Hierarchiczna regionalizacja krajobrazów kulturowych założenia wstępne. Poziomy 1 i 2: Cywilizacje i domeny kulturowe

• Autorzy: Plit F. , Plit J.

Warianty tytułu

EN

The hierarchy of cultural landscape regions initial prerequisites. Level 1 and 2: Civilisations and cultural domains

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania krajobrazów kulturowych stopniowo wyodrębniają się jako osobna dyscyplina naukowa. Istotne metodologiczne znaczenie w ich badaniu mają typologia i regionalizacja. W artykule omówiono założenia wyjściowe regionalizacji: przyjęto definicję (w nurcie realnego badania krajobrazów), podkreślono, że regionalizacja krajobrazów kulturowych nie jest identyczna ani z regionalizacja kultur, ani też z innymi regionalizacjami krajobrazowymi. Wyróżniono najwyższe szczeble podziału regionalnego: ekumenę i subekumenę (obszary, gdzie krajobrazu kulturowe w ogóle występują), cywilizacje (chrześcijańską, islamską, buddyjską, hinduistyczną, żydowską i afrykańską; uzasadniono przyjęcie kryterium religii) oraz subcywilizcje (np. w obrębie chrześcijańskiej zachodnią – Europa Zachodnia i Ameryka Północna, bizantyjską, latynoamerykańską, australijską).

EN

The study of cultural regions has been gradually gaining separate identity as a scientific discipline in itself. Essential methodological significance in this study is associated with regionalisation. The initial prerequisites for regionalisation are presented: the respective definition is adopted (in the vein of the real study of landscapes), and it is emphasised that regionalisation of cultural landscapes is not identical neither with the regionalisation of cultures, nor with other landscape regionalisations. The highest levels of the regional division have been distinguished: the ecumene and the subecumene (the areas, where the cultural landscapes exist at all), the civilisations (Christian, Islamic, Buddhist, Hindu, Jewish, and African – with explicit justification for the adoption of the religious criterion), and the sub-civilisations (for instance – within the realm of Christian civilisation – the Western one, encompassing Western Europe and North America, the Byzantine, the Latin American, and the Australian).

Słowa kluczowe

PL

krajobrazy kulturowe; regionalizacja kulturowa; ekumena; cywilizacje; domeny kulturowe

EN

cultural landscape; cultural regionalisation; ecumene; civilizations; cultural domains

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 30
• Strony: 19--34
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., tab.

Twórcy

autor

Plit F.

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Instytut Geografii, Kielce, Polska

autor

Plit J.

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa, Polska

Bibliografia

• Awramiuk–Godun A., 2013: Rozmieszczenie obiektów sakralnych jako kryterium wyznaczania zasięgu krajobrazu pogranicza kulturowego, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego nr 19: 62-72.
• Awramiuk-Godun A., Iwańczak B., 2015: Wizualizacja kartograficzna krajobrazu pogranicza kulturowgo – źródła i metody, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego nr 27, s. 95-108.
• Baczwarow M., Suliborski A., 2003: Kompendium wiedzy geografii politycznej i geopolityki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bogdanowski J., 1998: Kompozycja i ochrona krajobrazu kulturowego (ewolucja metody), Landscape architecture. Preservation and modelling (selected problems) [w:] Teki krakowskie VI, Kraków.
• Boesch H., 1961, USA. Opanowanie kontynentu, PWN, Warszawa.
• Clements F. E., 1916, Plant Succession: An Analysis od the Development of Vegetation, Carnegie Institute of Washington.
• Darwin K., 2009: O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Davies N., 2003: Europa. Rozprawa historyka z historią, Znak, Kraków.
• Delafosse M., 1925: Les civilisations négro-africaines, Stock, Paris.
• Dobrowolska M., 1948, Dynamika krajobrazu kulturalnego, Przegląd Geograficzny, t. 21, z. 3-4, Warszawa: 152-203.
• Huntington S. P., 1997: Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa. (wyd. oryg. 1996).
• Johnson R. J., Gregory D., Pratt G., Watts M., 2000, The Dictionary of Human Geography, Blackwell, Malden – Oxford – Melbourne – Berlin
• Kondracki J., 1969: Podstawy regionalizacji fizycznogeograficznej, PWN, Warszawa.
• Koneczny F., F., 1935: O wielości cywilizacyj, Gebethner i Wolf, Kraków.
• Monteil V., 1964, L’islam noir, Éditions du Seuil, Paris
• Myga-Piątek U., 2012: Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Uniwersytet Śląski, Katowice.
• Nacional’nyj Atlas Rossii, t, IV, 2008: Ministerstvo Ekonomičeskogo Razvitija Rossijskoj Federacii – Federal’noe Agentstvo Geodesii i Kartografii, Moskva.
• Périgord M., 1996: Le paysage en France, Que saisje? 1362, Presses Universitaires de France, Paris.
• Plit F., 2013: Elementy sakralne w krajobrazie pogranicza czy w krajobrazach granicy, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, vol. 19: 54-612
• Plit F., 2016: Krajobrazy kulturowe w geografii polskiej – szkice, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
• Plit J., w druku, Krajobrazy kulturowe Polski i ich przemiany, Prace Geograficzne, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• Plit J., 2015: Regionalizacja współczesnych krajobrazów historyczno-kulturowych Polski, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 27: 79-94.
• Richling A., Solon J., 2011: Ekologia krajobrazu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Sauer C., 1925: Morphology of landscape, Publications In Geography, 2: 19-54, University of California, Berkeley.
• Solon J. i in., 2014: Identyfikacja i ocena krajobrazów – metodyka oraz główne założenia, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 77/GDOŚ/2014, Warszawa.
• Specklin R., 1982: Études sur les origines de la France, Acta Geograpohica: 49-50.
• Spengler O., 2001, Zmierzch Zachodu. Zarys morfologii historii uniwersalnej, Wydawnictwo KR, Warszawa (wybrane teksty z: Der Untergang des Abendlandes. Umrisse einer Morphologie der Weltgeschichte, B. 1 Wien 1918, B. 2 München 1922).
• Tansley A.G., 1939: The use and abuse of vegetational concepts and terms, Ecology, vol. 16, No 3: 284-307.
• Toynbee A., 1934: A Study of History, vol. 1, Oxford University Press, London.
• Vidal de la Blache P., 1922: Principes de géographie humaine, Armand Colin, Paris.
• Zaborski B., Wrzosek A., 1939: Antropogeografia, Wielka Geografia Powszechna, Trzaska, Evert, Michalski, Warszawa.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).