Problemy rewaloryzacji i ochrony parków historycznych w centrum miasta na przykładzie Ogrodu Krasińskich w Warszawie

• Autorzy: Fortuna-Antoszkiewicz B. , Gawłowska A. , Łukaszkiewicz J. , Rosłon-Szeryńska E.

Warianty tytułu

EN

Problems of restoration and preservation downtown historical parks on the example of Garden Krasiński in Warsaw

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ogród Krasińskich jest parkiem zabytkowym (1676 r.) o bogatej historii, usytuowanym w centrum Warszawy. Od 1768 r. pełni on funkcje publicznego parku miejskiego. Ogród posiada współcześnie całkowicie odmienne uwarunkowania funkcjonalno-przestrzenne i przyrodnicze od tych z okresu przekształceń pod koniec XIX w. Konstruktywna rewaloryzacja tego typu parku jest w związku z tym wyzwaniem niezwykle trudnym. Wiąże się ona z problemami, które można rozważać w czterech podstawowych aspektach: kompozycyjnym, przyrodniczym, programowym i ekonomicznym. Pojawia się pytanie, czy historia tego ogrodu, stan środowiska i uwarunkowania funkcjonalno-przestrzenne współczesnego dużego miasta pozwalają na dokonywanie rewaloryzacji parku jedynie na drodze ścisłej rekonstrukcji? Wydaje się, że osiągnięcie pełnej czystości stylowej parku z końca XIX w. nie jest współcześnie możliwe. Bardziej słuszną drogą rewaloryzacji może okazać się przeprowadzenie twórczych działań, prowadzących do niezbędnych odstępstw od pierwowzoru.

EN

Krasińskich Garden is a heritage park with a rich history (it was founded in 1676), located in downtown of Warsaw. Since 1768, it has become a public urban park. Garden has recently completely different spatial, functional and natural conditions compare to period of the last transition from the late nineteenth century. Constructive restoration of this kind of park is therefore an extremely difficult challenge. It involves issues that may be considered in four main aspects: compositional, natural, programmatic and economical. The question arises whether the history of the garden, the environment, functional and spatial determinants of a contemporary big city allow one to do restoration of the park only through the strict reconstruction? It seems that to achieve park’s pure style from the late nineteenth century, isn’t today possible. A more fair way of the restoration might be to carry out creative activities leading to the necessary changes from the original composition.

Słowa kluczowe

PL

Ogród Krasińskich; rewaloryzacja; ochrona; zabytkowy park miejski

EN

Krasińskich Garden; restoration; preservation; historical urban park

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 109, z. 6-A
• Strony: 145--166
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., il.

Twórcy

autor

Fortuna-Antoszkiewicz B.

• Katedra Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

autor

Gawłowska A.

• Katedra Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

autor

Łukaszkiewicz J.

• Katedra Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

autor

Rosłon-Szeryńska E.

