czarny Dunajec River, Poland, as an example of human-induced development tendencies in a mountain river channel

• Autorzy: Krzemień K.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Czarny Dunajec is a typical river originating in high mountains (the Western Tatras). Over the entire Quaternary era the river laboured carrying material away from the Tatras and depositing it in the form of a typical braided channel at their foot. At the end of the 19'h century, river management projects and quarrying operations located directly in the very channel set off a rejuvenation process that was further accelerated at the end of 1960s. The activities resulted in the damaged several sections in their natural form and considerably deepened the channel. Measures taken to restrict the amount of material entering the Czorsztyn Dam have largely failed. From the geomorphologic and environmental points of view a continued transformation of the Czarny Dunajec river channel should be regarded as highly adverse.

Słowa kluczowe

EN

mountain river channels; fluvial processes; human pressure; Western Carpathian Mts.

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 4
• Strony: 57--64
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys.

Twórcy

autor

Krzemień K.

• Jagiellonian University Institute of Geography and Spatial Management Grodzka 64, 31-044 Kraków, Poland

Bibliografia

• Augustowski, B., 1968: Spostrzeżenia nad zmia¬nami antropogenicznymi w korycie Ropy w Karpatach w okolicy Biecza. Zesz. Nauk. WSP w Gdańsku 10: 161-168.
• Bobrowski, W. & Kociszewska-Musiał, G., 1959: Analiza żwirów Dunajca między Tatrami a Pieninami na tle morfologii i geologii obszaru zlewni. Kwart. Geol. 3, 2: 391-414.
• Chełmicki. W. & Krzemień, K., 1998: Naturalne koryto rzeki Feshie w masywie Caimgorm Mts. i jego ochrona (Szkocja). In: Bliskie naturze kształtowanie rzek i potoków. IMGW, Politechnika Krakowska, Konferencja Naukowo-Techniczna, Zakopane: 239-240.
• Chełmicki, W. & Krzemień, K., 1999: Channel typology for the River Feshie in the Cairngorm Mts, Scotland. Prace Geogr., z. 104, Instytut Geografii UJ: 57-68.
• Choeley, R.J. & Kennedy, B.A., 1971: Physical geography. A systems approach. London, Prentice Hall: 1-370.
• Dąbrowski, P., 1998: Renaturalizacja - Czamy Dunajec jako element ochrony bioróżnorodności regionu. In: Bliskie naturze kształtowanie rzek i potoków. IMGW, Politechnika Krakowska. Konferencja Naukowo-Techniczna, Zakopane: 225-234.
• Kamykowska, M., Kaszowski, L. & Krzemień, K, 1999: River channel mapping instruction. Key to the river bed description. In: K. Krzemień (Ed.) River channels, pattern, structure and dynamics. Prace Geogr. z. 104, Instytut Geografii UJ: 9-25.
• Kaszowski, L. & Krzemień, K., 1979: Channel subsystems in the Polish Tatra Mts. Studia Geom. Carp.-Bale. 8, Kraków: 149-161.
• Krzemień, K., 1981: Zmienność subsystemu korytowego Czarnego Dunajca. Prace Geogr., z. 53, Instytut Geografii UJ: 123-137.
• Krzemień, K., 1991: Dynamika wysokogórskiego systemu fluwialnego na przykładzie Tatr Za-chodnich. Rozpr. Hab. Nr 215. Kraków: 1-160.
• Krzemień, K., 1999: Structure and dynamics of the high-mountain channel of the River Plima in the Ortler-Cevedale Massif (South Tirol). In: K. Krzemień (Ed.) River channels pattern.
• structure and dynamics, Prace Geogr. Instytut Geografii UJ, 41-55.
• Klimaszewski, M., 1972: Karpaty Wewnętrzne. In: Geomorfologia Polski. T. 1: Polska Południowa. Warszawa: 25-52.
• Klimek, K., 1983: Erozja wgłębna dopływów Wisły na przedpolu Karpat. Ekologiczne podstawy zagospodarowania Wisły i jej dorzecza. T. 7: 97-108.
• Klimek, K., 1987: Man’s impact on fluvial processes in the Polish Western Carpathians. Geogr. Ann., 69-A, I: 221-226.
• Mosley, M.P., 1987: The classification and characterization of rivers. In: K. Richards (Ed.) River channels, environment and process. Inst, of Brit. Geogr., Special Publ. Series, Blackwell, Oxford: 295-320.
• Nawara, K., 1960: Skład litologiczny żwirów Białki i Czarnego Dunajca. Acta Geol. Pol. 10, 3, Warszawa: 455-474.
• Osuch, B., 1968: Problemy wynikające z nadmiernej eksploatacji kruszywa rzecznego na przykładzie rzeki Wisłoki, Zesz. Nauk. AGH w Krakowie Nr 219, z. 15: 283-301.
• Rączkowska, Z., 1983: Types of stream channels in the Chochołowski drainage basin (The Polish Western Tatra Mts.), Studia Geomorph Carpatho Balc. 16, Kraków: 143-159.
• Thome, C.R., 1998: Stream reconnaissance handbook. Geomorphological investigation and analysis of river channels, John Wiley & Sons, Chichester: 1-133.
• Verbraak P., 1999: Renaturalisation projects for the River Meuse: New opportunities for nature with an integrated water management approach. In: M. Kucharczyk (Ed). Problemy ochrony i renaturalizacji dolin dużych rzek Europy. Lublin: 209-213.
• Wasson, J.G., Bethemont, J., Degorce, J.N., Dupuis B. & Joliveau T., 1993: Approche eco- systémique du bassin de la Loire. Eléments pour l’élaboration des orientations fondamen¬tales de gestion. Lyon, Saint-Étienne: 1-102.
• Wyżga, B., 1991 : Present-day downeutting of the Raba River channel (Western Carpathians, Poland) and its environmental effects. Catena 18: 551-566.