Czy zmiana systemu kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzona z dniem 1 stycznia 2014 r. zniosła zasadę jednoosobowego dowodzenia w czasie pokoju?

• Autorzy: Rutkiewicz H.

Warianty tytułu

EN

Whether the change in command and control system of the armed forces of the republic of Poland, introduced on January 1st 2014 abolished the principle of one-man command in peacetime?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Z dniem 1 stycznia 2014 r. weszła w życie ustawa z dnia 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw, która wprowadziła dość radykalne zmiany w „pokojowym” (obowiązującym poza czasem wojny) systemie kierowania, a w szczególności dowodzenia Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej. Od tej daty w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na najwyższym szczeblu dowodzenia nie obowiązuje, przynajmniej w czasie pokoju, zasada jednoosobowego dowodzenia, czego nie wyartykułowano w uzasadnieniu projektu wspomnianej ustawy. Wyklucza ją ustawowe usytuowanie na tym szczeblu hierarchii organizacyjnej trzech najwyższych dowódców, właściwych rzeczowo w określonych sferach, niepozostających wobec siebie w hierarchicznej podległości służbowej. Nie pozwala na zmianę tego stanu przyznanie Szefowi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego określonych bardzo ogólnikowo i wywiedzionych dopiero w drodze interpretacji zapisu ustawowego kompetencji nadzorczych względem Dowódcy Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych i Dowódcy Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych. Żadnego z tych dowódców regulacje ustawowe nie uprawniają do dowodzenia pozostałymi. Nie można przyjąć, by powszechnie artykułowana i aprobowana zasada cywilnej kontroli nad armią oznaczała przypisanie cywilnemu ministrowi kompetencji dowodzenia, a nie kierowania, armią. Można natomiast stwierdzić, że zasada jednoosobowego dowodzenia została zachowana w obszarach przyporządkowanych odpowiednio: Szefowi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Dowódcy Generalnemu Rodzajów Sił Zbrojnych, Dowódcy Operacyjnemu Rodzajów Sił Zbrojnych, gdy chodzi o dowodzenie każdego z nich w swoim obszarze.

EN

The article tries to bring an answer to the question, who commands the Armed Forces of the Republic of Poland in time of peace? Since 1st January, 2014 in the Polish Armed Forces at the highest level of command does not apply, at least in peacetime, the principle of single command. At the highest level of the organizational hierarchy are three commanders who are not opposed to each other in a hierarchical subordination. In time of peace the Polish President exercises over the Armed Forces through the Minister of National Defense. The Minister of National Defense directs authority over: the General Commander, the Operational Commander and the Chief of Staff of the Polish Armed Forces. The paper attempts to answer the question: what is legal and organizational relationship between these three commanders.

Słowa kluczowe

PL

Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych; Polskie Siły Zbrojne; prawo; prawo konstytucyjne; ustawy prawne; system dowodzenia

EN

Supreme Commander of the Armed Forces; Polish Armed Forces; law; constitutional law; statutory bill; command and control systems

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 5, Nr 7
• Strony: 39--54
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz.

Twórcy

autor

Rutkiewicz H.

• doktorantka Wydziału Cybernetyki Wojskowej Akademii Technicznej

Bibliografia

• 1. P. Chmielnicki, Akty nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego w Polsce, LexisNexis 2006, www.lex.pl.
• 2. M. Dura, Prawda i fałsz. O reformie systemu dowodzenia i kierowania Siłami Zbrojnymi RP, „Nowa Technika Wojskowa” 2013, nr 3.
• 3. J. Kręcikij, Organizacja dowodzenia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej - czas na zmiany?, [w:] red. W. Gocalski, Barwy i cienie bezpieczeństwa, Warszawa 2013.
• 4. F. Puchała, Dziwna reforma, „Głos Weterana i Rezerwisty” 2013, nr 4.
• 5. M. Strzoda, [w:] red. J. Kręcikij, J. Wołejszo, Podstawy dowodzenia, Warszawa 2007.
• 6. T. Karpowicz, To próba obejścia Konstytucji. Gen. Polko o nowych rozwiązaniach dotyczących wojska. NASZ WYWIAD, 1.04.2013 r., www.wpolityce.pl/polityka/239423-toproba-obejscia-konstytucji-gen-polko-o-nowych-rozwiazaniach-dotyczacych-wojskanasz-wywiad.
• 7. S. Koziej, Reforma dowodzenia nie spowoduje fali odejść z wojska, Polska-Zbrojna, www.polskazbrojna.pl/home/articleshow/7744?t=Reforma-dowodzenia-nie-spowoduje-faliodejsc-z-wojska.
• 8. S. Koziej, Za dużo wodzów, www.uwazamrze.pl/artykul/983799/za-duzo-wodzow.
• 9. P. Makarewicz, Kto będzie faktycznie dowodził?, 27 października 2013, www.makarewicz-53.blog.onet.pl/page/9/.
• 10. P. Makarewicz, Naga prawda, 26 grudnia 2013, www.makarewicz-53.blog.onet.pl/page/8/.
• 11. P. Makarewicz, Senat zatwierdził demontaż systemu dowodzenia, 12 lipca 2013, www.makarewicz-53.blog.onet.pl/page/11/.
• 12. P. Makarewicz, Szkodnictwa ciąg dalszy, 12 kwietnia 2014, www.makarewicz-53.blog.onet.pl/page/7/.
• 13. P. Makarewicz, Szykują „prezent” na Święto Wojska Polskiego, 6 lipca 2013, www.makarewicz-53.blog.onet.pl/page/12/.
• 14. P. Makarewicz, U progu chaosu, 22 lipca 2013, www.makarewicz-53.blog.onet.pl/page/11/.
• 15. Siemoniak i Koziej: reforma dowództw nie wymaga zmiany konstytucji, 4.01.2013 r., www.wiadomosci.onet.pl/kraj/siemoniak-i-koziej-reforma-dowodztw-nie-wymagazmiany-konstytucji/cw373
• 16. www.bbn.gov.pl/pl/prace-biura/glowne-inicjatywy/lata-2010-2015/reforma-systemu-kierowa/6055,Reforma-systemu-kierowania-i-dowodzenia.html.
• 17. www.bbn.gov.pl/pl/prace-biura/glowne-inicjatywy/lata-2010-2015/reforma-systemu-kierowa/6055,Reforma-systemu-kierowania-i-dowodzenia.html.
• 18. www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=1236.
• 19. www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/druk.xsp?nr=1236.
• 20. E. Żemła, M. Chilczuk, gen. Gocuł, Sztab nie jest kolosem na glinianych nogach, polska-zbrojna.pl, 25.20.2013 r., www.polska-zbrojna.pl/home//10098articleshow?t=Gen-Gocul-Sztab-nie-jest-kolosem-na-glinianych-nogach
• 21. E. Żemła, J. Tańska, gen. Stanisław Koziej, Wyzwania na 2014 rok, Polska Zbrojna, 28.12.2013 r., www.polska-zbrojna.pl/home/articleshow/10937?t=Gen-Stanislaw-Koziej-Wyzwania-na-2014-rok-.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).