• Katedra Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Bibliografia

• BARTMAN E., Wykorzystanie lasów do celów rekreacyjnych, „Rozprawy naukowe. Zeszyty Naukowe AR w Warszawie” Z. 33, Warszawa 1974.
• BERNACKI K., Idea parku miejskiego po 1982 roku, rozprawa doktorska, Politechnika Wrocławska, Wrocław 2009.
• CERMAK J., HRUSKA J., MARTINKOVA M., PRAX A., Urban tree root systems and their survival near houses analyzed Rusing ground penetrating radar and sap flow techniques, „Plant and Soil” 219, 2000, 103-116.
• DRAPELLA-HERMANSDORFER A., Bilans końca wieku, „Architektura Krajobrazu” 1/2001, 4-33.
• GŁOWACKA I. i inni, Monografia przyrodnicza, Warszawa 1999.
• Ilustrowany przewodnik po Warszawie (wraz z treściwym opisem okolic miasta), Nakładem Redakcji „Wędrowca”, 1893.
• Inwentarz Ogrodu przy Pałacu Krasińskich 1769 roku 12 sierpnia sporządzony, Teki Ciołka, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, Warszawa.
• KOZOLUBSKI J., Wędrówka po Warszawie listopadowej, „Kronika Warszawy. Miesięcznik ilustrowany poświęcony działalności samorządu oraz poszczególnym dziedzinom życia miasta i jego historii” z. 8-9, Warszawa 1930.
• KRZYMOWSKA-KOSTROWICKA A., Geoekologia turystyki i wypoczynku, Warszawa 1997.
• MAJDECKI L., Historia ogrodów, Warszawa 1981.
• MAJDECKI L., Ochrona i konserwacja zabytkowych założeń ogrodowych, Warszawa 1993.
• MOSSAKOWSKI S., Pałac Krasińskich, Warszawa 1972.
• „Ogrodnik Polski” Nr 12, 1891, 276-277.
• Ogród Krasińskich, „Ogrodnik Polski” Nr 18, 1893.
• Ogród Krasińskich, Stara i Nowa Warszawa. Rzeczypospolita 1922 r., PAN Warszawa.
• Plan miasta Warszawy/Plan von der Stadt Warschau/odrys. Joseph Bach 1808, skala 1:11500, wyd. 1809, Warszawa 1999.
• Plan ogólny miasta Warszawy. Pomiar pod kier. gł. inż. W.H. Lindleya, skala 1:2500, 1897, [w:] Inżynierowie bez granic. Lindleyowskie plany Warszawy przełomu XIX/XX w., Warszawa 2006.
• Przewodnik po Warszawie i jej okolicy. 1873, Teki Ciołka, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, Warszawa.
• PUTKOWSKA J., Architektura Warszawy XVII wieku, Warszawa 1991.
• Rezydencja Błażeja Krasińskiego wg kopii planu z 1737 r., znajdującej się w Muzeum Ordynacji Krasińskich w Warszawie, oprac. A. Karczewski, 1937, IS PAN, neg. nr 44648.
• RYLKE J., Tajemnice ogrodów, Warszawa 1995.
• SHIGO A., Troubles In the Rhizosphere, „Tree Care Industry” 10, Vol. VII, 1996 (http://www.chesco.com – data dostępu: 22.07.2005).
• SIEWNIAK M., Gospodarka drzewostanem w założeniach parkowo-ogrodowych, „Komunikaty Dendrologiczne” Nr 16, Warszawa 1990.
• STACHAŃCZYK R., Problematyka standardów w postępowaniu i dokumentacji konserwatorskiej na potrzeby rewaloryzacji zabytkowych parków i ogrodów. Instrukcje, „Kurier Konserwatorski” 7, 2010, 43-50.
• SZCZEPANOWSKA H.B., Drzewa w mieście, Warszawa 2001.
• TRZEBIŃSKI W., Aleksander I a działalność urbanistyczna Rządu Królestwa Polskiego w latach 1815-1821, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” t. XXXIV, z. 1-2, Warszawa 1989.
• TURNER T., GardenVisit.com. Garden conservation theorists, 2008 (http://www.gardenvisit.com – data dostępu: 21.09.2011).
• Warszawa. Materiały do jej dziejów, zbiory W. Przyborowskiego, t. VI, 1896, t. VIII, 1897/98.
• Wiadomości historyczne o sztukach pięknych w dawnej Polsce zabrał i wydał F.M. Sobieszczański, Warszawa 1849.
• WYSOCKI C., SIKORSKI P., Zarys fitosocjologii stosowanej, Warszawa 2000.
• ZACHARIASZ A., Zabytkowe ogrody – problemy rewaloryzacji, utrzymania i zarządzania w świetle zaleceń Karty florenckiej. Zarządzanie krajobrazem kulturowym, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” Nr 10, Sosnowiec 2008, 150-160.
• ZUG SZ., Ogrody w Warszawie i jej okolicach opisane w 1794 r. Kalendarz Powszechny 1848. Przypisy F.M. Sobieszczańskiego, Teki Ciołka, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, Warszawa.